علل ماسه دهی در چاههای آب آشامیدنی شهرستان اسلامشهر

فصلنامه زمین شناسی محیط زیست

مقاله 5، دوره 8، شماره 26، فروردین 1393، صفحه 67-82   

نویسندگان

محمود سالاری¹؛ مجتبی صیادی²

¹استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد پرند

²رئیس گروه تحقیقات آبفار استان تهران

چکیده

ماسه دهی پدیده ای است که به خروج مقادیری از رسوبات دانه ریز ماسه ای و سیلتی به هنگام حفاری و بهره برداری از چاهها اطلاق می شود.از سویی رخداد آن در پهنه های مختلف کشور منجر به مشکلاتی به لحاظ کمی،کیفی،مهندسی و زیست محیطی شده است.روستاهای شهرستان اسلامشهر از جمله مناطقی در کشور هستند که طی سنوات گذشته با این معضل مواجه بوده اند.هدف از این پژوهش معرفی موضوع و بررسی علل و میزان ماسه دهی بر روی 10 حلقه چاه نمونه آب شرب در روستاهای شهرستان اسلامشهر می باشد.بر این اساس ضمن اندازه گیریهایی که طی دوره های متوالی پمپاژ در 5 مرحله از شبانه روز (شروع،یک،چهار،هشت و دوازده ساعت) با لوازم سر چاهی از اول بهمن سال 1389 تا آبان سال 1390 صورت پذیرفت،نشان داد که روستاهای حسن آباد خالصه،ملک آباد و شاطره واقع در جنوب شهرستان که از نظر بافت رسوبی به صورت دانه ریز بوده با شروع پمپاژ و گذشت چهار ساعت،از میزان ماسه دهی کم شده ولی پس از طی 12 ساعت از زمان شروع،میزان ماسه دهی افزایش می یابد.در حالیکه در نواحی روستاهای شمال و شمال غرب شهرستان اسلامشهر (نظیر احمدآباد مستوفی،فیروز بهرام،گلدسته و ....)که دارای بافت رسوبی درشت دانه می باشند در ابتدای پمپاژ و تا 4 ساعت پس از آن ماسه دهی زیاد بوده ولیکن با گذشت 12 ساعت کار پمپ از مقدار آن نسبت به شروع کاسته می شود.لذا پیشنهاد می گردد با انجام توسعه طبیعی چاهها مبتنی بر شستشوی مناسب و آزمایش پمپاژ با کنترل دور موتور و توسعه مصنوعی که شامل استفاده از گراول پک ماسه ای و گراول پک مضاعف همراه با دو جداره نمودن چاهها و استفاده از لوله های پلیمری و غربال فیلتر می باشد نسبت به ایجاد تمهیدات لازم جهت کاهش ماسه دهی اقدام شود.
 

کلیدواژه‌ها

ماسه دهی؛ پمپاژ؛ اسلامشهر؛ بافت رسوبی و دانه ریز