تأثیر ‌درمان گروهی شناختی- رفتاری بر سلامت روان و باورهای غیرمنطقی مادران دارای فرزند مبتلا به اوتیسم

زن و مطالعات خانواده

مقاله 5، دوره 8، شماره 30، اسفند 1394، صفحه 69-82   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

شهرام مامی^{* 1}؛ کامران امیریان²

¹استادیارگروه روان‌شناسی عمومی،واحد ایلام، دانشگاه آزاد اسلامی، ایلام، ایران

²دانشجوی دکترای روان‌شناسی عمومی ،واحد ایلام،دانشگاه آزاد اسلامی، ایلام، ایران

چکیده

اختلال اوتیسم یکی از بیماری­های گروه اختلالات فراگیر رشد می‌باشد که با تخریب پایدار در تعامل اجتماعی متقابل، تأخیر یا انحراف ارتباطی و الگوی ارتباطی کلیشه‌ای محدود، مشخص است. مطالعات نشان می­دهد والدین و به ویژه مادران کودکان مبتلا به اوتیسم در معرض مشکلات مربوط به بهداشت روانی هستند. این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی درمان گروهی شناختی- رفتاری بر سلامت روان و باورهای غیرمنطقی مادران دارای فرزند مبتلا به اختلال اوتیسم در شهر ایلام در سال 1394 انجام گرفته است. نمونه آماری شامل 40 نفر از این مادران است که به صورت در دسترس انتخاب شدند و در دو گروه 20 نفری (آزمایش و کنترل) با روش تصادفی ساده قرار داده شدند. بدین صورت به منظور تشخیص دقیق، پرسش‌نامه‌های سلامت روان و باورهای غیرمنطقی توسط آزمودنی­های هر دو گروه تکمیل شد. سپس گروه آزمایش در 10 جلسه و هر جلسه 2 ساعت تحت درمان به روش شناختی- رفتاری قرار گرفت، اطلاعات بدست آمده از دو مرحله ارزیابی (پیش­آزمون و پس­آزمون) با آمار توصیفی و آمار استنباطی (آزمون تحلیل کوواریانس) تجزیه و تحلیل شد. یافته­های پژوهش نشان داد که بین گروه کنترل و آزمایش تفاوت معناداری در نمرات سلامت روان وجود دارد (05/0 P<) و تفاوت معناداری بین دو گروه در نمرات باورهای غیرمنطقی وجود نداشت. بر اساس یافته‌های پژوهش می­توان نتیجه­گیری کرد که مداخلة شناختی- رفتاری می‌تواند در بهبود روان مادران کودکان اوتیسم مؤثر باشد.

کلیدواژه‌ها

درمان گروهی شناختی- رفتاری؛ سلامت روان؛ باورهای غیرمنطقی؛ مادران؛ اوتیسم

مراجع

آرمان، سرور و فیروزکوهی‌مقدم، محبوبه. (1394). اثریخشی مشاوره گروهی بر عملکرد خانواده و رضایت زناشویی در مادران کودکان مبتلا به اوتیسم. مجله طبیب شرق. شماره 4. صفحه 273-267.

افروز، غلامعلی. (1392). مقدمه‌ای بر روان‌شناسی و آ پ کودکان استثنایی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

خرمایی، احسان. (1393). اثربخشی درمان شناختی - رفتاری به شیوه گروهی بر افسردگی مادران دارای کودک اتیستیک. پایان‌نامه کارشناسی دانشگاه علامه طباطبایی.

ادهم، داوود، سالم­صافی، پرویز، امیری، محمد، دادخواه، بهروز و همکاران (1385). بررسی سلامت روان دانشجویان در دانشگاه علوم پزشکی اردبیل. مجله دانشگاه علوم پزشکی اردبیل. 8 (3): 229-34.

خوشابی، کتایون. (1390). بررسی راهبردهای مقابله‌ای و میزان تنیدگی در مادران کودکان مبتلا به اتیسم و مقایسه آن با مادران کودکان عادی. فصلنامه خانواده پژوهی. سال ششم. شماره 21. 1390.

چیمه، نرگس، پوراعتماد، حمیدرضا و خرم­آبادی، راضیه (1386). مشکلات و نیازهای مادران کودکان مبتلا به اختلالات اتیستیک: یک پژوهش کیفی. فصلنامه خانواده پژوهی؛ پاییز 1386، دوره 3، شماره 11، ص 697- 707.

رفیعی، حسن (1391). اوتیسم : ارزیابی و درمان. انتشارات دانشگاه تهران: ص 187-92.

زاده­محمدی, علی و پوراعتماد، حمیدرضا (1384). بررسی مقدماتی اثر تصور هدایت شده با موسیقی بر کاهش استرس افسردگی و اضطراب مادران کودکان مبتلا به اختلالات اتیستیک. فصلنامه خانواده­پژوهی, نسخه 1, صفحات: 289-303.

هاشم­نژاد، مهری. (1391). بررسی تاثیر آموزش شناختی طبق مدل بک بر افسردگی مادران کودکان نابینا مادرزاد 12-7 سال شهر تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبایی.

هیودی، بهروز. (1391). مقایسه‌ی باورهای غیرمنطقی مادران دارای فرزند معلول ذهنی شدید یا عمیق با مادران دارای فرزند عادی.فصلنامه پژوهش در حیطه کودکان استثنایی. سال ششم، شماره سه.

Allik, H., Larssen, J-O., Smedje, H. (2014). Health-related quality of life in parents ofschool-age children with Asperger syndrome or high-functioning autism. Health and Quality of Life Outcomes, 4(1), 1-8.

Corey, G., Corey, M. S., Callanan, P., & Russell, J. M. (2010). Group technique (3rd Ed.). Pacific Grove, CA: Brooks/Cole.

Curwen B, Palmer S, Ruddell P (2011). Brief Cognitive behavioral therapy. London: Sage, 1-186.

 Dempsey, I., Keen, D., Pennell, D., O’Reilly, J., & Neilands, J. (2014). Parent stress, parenting competence and family-centered support to young children with an intellectual or developmental disability. Research in Developmental Disabilities, 30(3), 558–66.

Hobart HM, Smith W (2014). Autism and family in the People’s Republic of China: Learning from parents' perspectives. Research & Practice for Persons with Severe Disabilities; 33(1-2): 37-47.

Gray DE (2010). High functioning autistic children and the construction of “normal family life”. Journal of Social & Medicine; 44(8): 1097-106.

Malone CA (2013). Observation on therole of family therapy in child psychiatric training. Journal of the American Academy of Child Psychiatry; 13: 437-58.

Meirsschaut M, Roeyers H, Warreyn P (2012). Parenting in families with autism spectrum disorder and a typicallyDeveloping child: Mothers' experiences and cognitions. Journal of Research in Autism Spectrum Disorders; 4: 661-9.

Oei Tian. p. s (2014). Non directive counseling and cognitive behavior therapy haveshort term benefits are usuale for Depression But are not more Cost effectivein the long term evidence - Based Healthcare: 5.99-100.

Oei Tian, p. Dingle, a (2012). Review the effectiveness of group cognitive behavior therapy for unipolar depressive disorders. Journal of Affective disorders. 5, 107- 24.

Sadock BG, Sadock VA (2014).Comprehensive Text Book of Psychiatry. 9 Th ed. Philadelphia: Volkmar, Klin, Robert, Schultz & Matthew; 35- 40.

Segerstrom, S., & Miller, G. (2013). Psychological stress and the human immune system: A meta-analytic study of 30 years of inquiry. Psychological Bulletin. 130, 610-630.

Shu, B. C., Lung, F. W., Chang, Y. Y. (2011). The mental health in mothers with autistic children: A case-control study in southern Taiwan. Kaohsinung Journal of Medical Science, 16(6), 308-314

Singer, G. H. S. (2012). Meta-Analysis of comparative studies of depression in mothers of children with and without developmental disabilities. American Journal of Mental Retardation. 3, 155-169.

Turnball AP, Turnball HR (2010). Families, professional and exceptionality: A special partnership. Columbus: Merrill.

Taghi poor M (1387). The examination of comparing of irrational believes in psychosomatic disorders and normal individuals (Dissertation). Tehran: Allame Tabatabai University.