گوشورون (بررسی سیمای تمثیلی و اساطیری گاو در شاهنامه ی فردوسی)

فصل نامه تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی

مقاله 2، دوره 8، شماره 28، مرداد 1395، صفحه 31-44   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سید احمد حسینی کازرونی^{* 1}؛ نعیمه متوسلی²؛ مرضیه ندافی³

¹استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بوشهر - ایران

²مدرس گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد دشتستان - ایران

³مدرس مرکز آموزش عالی، واحد استهبان - ایران

چکیده

حیوانات، همواره در زندگی انسان، نقش و جایگاه ویژه­ای داشته­اند به طوری که گاهی اوقات به عنوان موجودی مقدس و اساطیری، مورد ستایش و توجه ویژه قرار گرفته­اند. گاو، یکی از حیواناتی است که از آغاز شکل­گیری تمدن، در جای جای جهان، مورد توجه بشر قرار گرفته و در ایران باستان نیز یکی از نمودهای خاص حضور ایزدان بوده و سیمای اساطیری ویژه­ای داشته است. شاهنامه به عنوان نامه­ی نسل­های ایرانی و سرو سایه فکن فرهنگ و ادبِ کهن بوم و بر ایران، توجه ویژه­ای به اساطیر و باورهای ایرانی داشته است. در این جستار، سیمای تمثیلی و اساطیری گاو، در شاهنامه مورد بررسی قرار گرفته است که می­توان در نتیجه، عنوان کرد که فردوسی در راستای پردازش حماسه ها و داستان های شاهنامه، از نقش اساطیری این حیوان، با چهره ای تمثیلی بهره برده و در واقع اسطوره را با تمثیل درآمیخته است.

کلیدواژه‌ها

گاو؛ شاهنامه ی فردوسی؛ تمثیلی؛ اساطیری

مراجع

1. الیاده، میرچا، (1372)، رساله­ای در تاریخ ادیان، ترجمه: جلال ستاری، تهران: سروش.
2. بهار، مهرداد، (1391)، پژوهشی در اساطیر ایران، تهران: آگه.
3. بهرامی، احسان، (1369)، فرهنگ واژه­های اوستا، به یاری: فریدون جنیدی، دوره­ی 4 جلدی، تهران: بلخ.
4. راشد محصل، محمدتقی، (1366)، ترجمه و تحقیق گزیده­های زاد سپرم، تهران: مؤسسه­ی مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
5. شاله، فیلیسین، (1346)، تاریخ مختصر ادیان بزرگ، ترجمه: منوچهر خدایار محبی، تهران: دانشگاه تهران.
6. فردوسی، حکیم ابوالقاسم، (1383)، شاه نامه، بر اساس نسخه‌ی نه جلدی چاپ مسکو/ زیر نظر ی. ا. برتلس، دوره‌ی دو جلدی، تهران: ققنوس. چ سوم.
7. فرنبع دادگی، (1369)، بندهشن، گزارنده: مهرداد بهار، تهران، توس.
8. فروید، زیگموند، (1362)، توتم و تابو، ترجمه: دکتر ایرج پور باقر، تهران: آسیا.
9. قلی زاده، خسرو، (1392)، دانشنامه­ی اساطیری جانوران و اصلاحات وابسته، تهران: بنگاه ترجمه و نشریات پارسه.
10. کارنوی، آلبرت جوزف، (1341)، اساطیر ایرانی، ترجمه: احمد طباطبایی، تبریز: فرانکلین.
11. کریستی، آنتونی، (1373)، اساطیر چین، ترجمه: باجلان فرخی، تهران: اساطیر.
12. شایست ناشایست، متنی به زبان پارسی میانه (پهلوی ساسانی)، (1369)، آوا نویسی و ترجمع: کتایون مزداپور، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.