بررسی آلودگی کپور ماهیان رودخانه زرینه‌رود به انگل‌های خارجی در استان آذربایجان‌غربی

آسیب‌شناسی درمانگاهی دامپزشکی

مقاله 6، دوره 10، 2 (38) تابستان، مرداد 1395، صفحه 155-164   

نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

سهراب رسولی^{* 1}؛ سجاد پورقاسم²

¹دانشیار گروه انگل شناسی، دانشکده دامپزشکی، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران.

²دانشجوی گروه دامپزشکی ، دانشکده دامپزشکی، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران.

چکیده

در بررسی حاضر آلودگی کپور ماهیان رودخانه زرینه‌رود به انگل‌های خارجی مورد بررسی قرار گرفت. ماهیان بررسی شده شامل گونه‌های سیاه­ماهی، کپور معمولی، کاراس و آمور بودند که طی تابستان 91 الی تابستان 92 برای تشخیص انگل در پوست، باله و آبشش مورد بررسی قرار گرفتند. در طی یک­سال تعداد 480 قطعه ماهی به­صورت زنده توسط تانکر مخصوص به آزمایشگاه منتقل و پس از بیهوشی به‌وسیله ضربه به سر و تعیین گونه ماهی با استفاده از کلیدهای شناسایی و انجام بیومتری مورد مطالعه قرار گرفتند. بررسی‌های میکروسکوپی به­وسیله نمونه‌برداری از پوست، باله‌ها و آبشش ماهیان صورت گرفته و پس از جداسازی، تثبیت و شناسایی انگل‌ها، نمونه‌ها با میکروسکوپ نوری (بزرگنمایی ۴× تا۱۰۰×) مورد جستجو قرار گرفتند و در نهایت برای تحلیل آماری داده‌ها از نرم‌افزاهای  Excel,v.2013و SPSS,v.19و برای تعیین ارتباط بین متغییرها از آزمونstudent T-test استفاده شد. در مجموع تعداد 7 گونه انگلی شامل دو گونه تک یاخته، چهار گونه مونوژن و یک گونه سخت پوست از این ماهیان جدا و شناسایی شدند (شامل گونه‌های داکتیلوژیلوس لنکورانی، داکتیلوژیروس اکستنسوس، داکتیلوژیروس لاملاتوس، کلینوستوموم کمپلاناتوم، ایکتیوفیتریوس مولتی فیلیس و جنس­های پارادیپلوزئون، تریکودینا و لرنه­آ) که همگی چرخه زندگی مستقیم داشتند. طبق نتایج حاصله 70 درصد ماهیان به انواع انگل‌های مذکور آلوده بودند که ایکتیوفیتریوس مولتی فیلیس با 65 درصد بیشترین و پارادیپلوزئون  sp.1با 54/0 درصد کمترین آلودگی را داشت (05/0p<).تحلیل داده‌ها بیانگر وجود تفاوت معنی­دار بین فصول مختلف سال بود (05/0p<).همچنین تفاوت معنی­داری بین اندام­های آلوده وجود داشت و آبشش بالاترین آلودگی را داشت (05/0p<).

کلیدواژه‌ها

زرینه‌رود؛ تک‌یاخته؛ مونوژن؛ سخت‌پوست؛ کپور ماهیان

مراجع

• آزادیخواه، د.، معصومیان، م.، نکویی فرد، ع.، میرزایی، ف.،‌ شیری، ص. و جلالی،‌ ب. (1388). بررسی انگل‌های ماهی اسبله دریاچه سد ارس. گزارش اولین رخداد هایپر پارازیت در انگل‌های ایران. مجله علوم دامپزشکی ایران، دوره 2، شماره 2، صفحات: 706-701.
• پازوکی، ج.، معصومیان، م.، یحیی زاده، م.، صدری مهرآباد، غ و جلالی، ب. (1386). بررسی انگل­های مونوژن در ماهیان منابع آب شیرین آذربایجان­غربی. نشریه زراعت (پژوهش و سازندگی)، دوره 1، شماره 77، صفحات: 25-17.
• جلالی ، ب. (۱۳۷۷). انگل‌ها و بیمارهای انگلی ماهیان آب شیرین ایران. چاپ اول، انتشارات شرکت سهامی شیلات، ایران، صفحه: 564.
• رنجبر بهادری، ش.، جعفری چراتی، ع.،  مهدی‌پور، م. و جلالی، ب. (1388). بررسی آلودگی به انگل‌های خارجی و چشم در ماهیان پرورشی گرمابی و سردآبی استان مازندران. مجله دامپزشکی (پژوهش و سازندگی)، دوره 4، شماره 84، صفحات: 22-18.
• روحانی، م. (1374). بررسی آلودگی­های انگلی ماهیان تالاب هامون. مهندسین مشاور آبزی­گستر، تهران، ایران، صفحات: 50-1.
• شریف­پور، ع.، مازندرانی، م. و خوش‌باور رستمی، ح. (1388). بررسی آلودگی‌های انگلی کپور ماهیان پرورشی استان گلستان. مجله بهره‌برداری و پرورش آبزیان، دوره 3، شماره 3، صفحات: 25-15.
• عبدلی، ا. (1378). ماهیان آبهای داخلی ایران. چاپ اول، انتشارات دارالحدیث. موزه طبیعت و حیات وحش، تهران، ایران، صفحه: 378.
• مغینمی، ر. (1374). گزارش نهایی پروژه مطالعه آلودگی انگلی در ماهیان بومی تالاب هورالعظیم دشت آزادگان. موسسه تحقیقات و آموزش شیلات ایران، اهواز، ایران، صفحه: 107.

• · Abdoli, A., Rasooli, P. and Mostafavi, H. (2008). Length–weight relationships of Capoeta capoeta capoeta (Gueldenstaedt, 1772) in the Gorganrud River, south Caspian Basin. Journal of Applied Ichthyology, 24(1): 96-98.
• · Fernando, C.H., Gussev, A.V., Hank and Kakong, S.A. (1972). Methods for study of freshwater fish parasites, University of Waterloo, Biology Series, pp: 79
• · Gussev, A.V. (1983). The Methods of collection and processing of fish parasitic Monogenean Materials, Nauka: Leningrad, USSR, pp: 48.
• · Gusev, A.V. (1985). Class Monogenea, In: O.N. Bauer, (Ed.), Keys to Parasites of the Freshwater Fish Fauna of the USSR, (Parasitic Metazoa), Leningrad Publishing House Nauka, Leningrad, 2: 424 (in Russian).
• · Jalali, B. and Molnar, K. (1990). Occurrence of mongenens of freshwater fishes of Iran: Dactylogyridae from fish of natural waters and description of Dogielius mokhayeri sp.n. Parasitologia Hungarica, 23: 27-32.
• · Lom, J. and Dykova, I. (1992). Protozoan Parasites of fishes. Netherland: Amsterdam, Elsevier Science Publish, pp: 315.
• · Molnar, K. and Jalali, B. (1992). Further monogeneans from Iranian freshwater fishes. Acta Veterinaria Hungarica, 40: 55-61.
• · Molnar, K. and Jalali, B. (1993). Occurrence of monogeneans on common carp of Iran and description of pathogenicity of D.sahuensis Ling, 1965 in infected common carp. Proceeding of the carp Symposium. 6-9 sept. Budapest, Hungary.
• · Pazooki, J., Jalali, B. and Ghobadian, M. (2006). Monogean species from freshwater fishes of Zanjan province, Iran. Iranian Journal of Fisheries Sciences, 6(1): 103-112.