بررسی خواص فیزیکی، شیمیایی و مواد مغذی آب های سطحی سواحل جنوبی دریای خزر – سی سنگان

پژوهش های علوم و فنون دریایی

مقاله 5، دوره 11، شماره 1، خرداد 1395، صفحه 41-52   

نوع مقاله: تحقیقی

نویسندگان

علی حمزه پور^{* 1}؛ کاظم درویش بسطامی¹؛ حسین باقری¹؛ علی عظیمی²؛ عباس عینعلی³؛ رضا رهنما¹

¹پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی، مرکز اقیانوس شناسی دریای خزر، مازندران، نوشهر

²گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس

³گروه فیزیک دریا، دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر

چکیده

تحقیق حاضر به منظور بررسی برخی از پارامترهای فیزیکی و شیمیایی ( شوری، اکسیژن محلول، قلیائیت، هدایت الکتریکی، مواد معلق کل و pH) و نیز مواد مغذی ( فسفات، نیترات، نیتریت، سیلیکات و فسفر کل) در آب های سطحی سواحل جنوبی دریای خزر در منطقه گردشگری سی سنگان انجام گردید. در این مطالعه 12 ایستگاه در چهار ترانسکت عمود بر ساحل در فصل پاییز 1391 توسط نمونه بردار نیسکین و CTD از آب­های سطحی انتخاب گردید. نتایج بدست آمده نشان داد که مقدار شوری در گستره (30/11- 16/11گرم بر کیلوگرم)، اکسیژن محلول (42/8- 05/8 میلی گرم بر لیتر)، هدایت الکتریکی (27/18- 75/17 میلی زیمنس بر سانتی متر)، قلیائیت در گستره (200- 5/187 میلی گرم بر لیتر کلسیم کربناتی)، مواد معلق کل در گستره (12- 8 میلی گرم بر لیتر) و pH در گستره (42/8 – 25/8) می باشد. مقادیر بدست آمده برای فسفات (کمتر از حد تشخیص تا 01/0 میلی گرم بر لیتر)، نیتریت ( کمتر از حد تشخیص)، فسفر کل (005/0 - 001/0 میلی گرم بر لیتر)، سیلیکات (221/0 - 064/0 میلی گرم بر لیتر) و نیترات (071/0 تا 011/0 میلی گرم بر لیتر) بود. غلظت نیترات، فسفات، سیلیکات، قلیائیت و مواد معلق کل در ترانسکت های بررسی شده در منطقه سی سنگان براساس نتایج حاصل از آنالیز آماری هیچ گونه اختلاف معنی داری نداشتند (05/0 P≥). غلظت مواد مغذی در آب های سطحی دریای خزر در منطقه سی سنگان در مقایسه با دیگر مناطق در جنوب شرق و جنوب غرب دریای خزر کمتر بوده است.

کلیدواژه‌ها

سی سنگان؛ مواد مغذی؛ خواص فیزیکی و شیمیایی؛ دریای مازندران

مراجع

واحدی، ف. , نصراله تبار، ع. , علومی، ی. ,  یونسی پور، ح. ,  الیاسی، ف. ,  نوروزیان، م. ,  دلیناد، غ.ح.  1389 . پروژه بررسی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آب در کرانه های جنوبی دریای خزر سال 86 . انتشارات موسسه تحقیقات شیلات ایران.

نجات خواه معنوی، پ. , پاسندی، ع. ا. , سقلی، م. , بهشتی نیا، ن. و میرشکار، د. 1388. بررسی میزان نیترات و فسفات در حوضه جنوب شرقی دریای مازندران در فصل بهار و تابستان. پژوهش های علوم و فنون دریایی4(3): 11 تا 19. 

American Society for Testing and Materials (ASTM). ASTM D5907-09, Standard Test Method for Filterable and Nonfilterable Matter in Water. Available at:  www.astm.org/Standards/D5907.htm.

Broecker, W.S. & Peng, T. H. 1982. Tracers in the sea. Eldigeo Press, Lamont–Doherty Geological Observatory, Palisades, NY.

CEP. 2002. Pollution in Caspian Sea. Caspian Environnent Programme. CEP.

Dumont, H.J. 1998. The Caspian Lake: history, biota, structure, and function. Limnology and Oceanography, 43: 44–52.

Grasshoff, K., Ehrhardt, M., Kremling, K. & Anderson L.G.1999. Methods of sea water analysis. Third edition, Wiley-VCH. Weinheim, Germany.

Kostianoy, A.G. & Kosarev, A.N. 2005. The Caspian Sea environment. Volume 5; part –P; The handbook of environmental chemistry. Springer-Verlag, Berlin.

Katunin, D.N., Khripunov, I.A., Bespartochnyi, N.P., Nikotina, L.N., Galushkina, N.V. &  Radovanov, G.V. 2000. Caspian Float. University Science Bulletin, 1:111 (in Russian).

Khosropanah, N., Nejatkhah-Manavi, P., Koohilay, S. & Naseri, M. T. 2011. Variations in nitrate and phosphate contents of Waters in the Southwest Caspian Sea. Journal of the Persian Gulf, 2: 27- 34.

Leonov, A. V. & Nazarov, N. A. 2001. Nutrient input into the Caspian Sea with river runoff. Water Resources, 28: 656–665. Translated from Vodnye Resursy, 28: 718–728.

Murphy, J. &  Riley, J. 1962. A Modified single solution for the determination of phosphate in           natural waters. Analytica Chimica Acta, 27: 31-36.

Marin, V., Moreno, M., Vassallo, P., Vezzulli, L., Fabiano, M. 2008. Development of a multistep indicator-based approach (MIBA) for the assessment of environmental quality of harbours. ICES Journal of Marine Science, 65: 1436–1441.

Millero, F.J., Lee, K. & Roche, M. 1998. Distribution of alkalinity in the surface waters of the major oceans. Marine Chemistry, 60:111–130.

Millero, F.J., Zhang, J.Z., Lee, K. & Cambell, D.M. 1993. Titration alkalinity of seawater.Marine chemistry, 44: 153- 165.

Peeters, F., Kipfer, R., Achermann, D., Hofer, M., Aeschbach-Hertig, W., Beyerle, U.,Imboden, D.M., Rozanski, K. & Frohlich, K. 2000. Analysis of deep-water exchange in the    Caspian Sea based on environmental tracers. Deep-Sea Research I, 47: 621-654.

Paytan, A. & McLaughlin, K. 2007. The oceanic phosphorus cycle. Chemical Reviews, 107(2): 563-576.

Primpas, I. & Karydis, M. 2011. Scaling the trophic index (TRIX) in oligotrophic marine environments. Environmental Monitoring and Assessment, 178: 257- 269.

Strickland, J.D.H. & Parsons, T.R. 1968 a. Determination of reactive nitrite. In: A practical handbook of seawater analysis. Fisheries Research Board of Canada Bulletin, 167: 71- 75.

Strickland, J.D.H. & Parsons, T.R. 1968 b. Determination of reactive silicate. In: A practical handbook of seawater analysis. Fisheries Research Board of Canada Bulletin, 167: 65- 70.

Sapozhnikov, V.V., Katunin, D, N., Bespartochnyi, N.P., Kirpichev, N.B., Luk’yanova, O.N. & Metreveli M.P. 2002. Okeanologiya, 42:634 (in Russian).

Sapozhnikov, V.V., Katunin, D.N., Kirpichev, N.B., Luk’yanova, O.N., Muryi, G.P. & Fesenko, V.I. 2003. Okeanologiya, 43:529 (in Russian).

Sapozhnikov, V. V., Katunin, D. N., Luk’yanova, O. N., Batrak, K. V. & Azarenko, A. 2006. Hydrological and hydrochemical studies in the central and southern Caspian Sea aboard the R/V Issledovatel’ Kaspiya (September 6–24, 2005). Oceanology, 46: 446–448. Original Russian Text, published in Okeanologiya, 2006. 46: 478–480.

Sapozhnikov, V. V., Azarenko A. V., Grashchenkova O. K. & Kivva, K. K. 2007. Hydrological and hydrochemical studies of the middle and south Caspian Sea from the R/V    Issledovatel’ Kaspia (September 2–17, 2006). Oceanology, 47: 290–293. Published in Okeanologiya, 47: 312–315.

Sapozhnikov, V. V., Kivva, K. K., Metreveli, M. P. & Mordasova, N. V. 2008. Results of monitoring of the changes in the hydrochemical structure of the central and southern Caspian Sea over 1995–2005.Oceanology, 48:  212–216. Original Russian Text, published in Okeanologiya, 48: 232–237.

Sapozhnikov, V. V., Artamonova, K. V., Zozulya, N. M., Stolyarskii, S. I.& Azarenko, A. V.     2012.Hydrochemical studies of the middle and southern Caspian Sea from onboard the RPS Issledovatel’ Kaspiya in May–June of 2011. Oceanology. 52: 295–298. Original Russian Text, published in Okeanologiya, 52: 317–320.

Tchobanoglous, G., Burton, F., 1991. Wastewater engineering: treatment, disposal, and reuse (3rd Edition.). McGraw-Hill. New York.

Tahami, F. S., Mazlan, A. G., Negarestan, H. & Lotfi, W. W. M. 2012. Study on phytoplankton in Southern Caspian Sea before and after Mnemiopsis leidyi. World Applied Sciences Journal ,16: 99-105.

Wood, E.D., Armstrong, F.A.J. & Richards, F.A. 1967. Determination of nitrate in sea water by cadmium-copper reduction to nitrite. Journal Marine Biology Association, 47:23-31.