واکاوی فرهنگی متون کهن پیرامون انتخاب نام زنان

روان‌شناسی فرهنگی زن

مقاله 7، دوره 8، شماره 27، فروردین 1395، صفحه 103-119   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سیده سعیده سنجری^{* 1}؛ مهدی کارگز²

¹دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودسر و املش، گروه زبان و ادبیات فارسی، رودسر، ایران.

²دانشگاه آزاد اسلامی واحد آستارا، گروه فرهنگ و زبان های باستانی، آستارا، ایران.

چکیده

متن های کهن ایران باستان نشان دهنده اعتقادها ،باورها و شاخص های فرهنگی ،اجتماعی و تاریخی ایرانیان پیش از اسلام است. این باورها و اعتقادهای کهن، بخشی از نگرش مردم را به برگزیدن نام زنان از نمادها و سمبل های مادی مانند آسمان ،خورشید و ستارگان و در بعد معنوی، اعتقاد به خدایان و ایزدان کهن  نشان می دهد. هدف از این پژوهش بررسی باورهای اعتقادی و فرهنگی مردم ایران به تاریخ و ادیان پیش از اسلام ،در مورد انتخاب نام زنان بود.در پژوهش حاضر برای گردآوری داده ها از کتاب های باستانی ایران،اوستا و فارسی میانه(پهلوی) استفاده شد.نتایج تحلیل داده ها با استناد بر متون کهن ایرانی نشان داد که بین اعتقادات مذهبی-دینی و باورهای فرهنگی –تاریخی و نیز مقبولیت اجتماعی جهت انتخاب نام زنان رابطه معنی داری وجود دارد.همچنین از بین داده های فرهنگی ،اعتقادات مذهبی که جنبه تبرک و تقدس داشته اند عامل تاثیرگذارتری برای انتخاب نام زنان درایران باستان می باشد.

کلیدواژه‌ها

متون کهن؛ واکاوی فرهنگی؛ انتخاب نام زنان

مراجع

آموزگار، ژاله. (1374). تاریخ اساطیر ایران ، تهران : سمت .

آموزگار، ژاله. (1386).زبان فرهنگ اسطوره،تهران:انتشارات مهارت.

ابوالقاسمی، محسن. ( 1376). راهنمای زبانهای باستانی ، ج 1و2، تهران : سمت .

الیاده، میرچا (1378). اسطوره بازگشت جاودانه ،ترجمه بهمن سرکاراتی، تهران: قطره.

انوری، حسن (1384). فرهنگ نام سخن،تهران:انتشارات سخن.

بختور تاش، نصرت الله ( 1371). گردونه خورشید یا گردونة مهر ، تهران: فروهر.

بشرا، محمد، طاهری، طاهر (1386 ). باورهای عامیانه مردم گیلان،رشت: ایلیا.

بوسایلی، ماریو. هنر پارتی و ساسانی، ترجمه یعقوب آژند (1376). تهران : مولی.

بویس، مری. .زردشتیان، باورها و آداب دینی آنها، ترجمه عسگر بهرامی(1381). تهران: ققنوس.

بهار، مهرداد (1373). پژوهشی در اساطیر ایران به کوشش دکتر مزداپور، تهران : آگه.

پورداود، ابراهیم (1377). یشت ها، ج 1و2، تهران: اساطیر.

دادور، ابوالقاسم، منصوری، الهام (1385). درآمدی بر اسطوره ها و نمادهای ایران و هند در عهد باستان، تهران : کلهر.

دوبوکور، مونیک. رمزهای زنده جان، ترجمه جلال ستاری(1373). تهران : مرکز.

رومارزن، مارتن. آیین میترا، ترجمه بزرگ نادرزاده( 1375). تهران : چشمه .

زرشناس، زهره (1385). زن و واژه،به کوشش دکترویدانداف، تهران: فروهر.

سنجری، سیده سعیده (1388). فصلنامه علمی-پژوهشی زن و فرهنگ،دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز،سال اول-شماره دوم-صفحات 16-22.

سیدی، سید کاظم، زاهدی نیا، علی (1384). فرهنگ نام ایرانیان، مشهد: ترانه .

صمدی، مهرانگیز (1367). ماه در ایران از قدیمی ترین ایام تا ظهور اسلام، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

کرتیس، جان. ایران کهن، ترجمه خشایار بهرامی (1378). تهران: کارنک.

گویری، سوزان (1379). آناهیتا در اسطوره های ایرانی، تهران: نشر جمال الحق.

مزداپور، کتایون (1369). شایست ناشایست، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی تهران.

مقدم، محمد (1380). جستاری درباره مهر و ناهید، تهران : هیرمند.

مکنزی ،دیوید نیل. فرهنگ کوچک زبان پهلوی، ترجمه دکتر مهشید میرفخرایی(1379). تهران : پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی  .

هینلز ، جان. شناخت اساطیر ایران، ترجمه دکتر ژاله آموزگار و احمد تفضلی(1381). تهران : چشمه .

یاحقی، محمد جعفر (1369). فرهنگ اساطیر و اشارات داستانی در ادبیات فارسی، تهران: سروش.

Bartholomae,Chr., (1961). Altiranisches  Wȍrterbuch , Berlin.

Kellens, J.,(1992).Cistā ,Encyclopaedia Iranica,Vol.5, pp 601-602.

Mackenzie ,D.N.,(1971) .A concise Pahlavi DICTIONARY,London.