ارزیابی جوّ روانی- اجتماعی کلاس درس در شناسایی ساختار درونی مدرسه و ارتباط آن با خلاقیت دانش‌آموزان

ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی

مقاله 2، دوره 3، شماره 2، آذر 1392، صفحه 19-38   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

نویسندگان

حامد خانی¹؛ حسن فاضلی¹؛ یوسف کریمی^{* 2}؛ موسی بندک¹؛ نسیبه پرگاری¹

¹نویسنده

²نویسنده مسئول

چکیده

 
هدف: از آنجا که محیط کلاس درس در فرایند تدریس و یادگیری و همچنین رشد شناختی و عاطفی دانش آموزان نقش مهمی دارد، بنابراین، هدف اساسی این پژوهش ارزیابی جوّ روانی- اجتماعی کلاس درس برای شناسایی ساختار درونی مدرسه و ارتباط آن با خلاقیت دانش‌آموزان در سال تحصیلی 90 – 89 می‌باشد.
روش: این پژوهش با توجه به هدف خود از نوع مطالعات کاربردی و بر حسب روش و گردآوری داده‌ها از نوع تحقیقات توصیفی- پیمایشی بوده و جامعه آماری آن شامل کلیه دانش‌آموزان پایه پنجم مدارس ابتدایی دولتی شهر تهران در سال تحصیلی 90-89 است. تعداد 378 دانش‌آموز پسر در پژوهش حاضر شرکت داشتند که با ترکیبی از روش‌های نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای و طبقه‌ای نسبی انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها نیز شامل دو پرسشنامه محقق ساخته (پرسشنامه جوّ روانی- اجتماعی کلاس و پرسشنامه خلاقیت) بوده است. برای تحلیل داده‌ها از آمار استنباطی (آزمون دو جمله‌ای و رگرسیون چندگانه گام به گام)، و نرم افزار "اِس.پی.اِس.اِس." استفاده گردید.
یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان داد که دانش‌آموزان پایه پنجم  مؤلفه‌های (برخورداری از حمایت معلم، نظم و سازماندهی به مطالب) را مطلوب و مؤلفه‌های از قبیل (مشارکت، وابستگی متقابل میان دانش‌آموزان، اهمیت دادن به کار و تکلیف، کاربست قوانین و مقررات) را نسبتاً مطلوب و مؤلفۀ (نوآوری آموزشی) را نامطلوب ارزیابی کردند. همچنین نتایج رگرسیون چندگانه گام به گام در این پژوهش نشان داد که سه مؤلفه جوّ روانی- اجتماعی از قبیل نوآوری آموزشی، برخورداری از حمایت معلم، وابستگی متقابل میان دانش‌آموزان قدرت پیش بینی خلاقیت را دارند.
نتیجه‌گیری: از آن جا که جوّ کلاس درس تصمیم گیرنده اصلی یادگیری و رفتار کلاسی می‌باشد و نیز بر اساس نتایج این پژوهش تا حدودی قادر به پیش بینی خلاقیت دانش‌آموزان است، باید معلمان، و همچنین دانش‌آموزان به منظور ترغیب خلاقیتشان محیط گرم، صمیمی، و یادگیری عاطفی را ترویج دهند، و از این طریق منجر به اصلاح و بهبود مدرسه شوند.
 

کلیدواژه‌ها

جوّ روانی- اجتماعی؛ جوّ کلاس درس؛ خلاقیت دانش‌آموزان