عوامل اجتماعی مؤثر در دین‌داری (مطالعه موردی: جوانان 20 تا 29 سال شهر تهران)

مطالعات جامعه شناختی ایران

مقاله 1، دوره 4، شماره 14، آذر 1393، صفحه 9-26   

نویسندگان

عبدالرضا ادهمی^* ؛ سعید کشانی

چکیده

پزوهش حاضر با اهداف­، شناسایی وضعیت دین‌داری جوانان، مطالعه وضعیت ابعاد دین‌داری در افراد مورد­مطالعه، بررسی عوامل­اجتماعی موثر بر شکل‌گیری دین‌داری­صورت پذیرفته است. این تحقیق بر پایه نظریه‌های کنش متقابل نمادین و نقش پذیری میان متغیرهای تحقیق ارتباط نظری برقرار شده و فرضیات تحقیق نیز بر این مبنا مطرح گردیده است.­ در سنجش مفهوم دین­داری از مقیاس گلاک و استارک در چهار بعد (اعتقادی، عاطفی، پیامدی و مناسکی) استفاده شد. متغیرهای مستقل تحقیق نیز پس از مرور تحقیقات مرتبط با تکیه بر جوانب­ نظری بحث تعریف و شاخص­سازی شدند و با استفاده از آزمون‌های اعتبار و پایایی مورد سنجش و استانداردسازی قرار گرفتند.­این پژوهش با استفاده از  روش­پیمایش و مقطعی و از تکنیک­ گردآوری، پرسش­نامه خود اجرا استفاده شده است. همه فرضیات تحقیق که بیان­گر رابطه میان دین‌داری و عوامل مؤثر بر آن (آموزش رسمی مذهبی، آموزش غیر رسمی مذهبی، خانواده، دوستان، سرمایه اجتماعی، رسانه، سن، جنسیت، تحصیلات به جزءتأهل) تایید شدند. همچنین یافته‌ها نشان می­دهند ابعاد مناسکی، اعتقادی، عاطفی و پیامدی به ترتیب بیشترین روابط همبستگی را با متغیرهای مستقل تحقیق داشته‌اند. از سوی دیگر آموزش رسمی، دوستان مذهبی،خانواده مذهبی، آموزش غیر رسمی، رسانه، سن و سرمایه اجتماعی به ترتیب بیشترین همبستگی را با ابعاد مختلف دین‌داری داشته‌اند. نوع روابط میان این متغیرها با دین‌داری عموماً مثبت و در سطح متوسط تا قوی است.

کلیدواژه‌ها

دین‌داری؛ آموزش رسمی مذهبی؛ آموزش غیر رسمی مذهبی؛ رسانه و سرمایه اجتماعی