اسراییلیات و خوار داشت زنان

روان‌شناسی فرهنگی زن

مقاله 8، دوره 6، شماره 21، مهر 1393، صفحه 119-129   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

فاطمه ممیزی^* ؛ علی بهادری

دانشگاه فرهنگیان تهران، پردیس زینبیه، گروه تاریخ، تهران، ایران.

چکیده

آنچه ازدید عامه مردم و از نگاه طبقات مختلف اجتماعی، دراعصار پیشین، نسبت به زن ومنزلت انسانی و اجتماعی او مطرح بوده و تا اعصار بعد و روزگار ما استمرار یافته است، چنانکه او را حسب مستندات دینی، باورها و اعتقادات آیینی، از حیث خلقت شان، اعتبار ذاتی، قابلیت ها و توانمندی ها، کمتر از مردان دیده اند. در این میان عامل عمده و اثر گذار در ایجاد و تسری این طرز تلقی، نوع نگاهی است که حسب باورهای دینی ایجاد شده است. اما این نگاه متفاوت، بر خلاف آنچه در متون و منابع اصلی اسلام از جمله قران و سیره نبوی آمده از سایر ادیان و آیین ها حاصل گردیده و از مجموع آن استنادات که مسبب خوار داشت زنان بوده و هست به "اسراییلیات" تعبیرمی شود. اسراییلیات مجموعه اخبار، رویداد ها وروایاتی است که به حق یا به جعل، در کتب ومنابع اسراییلی تجمع یافت وحسب مقتضیات وضرورت هایی که به کار مفسران و بزرگان اهل علم و ادب وعرفان دراسلام و ایران می آمده است، به میان مطالعات و مکتوبات ایشان راه یافته وبه لحاظ مشابهت ها وتجانسی که میان بعضی آیات و احادیث با آنچه دراسراییلیات بوده، و هم به لحاظ فقدان توضیح و تشریح کافی این روایات و آیات و یا فقر علم واطلاع کافی وکامل مفسرین ومولفین، دستمایه مناسبی در توضیح و تفسیر بعضی آیات قرانی و احادیث نبوی شده است وبازتاب وتبعات روشنی درآراءوآثار بزرگان دینی،عرفانی و ادبی، در تمام طول تاریخ ایران بعداز اسلام برجای گذاشته است. پژوهش حاضر بر آن است تا با استفاده از منابع اصلی مربوط در این حوزه، این پدیده را به روش استقرایی و در بستری تاریخی استدلال نماید.

کلیدواژه‌ها

اسراییلیات؛ زنان

مراجع

-قرآن کریم ،ترجمه مهدی محمودیان .(1388). واحد پژوهش بیت القران امام علی قم ،قم ،ناشر نسیم حیات

-آلوسی،سیدمحمود .(1415ق ). روح المعانی فی تفسیرالقران العظیم،بیروت،دارالکتب العلمیه.

-ابن کثیر دمشقی ،اسماعیل .( 1407 ). ق،تفسیر القران العظیم (تفسیرا بن کثیر )چاپ دوم بیروت .

-الطبرسی ،فضل بن حسین .(1365). مجمع البیان فی تفسیر القران ،چاپ اول ،تهران ،انتشارات ناصر خسرو

-بحرانی،سیدهاشم.(1416ق).البرهان فی تفسیرالقران،تهران،بنیاد بعثت، چاپ اول،

-بغوی،حسین مسعود( 1420 ق).  معالم التنزیل فی التفسیرالقران،بیروت،داراحیا التراثالعربی،

تورات ،سفر تکوین ، اصحاح 2

-ثغری ،عماد بن محمد.(1352). طوطی نامه ،تصحیح شمس آل احمد ،تهران ،انتشارات و بنیاد فرهنگ.

-جمعی از نویسندگان .(1384). مجموعه مقالات کنگره شیخ ابوالفتوح رازی ج1- 4،انتشارات دارالحدیث

-حجازی ،بنفشه .( 1385). امثال و حکم مربوط به زنان در در زبان فارسی ،تهران ،نشر فروزان

-حرالعاملی،محمدبنالحسن. (1403  ). وسائلالشیعهالیتحصیلمسائلالشریعه،بیروت: دارالاحیاءالتراث.

-خاقانی افضل الدین بدیل بن علی.(1368). دیوان خاقانی ،به کوشش سجادی، چاپ سوم ،تهران ،نشر زوار

-دهخدا ،علی اکبر .(1339). امثال و حکم ،تهران ،امیرکبیر

-رازی،فخرالدینمحمدبنعمر.(بیتا ). تفسیرفخررازی ،مصر،المطبعه البهیه.

-طوسی .(بی تا) . محمدبن حسن،التبیان فی تفسیرالقران،بیروت،داراحیا التراث العربی.

-طبری،محمدبن جریر.( 1412ق ).جامع البیان فی تفسیرالقران،بیروت،دارالمعرفه.

-طبرسی،فضل بن حسن.(1372).مجمع البیان فی التفسیرالقران،چ سوم،تهران،ناصرخسرو  .

-طباطبایی،محمدحسین.( 1417 ق).المیزان فی تفسیرالقران،قم،جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

-عوفی ،سدید الدین. جوامع الحکایات و لوامع الروایات ،تصحیح امیر بانو کریمی و ... ( 1353). تهران ،انتشارات  بنیاد فرهنگ ایران .

-غزالی، محمد .  نصیحه الملوک ،تصحیح جلال الدین همایی (1361).تهران ،نشر هما .

- غزالی، محمد .  کیمیای سعادت ، به کوشش حسین خدیوجم(1354). تهران ،انتشارات علمی فرهنگی.

-فیض کاشانی،ملامحسن. (1415ق). تفسیرالصافی،تهران،انتشارات صدر.

-گردیزی ،ابوالسعید عبد الحی بن ضحاک بن محمود. زین الاخبار ،به اهتمام رحیم رضا زاده ملک (1384). تهران ،انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.

-مولوی، جلال الدین محمد . مثنوی ،تصحیح نیکلسون (1362). چاپ دوم ،تهران، انتشارات مولیف .

-مترجمان.(1356). ترجمه تفسیرطبری، تهران، انتشارات، توس، چ 2 .

-نیشابوری ،ابوالاسحاق ،ابراهیم ابن منصور ابن خلف . قصص الانبیا  ،دوباره نویسی احسان یغمایی(1387). تهران ،زرین .

-نظامی گنجوی، الیاس بن یوسف.  (1338). دیوان قصاید و غزلیات،با مقدمه و تصحیح سعید نفیسی ،تهران ، فروغی .

-هجویری،ابوالحسنعلی بن عثمان جلابیغ (1358).کشف المحجوب، تهران،کتابخانه طهوری.