مقایسه ی زبان زنان در آثار سیمین دانشور و جلال آل احمد

روان‌شناسی فرهنگی زن

مقاله 3، دوره 4، شماره 11، فروردین 1391، صفحه 43-59   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

یدالله بهمنی مطلق^{* 1}؛ نرگس باقری²

¹دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، گروه زبان و ادبیات فارسی، تهران، ایران.

²دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر، گروه زبان و ادبیات فارسی، تهران، ایران.

چکیده

زبان از عناصر بنیادی در داستان‌نویسی به شمار می‌رود. یکی از مباحث مهم در بررسی زبان توجه به جنسیّت و رابطه‌ی آن با زبان اثر است. بسیاری از پژوهشگران معتقدند میان زبان و نوشتار زنان و مردان تفاوت وجود دارد. این مقاله به بررسی ویژگی های زبان زنان در آثار «سیمین دانشور» می‌پردازد و سپس آنها را با زبان زنان در آثار «جلال‌ آل‌احمد» مقایسه می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه زنانگی در کلمات، جملات، نوع نگاه به زندگی و پرداختن به مسائل مختلف نقش دارد و آثار زنان را از مردان متفاوت می‌کند و در شخصیّت‌پردازی آنها تأثیر می‌گذارد، چنانکه واژگان و اصطلاحات «خاک عالم، خدا مرگم بده و ...» و جملات سؤالی، بریده بریده و متزلزل همراه با شاید و باید و شک و تردید؛ ذهنیت گرایی و بیان احساس و اندیشه همراه با ترس؛ طرح موضوعاتی از قبیل خیاطی، بافندگی، آشپزی و ویژگی های خاص زبانی از قبیل قصه گویی، توجه به زندگی شخصی مواردی هستند که این تفاوت ها را برجسته تر نشان می دهند.

کلیدواژه‌ها

جنسیَت؛ زبان؛ زبان زنانه؛ سیمین دانشور؛ جلال آلاحمد

مراجع

آل‌احمد، جلال، (1376). دید و بازدید، انتشارات فردوس، تهران. چاپ چهارم.

آل‌احمد،جلال،(1376). زن زیادی، انتشارات فردوس، تهران. چاپ چهارم.

آل‌احمد، جلال(1382). سه تار، انتشارات فردوس، تهران. چاپ هشتم.

احسان عباس، عبدالحمید بن یحیی الکاتب، (1998). ما تبقی من رسائله، دارالشروق، عمان، الاردن

اسحاقیان، جواد، (1385). درنگی بر سرگردانیهای شهرزاد پسامدرن، نشر گل آذین، تهران، چاپ اول

بلیک، آر:ال، حشمت الله صباغی، (1382). زبان شناسی قدم اول، ، نشر و پژوهش شیرازه، تهران چاپ اول.

دانشور، سیمین، (1327). آتش خاموش، چاپخانه علی اکبر علمی، تهران، چاپ اول

دانشور، سیمین، (1380). به کی سلام کنم؟، انتشارات خوارزمی، تهران، چاپ پنجم

دانشور، سیمین، (1372). جزیره سرگردانی، انتشارات خوارزمی، تهران، چاپ اول.

دانشور، سیمین، (1380). ساربان سرگردان، انتشارات خوارزمی، تهران، چاپ اول.

دانشور، سیمین، (1377). سووشون، انتشارات خوارزمی، تهران، چاپ چهاردهم.

دانشور، سیمین، (1354). شهری چون بهشت، نشر کتاب موج، تهران، چاپ دوم.

سلدن، رامان، پیتر ویدوسون.  عباس مخبر، (1377). راهنمای نظریه‌ی ادبی معاصر، نشر طرح نو، تهران، چاپ دوم، ویرایش سوم.

شمیسا، سیروس، (1385). نقد ادبی، نشر میترا، تهران، چاپ اول، ویرایش دوم.

عالمی کرمانی، نغمه، (1389). زبان انگلیسی و جنسیّت، سایت جمهوری سکوت، 14/1/89 http://urozgan.org

محمدی اصل،(1389). جنسیت و زبانشناسی اجتماعی،تهران،گل آذین.

مدرسی، یحیی، (1387). در آمدی بر جامعه شناسی زبان، نشر پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، چاپ اول.

مک کانل، سالی، عباس یزدانی و بهروز جندقی، (1382). فمنیسم و دانشهای فمنیستی، نشر مطالعات و تحقیق زنان، تهران، چاپ اول.

مومنی، مریم، سیف اللی، حسین، فروردین، (1378). مجله بازتاب اندیشه ،شماره 96، صفحات 71-66

 

Deborah Tannen, (1990),You Just Don’t Understand: Women and Men in Conversation, New York.

Dale Spender, (1980),Man Made Language, London.

Julia Penelope, (1990),Speaking Freely: Unlearning the Lies of the Father’s Tongues, New York.

Wardhaugh, Ronald (2006), An Introduction to Sociolinguistics (5^th ed.), Oxford :Blackwell Publishing.