جداسازی نماتد Steinernema feltiae و بررسی بیمارگری آن روی سرخرطومی برنج Sitophilus oryzae (Col.: Curculionidae)

فصلنامه تخصصی تحقیقات حشره شناسی

مقاله 1، دوره 5، شماره 2 - شماره پیاپی 18، شهریور 1392، صفحه 83-94   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

مهرناز رودکی¹؛ مصطفی حقانی^{* 2}؛ محمد عبدالهی²

¹دانش آموخته کارشناسی ارشد حشره‌شناسی، گروه گیاه‌پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج

²گروه گیاه‌پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج

چکیده

استفاده از سموم شیمیایی آفت‌کش در انبار غلات و حبوبات اثرات سوء زیادی روی موجودات غیر هدف، بروز مقاومت حشرات در مقابل سموم، آلودگی‌های زیست محیطی و غیره دارد. امروزه عوامل غیرشیمیایی در کنترل آفات کشاورزی مورد توجه هستند که در این راستا استفاده از عوامل بیولوژیک در کنترل آفات اهمیت خاصی یافته‌اند. یکی از این عوامل بیوکنترل، نماتدهای بیمارگر حشرات هستند. به منظور بررسی وجود نماتدهای بیمارگر حشرات در خاک‌های استان کهگیلویه و بویراحمد، در سال 1389 تعداد 69 نمونه خاک از سراسر استان جمع‌آوری شد. در بین گونه‌های بیمارگر حشرات، Steinernema feltiae (Filipjev)، S. carpocapsae Weiser و یک گونه از جنس Panagrolaimus از خاک‌های جمع‌آوری شده جدا گردید. این آزمایش به منظور تعیین کارآیی S. feltiae  بر سرخرطومی برنج Sitophilus oryzae (L.)، که آفت بسیار مهم محصولات انباری است، اجرا گردید. در شرایط آزمایشگاهی حشرات کامل سرخرطومی برنج در درجه حرارت‌های 25، 5/27، 30 و 5/32 درجه‌ سلسیوس در برابر غلظت‌های صفر، 250، 500، 1000 و 2000 لارو عفونت­زای نماتد‌ در هر میلی‌لیتر آب مقطر قرار گرفتند. حشرات روی کاغذ صافی آغشته به یک میلی‌لیتر از سوسپانسیون نماتد در داخل پتری دیش‌های 9 سانتی‌متری قرار داده شدند و هر 24 ساعت یک بار تعداد حشرات مرده ثبت گردید. بیشترین میزان مرگ و میر سرخرطومی برنج 5/77 درصد بود که در غلظت 2000 نماتد پس از 72 ساعت در دمای 30 درجه­‌ی سلسیوس ایجاد شد.

کلیدواژه‌ها

سرخرطومی برنج؛ نماتد‌ بیمارگر حشرات؛ کنترل بیولوژیک؛ Steinernema feltiae؛ Sitophilus oryzae