زن و تحولات سیاسی از قرن 7 تا پایان دوره پهلوی

روان‌شناسی فرهنگی زن

مقاله 3، دوره 2، شماره 6، دی 1389، صفحه 37-53   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

بیتا بابایی راد^{* 1}؛ شبنم حاتم پور²

¹گروه علوم ارتباطات اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شوشتر، ایران.

²گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شوشتر، ایران.

چکیده

جامعه معاصر ایران، جامعه ای در حال گذر است. ویژگی دوران گذار بهم ریختگی اوضاع عمومی جامعه و آشفتگی های کرداری و اندیشهای است. ساختارهای سیاسی به همراه ساختارهای فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی به عنوان بخشی از جامعه در حال گذار از اقتدار سنتی به اقتدار عقلانی است. در این میان وضعیت زن ایرانی به جبر یا اشتیاق دچار تغییرات کیفی شده است اما در عرصه تحولات سیاسی در مقایسه با وضعیت زنان در جهان غرب، جایگاهی شایسته نداشته است. علت دور افتادگی زنان از تحولات سیاسی و میزان نقشی که در تحولات می توانند داشته باشند ریشه در باورها و ساختارهای دیرینه فرهنگی، اجتماعی و سیاسی در قرون گذشته دارد. لذا مقاله حاضر قصد دارد مسئلة زن (جنسیت) را همچون بسیاری از پدیده های انسانی اجتماعی در قالب یک نظام فرهنگی خاص و در دوره های خاص یک جامعه بررسی کند.
در این پژوهش تاریخی، با استفاده از اسناد و مدارک تاریخی باقی مانده از گذشته، نقش زن در جریانات و تحولات سیاسی از قرن هفتم تا دوران پهلوی مورد بررسی قرار می گیرد.

کلیدواژه‌ها

زن؛ تحولات سیاسی؛ قرن هفتم؛ دوران پهلوی

مراجع

آبرکراسی، نیکلاس، فرهنگ جامعه شناسی، ترجمه حسن پویان(1376) چاپ اول، چاپ پخش، تهران

اسناد محرمانه کشف حجاب (1371) خشونت و فرهنگ، مرکز نشر اسناد ملی ایران،تهران

ان ری، ژانت، انجمن های نیمه سری زنان در نهضت مشروطه، ترجمه محمد جواد یوسفیان (1377)چاپ اول، نشر بانو، تهران.

انصاف پور، غلامرضا (1346) قدرت و مقام زن در ادوار تاریخ،چاپ دوم، انتشارات کانون کتاب، تهران.

پیران، پرویز (1371) سه سطح تحلیل واقعه، چاپ اول، نشر رسا، تهران.

تیموری، ابراهیم (1358 ) تحریم تنباکو، چاپ دوم، شرکت کتابهای جیبی، تهران.

حاجیان، هایده (1380) نقش و مشارکت زنان در جنبش ها و تحولات اجتماعی ایران از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی، پایان نامه کارشناسی ارشد در رشته جامعه شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.

راس، مایکل، جامه و سیاست، منوچهر صبوری (1377)، چاپ سوم،انتشارات سمت، تهران.

راوندی، مرتضی(1371) تاریخ اجتماعی ایران،چاپ اول، انتشارات امیر کبیر، تهران.

شیخ الاسلامی، پری(1351) زن در ایران و جهان، بی جا، تهران.

صدر هاشمی، محمد،(1364) تاریخ جراید و مجلات ایران. ج 2، چاپ اول، نشر کمال، تهران.

طلوعی، محمود ( 1378) صد سال صد چهره،چاپ اول، نشر علم، تهران.

طلوعی، محمود (1377) جای پای زن در مسیر تاریخ معاصر ایران، چاپ دوم، نشر علم، تهران.

فلسفی، نصرالله (1367) زندگانی شاه عباس اول، ج 2، چاپ اول، نشر چکاوک، تهران.

کار، مهرانگیز (1367)  حقوق سیاسی زنان ایران، چاپ اول، نشر روشنگران و مطالعات زنان، تهران.

کسری، نیلوفر (1380) زنان ذی نفوذ در خاندان پهلوی،چاپ اول، نشر آزاد، تهران.

لینمو، کلاو، مسعود رجب نیا (1364) سفرنامه کلاو لینمو،چاپ سوم، نشر نگین، تهران.

مصفا، نسرین (1375) مشارکت سیاسی زنان در ایران، چاپ دوم،دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه، تهران.

معتضد، خسرو (1379) سیاست و حرمسرا، چاپ سوم، انتشارات علمی، تهران.

ناطق، هما و آدمیت، فریدون (1356) افکار اجتماعی، سیاسی و اقتصادی (آثار منتشر شده دوران قاجار)،چاپ سوم،  نشر آگاه، تهران.

ناهید، عبدالحسین (1360) زنان ایران در جنبش مشروطه، چاپ سوم، نشر احیاء،تبریز.

نمازی خواه، سحر (1380) زنان روزنامه نگار در سایه مشروطه، روزنامه شرق، شماه دهم ویژه نامه سالگرد جنبش مشروطه ایران.

 

Richard Sobel(1976) ‘from occupational involvement’ p. 342.