بررسی میزان اعتماد دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه به صحت و استقلال اخبار خبرگزاری ایرنا و فارس

مطالعات جامعه شناسی

مقاله 4، دوره 7، شماره 23، مرداد 1393، صفحه 65-80   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

علی‌اصغر شادجو¹؛ صفر حیاتی²

¹دانشجوی کارشناسی‌ارشد علوم ارتباطات اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز- ایران.

²گروه علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز- ایران (نویسنده مسئول).

چکیده

تهیه و انتشار خبر از رسالت­های اصلی خبرگزاری­ها است و این وسایل ارتباطی در تلاش هستند تا نیازهای خبری مخاطبان خود را تامین نمایند. میزان اعتماد مخاطبان به دو خبرگزاری مطرح کشور یعنی خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) به عنوان خبرگزاری­ رسمی دولتی وخبرگزاری فارس به عنوان رسانه‌ای مستقل از منظر صحت و استقلال، در میان دانشجویان دانشگاه آزاد شهرستان ارومیه در این پژوهش بررسی و برای این تحقیق از نظریه رضامندی، وابستگی مخاطبان، برجسته­سازی، شکاف آگاهی و اشاعه نوآوری با روش پرسشنامه‌ای محقق ساخته و از طریق پیمایش به صورت آزمون تصادفی در میان دانشجویان در سطوح لیسانس، فوق‌لیسانس و دکتری و برای آزمون نتایج نیز از برنامه نرم­افزار spss استفاده شده است. نتایج تحقیق حاکی نشان می‌دهد که بین وابستگی انتفاعی و سیاسی خبرگزاری ایرنا به دولت با گرایش آن به سوگیری در انتشار اخبار رابطه مثبت و بالایی وجود دارد. هم­چنین بین اعتماد و توجه به اخبار با گرایش سیاسی دانشجویان به آن نیز رابطه مثبت و بالایی وجود دارد و وجود گرایش و حمایت خاص خبرگزاری­ایرنا از دولت‌های مستقر درمقاطع مختلف سیاسی نیازمندی به­تدوین برنامه مدیریتی فراجناحی در این خبرگزاری و فعالیت خبرگزاری مستقل در کشور را الزامی می‌کند.

کلیدواژه‌ها

اعتماد؛ اخبار؛ خبرگزاری؛ ایرنا؛ فارس و دانشجویان دانشگاه آزاد ارومیه

اصل مقاله

«مطالعات جامعه‌شناسی»

سال ششم، شماره بیست و سوم، تابستان 1393

ص ص 80- 65

 

 

 

 

 

بررسی میزان اعتماد دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه

به صحت و استقلال اخبار خبرگزاری ایرنا و فارس

علی­اصغر شادجو[1]

دکتر صفر حیاتی[2]

تاریخ دریافت مقاله:22/9/1394       

تاریخ پذیرش نهایی مقاله:23/12/1394

چکیده

تهیه و انتشار خبر از رسالت­های اصلی خبرگزاری­ها است و این وسایل ارتباطی در تلاش هستند تا نیازهای خبری مخاطبان خود را تامین نمایند. میزان اعتماد مخاطبان به دو خبرگزاری مطرح کشور یعنی خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) به عنوان خبرگزاری­ رسمی دولتی وخبرگزاری فارس به عنوان رسانه‌ای مستقل از منظر صحت و استقلال، در میان دانشجویان دانشگاه آزاد شهرستان ارومیه در این پژوهش بررسی و برای این تحقیق از نظریه رضامندی، وابستگی مخاطبان، برجسته­سازی، شکاف آگاهی و اشاعه نوآوری با روش پرسشنامه‌ای محقق ساخته و از طریق پیمایش به صورت آزمون تصادفی در میان دانشجویان در سطوح لیسانس، فوق‌لیسانس و دکتری و برای آزمون نتایج نیز از برنامه نرم­افزار spss استفاده شده است. نتایج تحقیق حاکی نشان می‌دهد که بین وابستگی انتفاعی و سیاسی خبرگزاری ایرنا به دولت با گرایش آن به سوگیری در انتشار اخبار رابطه مثبت و بالایی وجود دارد. هم­چنین بین اعتماد و توجه به اخبار با گرایش سیاسی دانشجویان به آن نیز رابطه مثبت و بالایی وجود دارد و وجود گرایش و حمایت خاص خبرگزاری­ایرنا از دولت‌های مستقر درمقاطع مختلف سیاسی نیازمندی به­تدوین برنامه مدیریتی فراجناحی در این خبرگزاری و فعالیت خبرگزاری مستقل در کشور را الزامی می‌کند.

واژگان کلیدی: اعتماد، اخبار، خبرگزاری، ایرنا، فارس و دانشجویان دانشگاه آزاد ارومیه.

 

مقدمه

اعتماد اجتماعی یکی از مهم­ترین جنبه‌های روابط انسانی و اجتماعی در میان افراد، گروه‌ها، اقوام و ملت‌ها است. اعتماد یک احساس اجتماعی شامل پردازش اطلاعات راجع به دیگران است که به طور مستقیم مکانیسم‌های روان­شناختی را به کار می‌اندازد­(بهزاد، 1382). خبرگزاری‌ها و شبکه‌های مجازی، نسل نوینی از ارتباطات در زمینه ارائه اطلاعات و اخبار هستند که توانسته‌اند به خوبی در صحنه جهانی و رخدادهای مختلف آن نقش آفرینی کنند. سایت‌های خبری به واسطه تنوع و سرعت در ارتباط با عموم و قابلیت‌های متعدد نرم­افزاری و اینترنتی با استقبال بالای مخاطبین مواجه شده است با این­حال فن­آوری جدید ارتباطات و اطلاعات و در رأس آن اینترنت سبب شد تا آسان‌ترین و کم هزینه‌ترین تهدیدات اجتماعی نیز متوجه امنیت اجتماعی شود. با توجه به این­که اعتماد به رسانه یکی از شاخصه‌های برتری رسانه‌ها در عرضه اخبار به مخاطب است و با امعان نظر به این­که به نظر می‌رسد دانشجویان به عنوان قشر جوان و تحصیل­کرده جامعه اعتماد خود را به رسانه‌ها روز به روز بیشتر از دست می‌دهند و اطلاعات آن را جانبدارانه و اغواگرانه می‌دانند، تلاش شده است تا فعالیت خبرگزاری جمهوری اسلامی به عنوان تنها خبرگزاری رسمی دولت در مقایسه با یک خبرگزاری غیر­دولتی هم­چون خبرگزاری فارس بررسی شود تامیزان موفقیت این دو خبرگزاری به رسالت خود در استقلال و عرضه اخبار بدون جانب­داری از یک طیف خاص مشخص شود.

 

بیانمسأله

در چند سال اخیر خبرگزاری‌ها و شبکه‌های اطلاع رسانی با استقبال و توجه جهانی و حتی در میان رسانه‌های رقیب از جمله رسانه‌های مکتوب و مطبوعات مواجه شده است به  طوری که هزاران نشریه و روزنامه از اخبار خروجی خبرگزاری‌ها برای انعکاس رخدادهای خبری جهان بهره‌مند می‌شوند. به طوری که با این روند گسترش روزافزون می‌توان گفت که خبرگزاری‌ها و سایت‌های خبری چیزی بیش از یک فضای اطلاعاتی صرف و محدود به وجود آورده­اند­(شایگان، 1387).

ورود به فضای مجازی و به ­تبع آن­خبرگزاری‌ها و سایت‌های­خبری هم­چون سفری است به منطقه‌ای غیر­واقعی از داده‌ها و اطلاعات­که به صورت نامحدود امکان سفر و نقل و انتقال مجازی درحوزه اطلاعات و اخبار در آن متصور است. برخی از ویژگی‌های این فضای مجازی عبارتند از بی‌مکانی، فرا زمانی، قابلیت دسترسی‌های همزمان به چندین واحد اطلاعاتی، برخورداری از فضاهای جدید فرهنگی، اعتقادی، اقتصادی و سیاسی جدید_­(عاملی، 1382).

در این بین احساس امنیت، پیشتاز هرگونه توسعه اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی محسوب شده و با سطح پیشرفت جوامع در ارتباط است. آگاهی از وضعیت احساس امنیت ساکنان یک اجتماع نقش موثری در شناخت چالش‌ها و راهکارهای توسعه یک جامعه داشته و در جهت تقویت زیرساخت‌های آن عمل می‌نماید. امنیت اجتماعی به معنی تمهید فضا و ابزارهای لازم برای وجود و طرح نظر گروه‌های مختلف اجتماعی از قبیل زنان، کودکان، جوانان، اقوام و اقلیت­ها هنگامی موثر است که به عنوان یک امر گریز­ناپذیر یا یک ارزش پذیرفته شود. امنیت اجتماعی مورد نظر، اطمینان خاطر جامعه در قبال تحولات عادی و تحرکات عمدی معطوف به سلامت و هویت خود است­(محمدی ­سرواله، 1393).

علل و عوامل بروز بی‌اعتمادی به اخبار و یک رسانه و تصور گسترش روز افزون آن به خصوص رسانه‌های داخلی در سطح کشور ما را بر آن داشت که از طریق پژوهش در جامعه به خصوص نسل جوان و خاصه دانشجویان به عنوان قشر فرهیخته و جویای مطالعه و داشتن اطلاعات و اخبار به روز، شاهد یافتن راهکاری عملیاتی درکسب مخاطب وفادار وکسب­جایگاه از سوی عموم برای رسانه‌ها و خبرگزاری­های فعال داخلی باشیم.

 

 اهمیت و ضرورت تحقیق

در تحقیق پیش رو سعی شده است با نگاه به دستاوردهای جدید ارتباطی و نرم­افزارهای مجازی که با فعالیت در اتاق‌های گفتگو در امر اطلاع‌رسانی فعالیت می‌کنند ورود کرد، تا از جدیدترین راهکارها و دستاوردها و نیز آخرین دیدگاه­ مخاطبان به خصوص جوانان با پویایی و تاثیرگذاری شگرف درنگرش‌های سیاسی و جریان‌های توده‌ای درجامعه هدف اصلی هم­چون شهرستان ارومیه­که به لحاظ جغرافیای خاص و وجود اقوام و اقلیت­های کرد، آشوری و ارمنی در کنار آذری زبان­ها و هم­مرزی با سه کشور همسایه که با رویکردهای رقابتی با دولت مرکزی و دیدگاه و نظر مخاطبان از نفوذ خبری نظام حاکم در کنار یافتن راهکاری در راستای افزایش این تعامل و آشتی جوانان با رسانه‌های داخلی و رویکرد‌های اعتماد به رسانه برای رسیدن به مقصود اقدام شود. شناخت مخاطب جوان ایرانی در خصوص فعال و غیرفعال بودن در زمینه بهره­مندی از اخبار و واکنش و تصمیم‌گیری‌های روزانه و اهداف بلند‌مدت با توجه به گرایش اخبار دریافتی، بررسی گرایش سیاسی یا بی‌طرفی کاربران سایت‌های خبری خبرگزاری جمهوری اسلامی و خبرگزاری فارس با توجه به اهداف خاص و متفاوت این دو خبرگزاری و نقش این عامل در میزان استفاده از این رسانه‌ها، بررسی میزان اعتماد به رسانه‌های داخلی و به خصوص رسانه‌های دولتی از جمله خبرگزاری جمهوری اسلامی به عنوان تنها خبرگزاری­ رسمی دولت وخبرگزاری فارس به عنوان رسانه‌ای مستقل از نظر اعتماد و صداقت در ارائه اخبار و میزان این نقش در گرایش کاربران به این منابع خبری از جمله اهداف این تحقیق است.

 

اهداف تحقیق

هدف کلی تحقیق بررسی میزان اعتماد دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه به صحت و استقلال اخبار خبرگزاری ایرنا و فارس می‌باشد.

 

 

اهداف اختصاصی تحقیق

این تحقیق که بر طبق آخرین پیمایش‌ها و نظرات بررسی شده به دست آمده است به منظور یافتن راهکاری عملیاتی برای مراکز خبری، خبرگزاری­ها، رسانه‌های مکتوب دیداری و شنیداری دولتی و خصوصی، معاونت سیاسی، اجتماعی استانداری­ها، روابط عمومی ادارات، بخش‌های سیاسی نهادهای نظامی و امنیتی، دانشگاه‌ها و مراکز علمی و پژوهشی، اتحادیه‌های بین‌المللی و سازمان‌های وابسته، مراکز تجاری و اقتصادی اعم از تالارهای بورس و فرابورس، شرکت‌های واردات و صادرات تدوین شده تا در روش اطلاع‌رسانی، پوشش خبری، ارائه گزارش، خبر، مقاله و نیز جذب مخاطب و اعتماد‌سازی به مجموعه خود و بهره‌مندی از این اعتماد به منظور سیاست‌گذاری دقیق و با هدف استفاده نمایند تا از صرف وقت و هزینه‌های اضافی در برنامه‌ریزی‌های مخاطب­پذیری خود جلوگیری کنند.

 

پرسش­هایتحقیق

پرسش­های این پژوهش بر مبنی اهداف تحقیق شکل­گرفته که شامل محورهای زیر است:

1. شناخت ویژگی‌های عمومی مخاطبان اخبار سایت‌های خبری کشور اعم از ویژگی‌های جنسیتی، تحصیلی، سطح درآمدی و میزان توجه و وقت که به سایت­های خبری اختصاص می‌دهند.

2. بررسی میزان اعتماد مخاطبان به صحت و درستی اخبار دو سایت کشور از جمله سایت دولتی خبرگزاری ایرنا و سایت خبرگزاری فارس.

3. مقایسه میزان صداقت در سانسور، دروازه‌بانی خبری و ارائه اخبار صادقانه به عموم در این دو سایت خبری.

4. مقایسه عملکرد جناحی و حزبی و طرف­داری جانب­دارانه از طیف خاص و یا دولت مستقر در این دو خبرگزاری.

5. بررسی عوامل موثر در اعتماد‌سازی با بی‌اعتمادی نسبت به اخبار و عملکرد این دو خبرگزاری.

6. بررسی دیدگاه‌های مخاطبین در امکان‌سنجی فعالیت خبرگزاری‌های مستقل و حرفه‌ای در سطح کشور.

 

فرضیه­های تحقیق

در این فصل به توصیف متغیرهای تحقیق با استفاده از جداول فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار و نمودار پرداخته شده است. برای بررسی نرمال بودن داده­ها از آزمون کلوموگروف- اسمیرنوف و برای آزمون فرضیه‌ها از ضریب همبستگی پیرسون، آزمون t تست (دو جامعه مستقل از همدیگر)، آزمون تحلیل واریانس یک طرفه استفاده شده است.

مبنی این تحقیق بر اساس فرضیه­های زیر تشکیل و انجام شده است:

فرضیه اول: بین وابستگی انتفاعی وسیاسی خبرگزاری­ایرنا به دولت مستقر و گرایش­خاص و سوگیری انتشارات اخبار این خبرگزاری رابطه وجود دارد.

فرضیه دوم: بین میزان اعتماد، توجه و گرایش‌های سیاسی دانشجویان دانشگاه آزاد ارومیه به اخبار خبرگزاری ایرنا و فارس رابطه وجود دارد.

فرضیه سوم: بین میزان بهره‌مندی دانشجویان دانشگاه آزاد از اخبار خبرگزاری فارس به عنوان خبرگزاری با استقلال نسبی از سیاست­های دولت از نظر صحت اخبار و سرعت در اطلاع­رسانی در میان دانشجویان دانشگاه آزاد ارومیه تفاوت وجود دارد.

فرضیه چهارم: با توجه به وجود گرایش و حمایت خاص خبرگزاری ایرنا از دولت‌های مستقر در مقاطع مختلف سیاسی نیاز به تدوین برنامه مدیریتی فراجناحی در این خبرگزاری احساس می‌شود.

فرضیه پنجم: بین میزان درآمد، نوع شغل، جنسیت، سن و تحصیلات پاسخگویان و میزان استفاده و اعتماد به اخبار خبرگزاری­ها رابطه وجود دارد.

 

تعاریف مفهومی

اعتماد 

واژه Trust در فرهنگ اکسفورد به‌ عنوان اتکا یا اطمینان به نوعی کیفیت یا صفت یک شخص یا یک چیز، یا اطمینان به حقیقت یک گفته توصیف می‌شود­(گیدنز، 1378). و اعتماد اجتماعی را می‌توان داشتن حسن­­ظن به دیگران در روابط اجتماعی، که دارای دو طرف اعتماد کننده و اعتماد شونده، فرد یا گروه است دانست که تسهیل کننده روابط اجتماعی بوده و امکان سود یا زیان را در خود نهفته دارد­(امیرکافی، 1380).

 

سرمایه اجتماعی

سرمایه شکل‌های متنوعی دارد که عبارتند از سرمایه اقتصادی (ثروت)، سرمایه فرهنگی (صلاحیت، دانش)، سرمایه  نمادین (افتخار، پرستیژ) و سرمایه اجتماعی (پیوندهای اجتماعی و اعتماد)، سرمایه اجتماعی در یک معنای عام، نوعی سرمایه‌گذاری در روابط اجتماعی است که با بازده مورد انتظار تعریف می‌شود (توسلی و دیگری، 1382).

اندیشمندان برحسب دیدگاه‌های خود تعاریف مختلف (نه متناقضی) از سرمایه اجتماعی به عمل آورده‌اند که فصل مشترک آن‌ها را در تعریف زیر می‌توان گنجاند: سرمایه اجتماعی، پتانسیل نهفته در روابط بین و میان افراد (و گروه‌های) یک جامعه است که باعث انجام امورات آن­ها می‌شود­(سعادت، 1386). اندیشه اصلی سرمایه اجتماعی این است که خانواده، دوستان و همکاران دارایی بسیار مهمی را تشکیل می‌دهند که یک فرد می‌تواند در شرایط بحرانی از آن‌ها بهره‌گیرد یا برای منافع مادی استفاده نماید و البته این مساله برای گروه بیشتر صدق می‌کند­(توسلی و دیگری، 1382).

 

سرمایه فرهنگی

سرمایه فرهنگی مجموعه‌ای از روابط، معلومات و امتیازات است که فرد، برای حفظ کردن یا به ‌دست آوردن یک موقعیّت اجتماعی از آن استفاده می‌کند. به‌ عبارت دیگر، سرمایه‌ فرهنگی به‌ طور دائمی در قلمرو امکانات یک قشر، گروه، طایفه یا قبیله است­(صالحی امیری، 1386).

اصطلاح سرمایه فرهنگی در قیاس با سرمایه اقتصادی و نظریات، قوانین و تحلیل‌های مباحث مربوط به سرمایه‌داری در اوایل دهه 1970 رواج یافت. این مفهوم برای بررسی این مساله که موانع اقتصادی برای تبیین نابرابری‌های موجود در موفقیت‌های آموزشی دانش‌آموزان طبقات اجتماعی مختلف کافی نیست، ابداع شد. سرمایه فرهنگی بدون کوشش شخصی کسب و به ارث برده نمی‌شود، کسب سرمایه فرهنگی کار طولانی، مداوم و پی‌گیر، یادگیری و فرهنگ‌پذیری را می‌طلبد. کسب  سرمایه فرهنگی زمان می‌خواهد و به امکانات مالی و مادی نیاز دارد، سرمایه فرهنگی از این بابت به ‌نحوی تنگاتنگ به سرمایه اقتصادی گره خورده و به‌ شکل دیگر آن درآمده است­(ین­شویره و دیگری، 1385: 96).

 

اعتماد اجتماعی

اعتماد اجتماعی به هر رسانه از عناصر موثر در پذیرش و همدلی اجتماعی محسوب می‌گردد که این خود از مبانی و شرایط سازگاری و همنوایی اجتماعی اعضای جامعه به حساب می‌آید. از این رو بر اساس دیدگاه نظریه‌پردازان رسانه‌ای و مقوله جدید جامعه­شناختی، سرمایه اجتماعی، گسترش شعاع اعتماد در یک جامعه موجب غنای سرمایه اجتماعی رسانه می‌گردد. لذا با توجه به رقابت و گسترش روز­افزون رسانه‌ها، این سوال مطرح می‌شود که میزان اعتماد مردم به هر کدام یک از رسانه­ها، از حیث اطلاعات و اخبار دریافت شده چقدر است؟ و این اعتماد تحت تاثیر چه عواملی بوده است؟ به عبارت دیگر چه عوامل مهمی در باورپذیری اخبار رسانه‌های جمعی نقش ایفا می‌نمایند. شناخت عکس‌العمل محیط اجتماعی در برابر پیام، معرف میزان موفقیت و تاثیر پیام چقدر است­(علوی، 1375).

در صنعت ارتباطات هیچ چیز مهم­تر از کسب اعتماد مخاطبان و ایجاد اعتماد به رسانه‌ها نیست. اگر مردم یک جامعه مطمئن شوند که به آن­ها دروغ گفته نمی‌شود و سانسور اخبار و اطّلاعات به دلیل حفظ مصالح کشور است، آنگاه می‌توانند فقدان اطّلاعات و اعمال سانسور را تحمل کنند و این شرایط اعتماد مخاطبان به منبع­پیام را همراه خواهدداشت. اعتماد به رسانه یکی ازمهم­ترین دغدغه‌های فکری مسؤلان هر جامعه محسوب می‌شود و این موضوع تا جایی اهمیت دارد که اعتماد به رسانه هم‌سطح با اعتماد به نهادهای سیاسی و حکومت در نظر گرفته می‌شود­(شاه­محمدی، 1389: 69). اگر مخاطبان به اعتبار اخبار رسانه‌ها اعتقادی نداشته باشند، نمی‌توان از میزان تاثیرگذاری آن سخن گفت. در این صورت به تدریج رسانه‌های داخلی مخاطبان خود را از دست می‌دهند ومخاطبان به سمت رسانه‌های خارج ازجامعه متمایل می‌شوند. پیشرفت تکنولوژی اطّلاع‌رسانی، دسترسی شهروندان جوامع را به منابع متعدد و متنوع پخش خبر آسان­کرده است و این بحث وجود دارد که درکشور ایران، گرایش به منابع اطّلاع­ رسانی خارجی همواره درحال افزایش می‌باشد. درادبیات جامعه‌شناختی موجود چهار شکل ­اصلی اعتماد مشتمل بر اعتماد بنیادی، اعتماد بین شخصی، اعتماد تعمیم یافته و اعتماد به نظام یا سیستم را می‌توان تمیز داد(امیری و دیگری، 1391).

عوامل موثر در افزایش اعتماد به برنامه‌های خبری نیز شامل تعادل خبری یعنی این­که با اعتبار یک برنامه درجلب اعتماد مخاطبان ارتباط نزدیکی دارد و در آن نظرات مخالف و موافق موضوع مورد گزارش به یک میزان و اندازه انعکاس می‌یابند. اندیشمندان این حوزه برای سنجش تعادل خبری دو شیوه را به کار می‌گیرند: در شیوه اول اصطلاحات به کار گرفته شده در مورد مسائل و مباحث اجتماعی به وسیله گروه‌های مختلف سیاسی یا احزاب را مشخص می‌کنند و سپس با بررسی آن­ها نتیجه‌گیری می‌کنند که گروه‌های سیاسی نسبت به یک مبحث چه نظری دارند، موافقند یا مخالف. سوگیری آن­ها مثبت است یا منفی و یا بی‌طرف و با توجه به این‌ها می‌توان محاسبه کرد که آیا در موضع‌گیری اعتدال رعایت شده است یا نه. در شیوه دوم، مصاحبه‌ها یا نقل قول‌های هردو طرف اندازه‌گیری می‌شود تا نشان داده شود که آیا نظرات هردو سو به یک اندازه انعکاس یافته یا نه. واقعی کردن اهمیت خبر نیز یکی از فاکتورهای مهم در این خصوص است. به طوری­که اگر سازمان خبری انتخاب خود را در رابطه با عناوین مهم خبری طبیعی جلوه ندهد، مخاطب در دراز­مدت سازمان خبری مزبور را غیر‌موثق ارزیابی می‌کند و حتی در ذهن خود به جستجوی دلیلی برای این امر می‌پردازد. واقعی کردن انتخاب یک خبر نیز بده ­بستان اعلام یک یا چند خبر از سوی تهیه­کننده و سردبیر به عنوان سرخط خبرها، توجه مخاطبان به آن و یک رابطه ساده ارتباطی میان مخاطب و تهیه­کننده است. وقتی تهیه­کننده از میان انبوه خبرها فقط تعدادی را انتخاب و برجسته نمایی می‌کند، در حقیقت قصد دارد نظر مخاطب را به این نکته جلب کند. چرا که آن­ها واقعاً مهم هستند و بدین ترتیب مخاطب می‌فهمد و این رضایت و خشنودی مخاطب را سبب می­شود، تهیه­کننده نیز مطمئن است­که سرفصل مباحث برجسته روز را او تعیین­می‌کند. بدین ترتیب هردو سوی ارتباط به اهدافی دست می‌یابند که برای یکی وجهه اجتماعی و برای دیگری قدرت اجتماعی به همراه می‌آورد.

فاکتورهای دیگری نیز در امر اعتماد و توجه به رسانه وجود دارند از جمله جذابیت که یکی از عوامل مهم در ارزیابی پیام­گیر از پیام­دهنده میزان جذابیت پیام­دهنده است. یعنی این­که پیام­گیر تا چه اندازه از پیام­دهنده خوشش بیاید دارای اهمیت است. مباحثی هم­چون ارتباط گوینده با مخاطب و اعتبار برنامه خبری یا به عبارتی نحوه اجرا، فن­بیان و حرکات گوینده، نحوه ارائه تصویر، تنظیم نور و دکور استودیو خبری و یا سایت خبرگزاری می‌تواند از عوامل موثر در جذابیت یک برنامه خبری باشد. پس می‌توان گفت: اعتبار خبری یک سازمان رسانه‌ای ارتباطی تنگاتنگ با میزان اعتبار گوینده خبری آن دارد­(زتومکا، 1386).

 

اعتمادسازی در خبر

رسانه‌های گروهی در فرآیند اطلاع‌رسانی، باید به مقابله با چالش‌های اعتمادسازی در خبر بپردازند و ضریب اعتماد مخاطبان خود را نسبت به اخبار ارائه شده افزایش دهند تا آنان را از آن چه ویلبرشرام پاداش آنی می‌نامد برخوردار سازند. در مجموع باید گفت که اعتماد و بی‌اعتمادی دو وجه یک مطلبند اما در بحث خبر، اعتماد واکنشی است که نتیجه آن قبول و پذیرفتن رسانه و بی­اعتمادی واکنشی است که نتیجه آن طرد و نفی رسانه خواهد بود­(جاه ­بین و دیگری، 1393: 23). بحث مهم آن است که عدم رعایت اصول مطرح شده، چالش­های شدیدی را درجلب اعتماد به اخبار رسانه موجب می‌شودکه ریزش مخاطبان را به­همراه خواهد داشت. بنابراین رسانه‌های جمعی درشرایط­کنونی دنیای امروز بایدبه سمت اعتمادسازی گام بردارند و آن را مورد توجه قرار دهند­(سووی، 1371).

 عوامل موثر در شکل‌گیری بی­اعتمادی مخاطبان نسبت به خبر وجود دارد که از جمله می‌توان به عدم صداقت در فرآیند انتشار خبر، تناقض­گویی درخبر، مبالغه و اغراق در فرآیند انتشار خبر، تحریف خبر، سانسور، موثق نبودن خبر، عینی و واقعی نبودن خبر، عدم بی­طرفی در ارائه خبر و عدم جذابیت در ارائه خبر اشاره کرد.

 

مبانی نظری پژوهش

 نظریه استفاده و رضامندی

که با عنوان نظریه نیازجویی نیز شناخته می­شود در سال۱۹۷۰ توسط الیهو کاتز ارائه شد و می‌گوید: مخاطب به نیاز خود آگاه است. اساساً رویکرد افراد به رسانه‌ها به دلیل کسب دو پاداش است:

1. پاداش آنی: اطلاع داشتن در مورد حوادث و رویداد­های روز

2. پاداش آتی: خدمات مقوله‌های آموزش دراز­مدت  ج(نیاز به یافتن و جستجوی آگهی­ها و استفاده آموزشی)

 

نظریه اشاعه نوآوری 

نظریه اشاعه نظریه‌‌ای است برای تحلیل این موضوع که افراد، اطلاعات را چگونه می‌پذیرند و یا آن را طرد می‌کنند. راجرز بر این عقیده است که افراد اطلاعات حاصل نوآوری‌ها را از طریق پنج مرحله اقتباس می‌کنند که به ترتیب عبارتند از: آگاهی، اقناع، تصمیم، اجرا و تثبیت­(سروین و دیگران، 1381).

 

نظریه شکاف آگاهی

تیکنور، دونوهو و اولین به عنوان واضع نظریه شکاف آگاهی، مفهوم شکاف را چنین تعریف کرده‌اند: به موازات افزایش انتشار اطلاعات در جامعه توسط رسانه‌های جمعی، آن بخش‌هایی از جامعه که دارای پایگاه اقتصادی اجتماعی بالاتر هستند، در مقایسه با بخش‌های دارای پایگاه اقتصادی اجتماعی پایین‌تر، تمایل بیشتری به دریافت اطلاعات در کوتاه‌ترین زمان دارند. لذا شکاف آگاهی بین این دو بخش افزایش می‌یابد پس مردم جامعه به دو گروه تقسیم می‌شوند: گروه اول گروهی هستند که اعضاء آن را افراد تحصیل­کرده جامعه تشکیل می‌دهند، آن­ها اطلاعات زیادی دارند و در مورد هر چیز می‌توانند اظهار نظر کنند. گروه دوم گروهی هستند که دانش و سواد کمتری دارند و آگاهی آن­ها در مورد مسائل پیرامونشان اندک است.

 

 نظریه برجسته­سازی

این نظریه نیز می‌گوید: رسانه‌ها در انتقال پیام‌ها نوعی اولویت یا برجسته‌سازی به وجود می‌آورند. این نظریه باز هم تاثیرات رسانه‌ها را در حوزه رفتار محدود می‌کند. اما رسانه‌ها با برجسته ساختن برخی از موضوعات می‌توانند بر اطلاعات مردم تاثیر بگذارند. از نظر شاو و مک کامبز در این نظریه مخاطب پویا است اما مسئولیت جهت­دهی به افکار مردم با رسانه­هاست.

 

ابزار و روش تحقیق

تعریف، تنظیم، تدوین، پیرایش، پالایش، توزیع، گردآوری، استخراج و تحلیل از جمله راهکارهای ما برای تبیین فرضیه‌های پژوهش بوده است­(دلاور، 1384).

جامعه آماری

جامعه آماری این تحقیق شامل دانشجویان رشته‌های مختلف دانشگاه آزاد واحد ارومیه در سطوح لیسانس، فوق­لیسانس و دکتری می‌باشدکه تعدادی درحدود 16 هزار و 394 دانشجو را شامل می‌باشد که در سه سطح دکتری 480 نفر، کارشناسی­ارشد 6443 و کارشناسی 8978 نفر در سال تحصیلی 94-1393 در حال تحصیل بودند(درگاه ملی آمار ایران، 1390). لذا برای تسهیل درکار و سرعت بخشیدن به مراحل انجام و جهت بسط دادن تحقیق به تمامی گروه‌های درسی درسه سطح کارشناسی، کارشناسی ­ارشد و دکتری ازمیان این تعداد افرادی­که مایل به پاسخگویی بوده و درحین پژوهش در شهرستان ارومیه ساکن بوده و از خبرگزاری‌ها و سایت‌های اینترنتی به عنوان منابع خبری بهره‌مند شده باشند با استفاده از آزمون کوکران میزان نمونه آماره تعیین و نفرات به صورت تصادفی و طی بیش از چهار ماه و در مجموع 1676 دانشجو مورد پژوهش قرار گرفتند که شامل 1077 نفر در سطح کارشناسی، 582 نفر در سطح کارشناسی ­ارشد و 17 نفر در دکتری بود.

 

ابزار اندازه‌گیری

در این پژوهش برای جمع‌آوری اطلاعات و کشف نظرات افراد مورد مطالعه با تاکید بر دیدگاه‌های نظریه­پردازانی هم­چون: نظریه استفاده و خشنودی از الیهوکاتز، نظریه برجسته­سازی از مک کامبز، نظریه شکاف آگاهی از دونوهو، نظریه وابستگی مخاطبان از بال روکیچ و دی فلور بهره جسته شده است و برای تحقیق نیز ازپرسشنامه استفاده شده است­که شامل دوبخش مشخصات فردی پاسخگو وگزینه‌های سوالی پرسشنامه می‌باشد. هم­چنین به منظور بهره‌مندی از نظرات پرسش‌شوندگان از سوال­های باز با پاسخ‌های روشن و صریح استفاده شد.

 

روایی و اعتبار

در تحقیقات علوم اجتماعی، پژوهشگر به کمک یک سری از روش‌ها حدود اعتماد یا پایایی ابزارهای اندازه‌گیری را مشخص می‌نماید که یکی از مهم­ترین این روش‌ها آزمون آلفای کرونباخ می‌باشد. با توجه به این­که آزمون آلفای کرونباخ برای محاسبه انسجام درونی ابزار اندازه‌گری با مقیاس‌هایی از نوع لیکرت بکار می‌رود، دراین پژوهش نیز برای پایایی شاخص­های ساخته شده از آماره یاد شده در صفحات استفاده شده است به طوری که برای تحلیل آیتم‌های یاد شده به روش لیکرت برای 10 کیس ارائه شد و نتایج محاسبات نشان دادکه مقدار آلفا برابر 806/0 (هزارم) می‌باشد و درنتیجه آلفای نتیجه مورد قبول می‌تواند باشد.

درخصوص روایی شاخص‌های ساخته شده که با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ صورت پذیرفته بود، بیشترین روایی با شاخص"میزان استقلال درامور مالی و مدیریتی ونسبت آن بااعتماد به خبرگزاری" با میزان 10/4  بود و کمترین میزان نیز مربوط به تاثیر جنسیت در میزان اعتماد به خبرگزاری ها با 20/1  از نمره پنج به دست آمد.

 

روش تجزیه و تحلیل اطلاعات

در این پژوهش، تجزیه و تحلیل داده‌ها در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی با استفاده از نرم­افزار spss صورت گرفته است.

در سطح آمار توصیفی با استفاده از مشخصه‌های آماری نظیر فراوانی، درصد، میانگین، انحراف معیار و خطای معیار به تجزیه و تحلیل داده­ها پرداخت شده است.

در سطح آمار استنباطی نیز متناسب با سطح سنجش داده‌ها و فرضیات تحقیق از آزمون‌های T-Test، خی دو، تحلیل واریانس، پیرسون واسپیرمن با محوریت آزمون­کولموگروف- اسمیرنوف استفاده شده است.

 

یافته‌های پژوهش

- تحلیل فرضیه اول

بر اساس نتایج به دست آمده، بین وابستگی انتفاعی و سیاسی خبرگزاری ایرنا به دولت با گرایش آن به سوگیری در انتشار اخبار رابطه مثبت و بسیار بالایی وجود دارد (000/0=p ، 923/0r=) و با توجه به این سطح معناداری می‌توان گفت که همبستگی بین این دو متغیر معنادار و رابطه بین این دو متغیر قوی است. بدین معنا که از دیدگاه دانشجویان هرچه وابستگی انتفاعی و سیاسی خبرگزاری ایرنا به دولت بیشتر باشد گرایش آن به سوگیری با انتشار اخبار بیشتر می‌شود (معنی­داری در سطح 01/0 می­باشد).

 

جدول شماره (1): ضریب همبستگی بین وابستگی انتفاعی و
 سیاسی با گرایش خاص در سوگیری انتشار اخبار

متغیر                               گرایش خاص در سوگیری انتشار اخبار	وابستگی انتفاعی و سیاسی
تعداد نمونه	1667
همبستگی پیرسون	923/0
معناداری	000/0

 

- تحلیل فرضیه دوم

بر اساس نتایج، بین اعتماد و توجه با گرایش سیاسی دانشجویان به آن رابطه مثبت و بسیار بالایی وجود دارد (000/0=p ، 898/0r=) و با توجه به این سطح معناداری می‌توان گفت که همبستگی بین این دو متغیر معنادار و رابطه بین این دو متغیر قوی است. بدین معنا که از دیدگاه دانشجویان هرچه میزان اعتماد و توجه آن­ها به خبرگزاری‌های ایرنا و فارس بیشتر باشد گرایش سیاسی آن­ها نیز به هر یک از این دو خبرگزاری بیشتر می‌شود (معنی­داری در سطح 01/0می­باشد).

 

جدول شماره (2): ضریب همبستگی بین اعتماد و توجه با گرایش سیاسی

متغیر                               گرایش سیاسی	اعتماد و توجه
تعداد نمونه	1667
همبستگی پیرسون	898/0
معناداری	000/0

 

- تحلیل فرضیه سوم

با توجه به این­که تفاوت میانگین بین گروه لیسانس با فوق‌لیسانس در سطح (05/0p<) معنی‌دار می‌باشد، تفاوت میانگین گروه فوق­لیسانس باگروه لیسانس معنی‌دار می‌باشد وتفاوت میانگین­گروه دکتری با هیچکدام از گروه­ها معنی‌دار نمی‌باشد.

 

جدول شماره (3): شاخص­های توصیفی میزان بهره­مندی دانشجویان براساس مقطع تحصیلی

مقطع تحصیلی دانشجویان	تعداد	میانگین	انحراف معیار	خطای معیار میانگین
لیسانس	1077	611/36	761/6	206/0
فوق­لیسانس	582	742/38	754/18	25/0
دکتری	17	117/35	27/4	035/1

با توجه به جدول شماره (3) تفاوت میانگین بین گروه لیسانس با فوق‌لیسانس در سطح (05/0p<) معنی‌دار می‌باشد، تفاوت میانگین گروه فوق­لیسانس با گروه لیسانس معنی‌دار می‌باشد و تفاوت میانگین گروه دکتری با هیچ­کدام از گروه‌ها معنی‌دار نمی‌باشد.

 

- تحلیل فرضیه چهارم

همان‌طور که ازنتایج بر می‌آیید اکثر دانشجویان بر این باورند که با توجه به این­که خبرگزاری ایرنا به دولت‌های مستقر گرایش دارد و از طرف آن­ها مورد حمایت قرار می‌گیرد در نتیجه نیاز به تدوین برنامه مدیریتی فراجناحی در این خبرگزاری احساس می‌شود.

 

جدول شماره (4): نیاز به تدوین برنامه مدیریتی و فراجناحی از دید دانشجویان

	مقدار	فراوانی	درصد فراوانی
	زیاد	1536	6/91
نیاز به تدوین برنامه مدیریتی فراجناحی	متوسط	113	7/6
	کم	27	6/1
مجموع	-	1676	100

همان‌طور که در جدول شماره (4) مشاهده می‌شود اکثر دانشجویان براین باورند که با توجه به  این­که خبرگزاری ایرنا به دولت‌های مستقر گرایش دارد و از طرف آن­ها مورد حمایت قرار می‌گیرد در نتیجه نیاز به تدوین برنامه مدیریتی فراجناحی در این خبرگزاری احساس می‌شود.

 

- تحلیل فرضیه پنجم

یافته‌ها نشان می‌دهدکه تفاوت معنی‌داری بین دانشجویان براساس جنسیت وجود ندارد. می‌توان­گفت بین دانشجویان شغل تفاوت معنی‌داری وجود دارد. یافته نشان می‌دهد که میانگین متغیر میزان استفاده و اعتماد به خبرگزاری­ها در بین دانشجویان با سنین مختلف، متفاوت است. با توجه به جدول در قدرت پاداش تفاوت میانگین بین گروه پایین با میانگین گروه متوسط در سطح (05/0p<) معنی‌دار می‌باشد. میانگین گروه متوسط با گروه پایین، متوسط به بالا و بالا معنی‌دار است. میانگین گروه متوسط به بالا با گروه متوسط معنی­دار است و نهایتاً میانگین گروه بالا با میانگین گروه متوسط به بالا معنی‌دار است. در نهایت همان‌طورکه مشاهده می‌شود اکثر دانشجویان میزان اعتماد خود به خبرگزاری فارس را بالا (4/67 درصد) و اکثر دانشجویان میزان اعتماد به خبرگزاری ایرنا را کم (29/90 درصد) می‌دانستند. پس می‌توان نتیجه گرفت در مجموع میزان اعتماد دانشجویان به خبرگزاری فارس بیشتر از ایرنا است.

 

جنسیت

درمتغیر جنسیت برای­صحت تایید یا رد آن از آزمون t دونمونه مستقل استفاده شد. نتایج آزمون لوین جهت بررسی همگنی واریانس‌ها نشان داد که آزمون لوین جنسیت (987/55, F=000/0p <)، معنی‌دار می‌باشد. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت­که واریانس یکسان نمی‌باشد و نتایج آزمون "t" با فرض نابرابری واریانس‌ها ارائه شده‌اند.

 

جدول شماره (5): نتایج آزمون t جهت مقایسه میانگین متغیر جنسیت و میزان استفاده و  اعتماد به خبرگزاری­ها

سطح معنی­داری	درجه آزادی	t	خطای معیار میانگین	انحراف معیار	میانگین	تعداد	گروه	متغیر
223/0	54/687	220/1-	466/0	464/14	758/117	1049	مرد	جنسیت
			022/2	651/50	285/120	627	زن

 

باتوجه به جدول شماره (5)، میانگین دانشجویان مرد  (758/117) و میانگین دانشجویان زن (285/120) می‌باشد. آماره t نیز (220/1-) می‌باشدکه معنی‌دار نیست. این یافته‌ها نشان می‌دهد که تفاوت معنی‌داری بین دانشجویان بر اساس جنسیت وجود ندارد.

 

نوع شغل

در متغیر نوع شغل نیز برای صحت تایید یا رد آن از آزمون t دو نمونه مستقل استفاده شد. نتایج آزمون لوین جهت بررسی همگنی واریانس‌ها نشان داد که آزمون لوین نوع شغل (854/23, F= 000/0p<) معنی‌دار می‌باشد. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که واریانس یکسان نمی‌باشد و نتایج آزمون "t" با فرض نابرابری واریانس‌ها در جدول شماره (6) ارائه شده‌اند.

 

جدول شماره (6): نتایج آزمون t جهت مقایسه میانگین متغیر نوع شغل و میزان استفاده و  اعتماد به خبرگزاری‌ها

سطح معنی‌داری	درجه آزادی	T	خطای میانگین	انحراف معیار	میانگین	تعداد	گروه	متغیر
000/0	652/660	113/5	177/2	078/52	087/123	572	دولتی	نوع شغل
			623/0	319/11	506/111	330	خصوصی

 

با توجه به جدول شماره (6) میانگین دانشجویانی که شغل آن­ها دولتی بوده (087/123) و میانگین آنانی که خصوصی بوده (506/111) می‌باشد. آماره "t" نیز (113/5) می‌باشد که با توجه به این­که سطح معناداری آن کمتر از 05/0 است در نتیجه می‌توان گفت بین دانشجویان شغل تفاوت معنی‌داری وجود دارد.

 

سن

 

جدول شماره (7): شاخص‌های توصیفی منابع قدرت با سن

متغیر	گروه	تعداد	میانگین	انحراف معیار	خطای معیار میانگین
	کمتر از 20سال	86	569/108	334/2	251/0
	20-25سال	1050	011/117	91/14	46/0
سن	25-30سال	151	112/161	98/90	403/7
	30-35سال	231	043/111	533/9	627/0
	بالای35سال	158	139/106	856/7	625/0

 

باتوجه به جدول شماره (7) می‌توان گفت­که میانگین گروه زیر 20 سال با گروه 25-30 سال معنی‌دار است. میانگین گروه 20-25 سال با گروه کمتر از 20 سال معنادار نیست ولی با بقیه گروه‌ها معنادار است. میانگین گروه 25-30 سال با همه گروه‌ها معنادار است و میانگین گروه بالای 40 سال با گروه‌های
20-25 سال و 25-30 سال معنادار است.

جدول شماره (8): میزان اعتماد به خبرگزاری فارس و ایرنا از دید دانشجویان

		فارس		ایرنا
	مقدار	فراوانی	درصد	فراوانی	درصد
	زیاد	1129	4/67	176	5/10
نیاز به استقلال	متوسط	455	1/27	352	21
	کم	2	1/0	1500	29/90
مجموع		228	100	259	100

 

همان‌طور که در جدول شماره (8) مشاهده می‌شود اکثر دانشجویان میزان اعتماد خود به خبرگزاری فارس را با انتخاب 4/67 درصدی­گزینه بالا و اکثر دانشجویان میزان­اعتماد به خبرگزاری­ایرنا را با انتخاب 29/90 درصدی گزینه کم می‌دانستند. پس می‌توان نتیجه گرفت در مجموع میزان اعتماد دانشجویان به خبرگزاری فارس بیشتر از ایرنا است.

 

پیشنهادهای کاربردی

با بررسی­جزئیات این پژوهش به نظرمی‌رسد تدوین و تصویب قوانین، مقررات و اساسنامه‌های شفاف و به دور از ابهام به طوری که تعریف واضح از خبرگزاری‌ها، محدودیت‌ها و مسئولیت‌های آن­ها، حوزه فعالیت، مجوز، کنترل و نظارت بر آن­ها و نیز تفاوت آن­ها با پایگاه‌های اطلاع­رسانی اینترنتی از طریق مراجع مرتبط باید مشخص شده باشد.

هم­چنین افزایش اعتبارات مالی خبرگزاری‌ها جهت آموزش و جذب نیروهای متخصص و کارآمد، افزایش اعتبارات خبرگزاری‌ها جهت افزایش توانایی رقابت با یکدیگر، بخش‌های خصوصی، مراکز خبری و پایگاه‌های اطلاع رسانی‌، افزایش اعتبارات مالی برای افزایش پژوهش‌های خبر، تقویت منابع انسانی متخصص هم­چون کارکنان، خبرنگاران و مدیران، افزایش اعتبار خبرگزاری‌های جهت افزایش نمایندگی و دفاتر­خبری چه درداخل و چه درخارج ازکشور، ایجاد امنیت شغلی­خبرنگاران و حمایت از آن­ها به واسطه تدوین قوانین و مقررات، خارج شدن ازدایره انحصاری وضع کنونی خبرگزاری‌ها به واسطه سرمایه‌گذاری، راهکارهای درآمدزا، فروش خبر و در نهایت استقلال مالی و مدیریتی خبرگزاری‌ها و تلاش برای رسیدن به حد استاندارد و حرفه‌ای خبرگزاری‌ها از جمله راهکارهای افزایش اعتماد به رسانه می‌تواند باشد.

 

منابع

امیر کافی، م. (1380). اعتماد اجتماعی و عوامل موثر بر آن. نمایه پژوهش. شماره هجدهم.

امیری، م؛ و دیگری (1391). بررسی رابطه میان نگرش سیاسی، اعتماد به رسانه ملی، مخاطبان فعال  و گرایش دانشجویان دانشگاه­های تهران به شبکه­های اجتماعی مجازی. مجله مطالعات میان رشته­ای در رسانه و فرهنگ. سال دوم، شماره­ی دوم. ناشر: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

بهزاد، د. (1382). بررسی ارتباط بین اجزاء سطوح و ابعاد ساختار اعتماد اجتماعی در بین خانوارهای سنندج. پایان­نامه کارشناسی­ارشد، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تهران.

توسلی،  غ؛ و دیگری. (1382). سرمایه در نظریات کلاسیک و جدید با تاکید بر نظریه‌های سرمایه اجتماعی. فصلنامه علوم­اجتماعی. شماره­ی بیست و شش.

جاه­بین، ز؛ و دیگری. (1392). عوامل موثر بر اعتماد به عملکرد روابط عمومی قوه قضائیه. مجله مطالعات رسانه­ای. سال هشتم، شماره­ی بیست و سه.

درگاه ملی آمار ایران. (1390). گزیده نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن. تهران: سایت مرکز آمار ایران.

دلاور، ع. (1384). روش تحقیق در روان­شناسی و علوم تربیتی. تهران: نشر ویرایش.‏

زتومکا، پ. (1386). اعتماد: نظریه جامعه­شناختی. ترجمه: غ، غفاری. تهران: نشر شیرازه .

سروین، و؛ و دیگران. (1381). نظریه‌های ارتباطات. ترجمه: ع، دهقان. تهران: نشر دانشگاه تهران.

سعادت، ر. (1386). تخمین سطح و توزیع سرمایه اجتماعی استان‌ها. فصلنامه علمی-پژوهشی رفاه اجتماعی. سال ششم، شماره­ی بیست و سه.

سووی، آ. (1371). افکار عمومی و تاثیر آن در زندگی اجتماعی. ترجمه: ج، شیرنی. تهران.

شاه­محمدی، ن. (1389). عوامل موثر بر اعتماد به رسانه با تاکید بر خبر. فصلنامه تخصصی آموزش و پرورش.شماره­ی شصت و نهم. ناشر: معاونت سیاسی صدا و سیما.

شایگان، ف. (1387). بررسى میزان اعتماد مردم به پلیس (مطالعه موردى شهر تهران). فصلنامه دانش انتظامى. سال دهم، شماره­ دوم.

صالحی امیری، س. (1386). مفاهیم و نظریه‌های فرهنگی. تهران: نشر ققنوس. چاپ اول.

عاملی، س. (1382). مطالعات انتقادی استعمار مجازی آمریکا، قدرت نرم و امپراتوری­های مجازی. تهران: انتشارات امیرکبیر.

علوی، پ. (1375). ارتباطات سیاسی. تهران: موسسه نشر علوم دینی.

گیدنز، آ. (­1378). تجدد و شخصیت. ترجمه: ن، موفقیان. تهران: نشر نی.

محمدی، ا. (1393). اعتماد به تلویزیون و عوامل موثر بر آن. پایان­نامه کارشناسی­ارشد علوم اجتماعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی شهید بهشتی.

ین شویره، ک؛ و دیگری. (1385). واژگان بوردیو. ترجمه: م، کتبی. تهران: نشر نی، چاپ اول.

 

 

 

---

1. دانشجوی کارشناسی‌ارشد علوم ارتباطات اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز- ایران.   

E-mail:­[e-mail]   

2. گروه علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز- ایران (نویسنده مسئول).                  E- mail: [e-mail]

                     

مراجع

امیر کافی، م. (1380). اعتماد اجتماعی و عوامل موثر بر آن. نمایه پژوهش. شماره هجدهم.

امیری، م؛ و دیگری (1391). بررسی رابطه میان نگرش سیاسی، اعتماد به رسانه ملی، مخاطبان فعال  و گرایش دانشجویان دانشگاه­های تهران به شبکه­های اجتماعی مجازی. مجله مطالعات میان رشته­ای در رسانه و فرهنگ. سال دوم، شماره­ی دوم. ناشر: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

بهزاد، د. (1382). بررسی ارتباط بین اجزاء سطوح و ابعاد ساختار اعتماد اجتماعی در بین خانوارهای سنندج. پایان­نامه کارشناسی­ارشد، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تهران.

توسلی،  غ؛ و دیگری. (1382). سرمایه در نظریات کلاسیک و جدید با تاکید بر نظریه‌های سرمایه اجتماعی. فصلنامه علوم­اجتماعی. شماره­ی بیست و شش.

جاه­بین، ز؛ و دیگری. (1392). عوامل موثر بر اعتماد به عملکرد روابط عمومی قوه قضائیه. مجله مطالعات رسانه­ای. سال هشتم، شماره­ی بیست و سه.

درگاه ملی آمار ایران. (1390). گزیده نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن. تهران: سایت مرکز آمار ایران.

دلاور، ع. (1384). روش تحقیق در روان­شناسی و علوم تربیتی. تهران: نشر ویرایش.‏

زتومکا، پ. (1386). اعتماد: نظریه جامعه­شناختی. ترجمه: غ، غفاری. تهران: نشر شیرازه .

سروین، و؛ و دیگران. (1381). نظریه‌های ارتباطات. ترجمه: ع، دهقان. تهران: نشر دانشگاه تهران.

سعادت، ر. (1386). تخمین سطح و توزیع سرمایه اجتماعی استان‌ها. فصلنامه علمی-پژوهشی رفاه اجتماعی. سال ششم، شماره­ی بیست و سه.

سووی، آ. (1371). افکار عمومی و تاثیر آن در زندگی اجتماعی. ترجمه: ج، شیرنی. تهران.

شاه­محمدی، ن. (1389). عوامل موثر بر اعتماد به رسانه با تاکید بر خبر. فصلنامه تخصصی آموزش و پرورش.شماره­ی شصت و نهم. ناشر: معاونت سیاسی صدا و سیما.

شایگان، ف. (1387). بررسى میزان اعتماد مردم به پلیس (مطالعه موردى شهر تهران). فصلنامه دانش انتظامى. سال دهم، شماره­ دوم.

صالحی امیری، س. (1386). مفاهیم و نظریه‌های فرهنگی. تهران: نشر ققنوس. چاپ اول.

عاملی، س. (1382). مطالعات انتقادی استعمار مجازی آمریکا، قدرت نرم و امپراتوری­های مجازی. تهران: انتشارات امیرکبیر.

علوی، پ. (1375). ارتباطات سیاسی. تهران: موسسه نشر علوم دینی.

گیدنز، آ. (­1378). تجدد و شخصیت. ترجمه: ن، موفقیان. تهران: نشر نی.

محمدی، ا. (1393). اعتماد به تلویزیون و عوامل موثر بر آن. پایان­نامه کارشناسی­ارشد علوم اجتماعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی شهید بهشتی.

ین شویره، ک؛ و دیگری. (1385). واژگان بوردیو. ترجمه: م، کتبی. تهران: نشر نی، چاپ اول.