تفرد در آثار سعدی در پیوند با سایه، نقاب و آنیما

تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)

مقاله 1، دوره 7، شماره 25 - شماره پیاپی 3، آذر 1394، صفحه 9-46   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مهری تلخابی^{* 1}؛ تورج عقدایی²

¹استادیار/دانشگاه آزاد اسلامی واحد خدابنده

²دانشیار/دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان

چکیده

    آثار سعدی به عنوان پاره‌ای از شاهکار‌های ادب فارسی، ریشه در اندیشه‌ها و باورهای کهن دارد و از آبشخوری به نام ناخودآگاه جمعی بهره‌مند است. هدف این مقاله آن است که نشان دهد آثار سعدی از زاویه دید نقد کهن الگویی، مجموعه‌ی گسترده‌ای از مفاهیم نمادین و آرکی تایپ‌هاست. در این مقاله بر روی کهن الگوهایی چون سایه، نقاب و آنیما تامل شده است. این مقاله بر آن است که ابعاد متنوع و پیچیده‌ی بازتاب یافته از شخصیت سعدی، در آثارش، نتیجه‌ی تفرد و بزرگ شدن روانی اوست؛ به واقع سعدی ، در آثارش نشان می دهد که چگونه در فرایند پختگی روانی خویش، جنبه های مثبت و منفی روان خود را شناسایی کرده و با آنها برخوردی منطقی داشته است. در پایان، این مقاله به این نتیجه می‌رسد که این خودشناسی در سعدی منجر به صداقت و شجاعت او ،در بیان ابعاد متنوع روانی‌اش گشته است. این مقاله با روش تحقیق تحلیلی-توصیفی به انجام رسیده است.

کلیدواژه‌ها

سعدی؛ کهن الگو؛ آنیما؛ سایه؛ نقاب؛ تفرد

مراجع

1. امینی ،محمدرضا ؛(1381 ).تحلیل اسطوره‌ی قهرمان در داستان ضحاک و فریدون براساس نظریۀ یونگ ،مجلۀ علوم اجتماعی و انسانی ،دانشگاه شیراز ،دورۀ هفدهم ،شمارۀ دوم ،پیاپی 34،ص 53
2. بیسکلر ،ریچارد ؛(1388 )اندیشه‌های یونگ ،ترجمه دکتر حسین پاینده ، تهران آشیان
3. حمیدیان ،سعدی ؛(1383). سعدی در غزل ،تهران : قطره
4. خطیب رهبر،خلیل؛(1371).دیوان غزلیات سعدی شیرازی، تهران :مهتاب
5. دشتی ، علی ؛(1381). قلمرو سعدی ،تهران :امیرکبیر
6. روتون،کک؛(1388).اسطوره،ترجمه ابوالقاسم اسماعیل پور،چاپ دوم،تهران :مرکز
7. زرین کوب،عبدالحسین؛ (1363). ارزش میراث صوفیه،تهران :امیرکبیر
8. ___________________؛ (1364). جستجو در تصوف ایران ،تهران :امیرکبیر
9. ______________؛(1381). حدیث خوش سعدی،چاپ دوم،تهران : سخن
10. ستاری،جلال؛(1366). پژوهشی در هزار افسان،تهران :توس
11. سعدی،مصلح الدین ؛(1369). گلستان به تصحیح یوسفی،تهران : خوارزمی
12. ---------------؛(1372). بوستان،تصحیح و توضیح غلامحسین یوسفی،چاپ چهارم،خوارزمی
13. ---------------؛(1385). کلیات سعدی،تصحیح محمدعلی فروغی،تهران : هرمس،مرکز سعدی شناسی
14. سیاسی،علی اکبر؛(1379).نظریه‌های شخصیت یا مکاتب روانشناختی،تهران،دانشگاه تهران
15. شاملو،سعید؛(1382). مکتب ها و نظریه‌ها در روانشناسی شخصیت،تهران :رشد
16. شمیسا،سیروس؛(1386). سیر غزل در شعر فارسی،چاپ پنجم،تهران :فردوس
17. ___________؛(1381). شاهد بازی در ادب فارسی،تهران : فردوس
18. -شولتز،دوان،پی،شولتز،سیدنی؛(1385). تاریخ روانشناسی نوین،علی اکبر سیف و دیگران
19. عقدایی،تورج،(1387 ). بازتاب مسائل عرفانی در گلستان سعدی، فصلنامه تخصصی عرفان سال چهارم شماره 15
20. گرین ،ویلفرد و دیگران ؛(1376 )مبانی نقد ادبی ،ترجمه فرزانه طاهری ،تهران ،نیلوفر
21. گورین ویلفرد ال و... ؛(1370).راهنمای رویکردهای نقد ادبی ،ترجمه زهرا میهن خواه ،تهران :اطلاعات
22. مور ،تامس ؛(1373). آرمانشهر(یوتوپیا) ،ترجمه داریوش آشوری و نادر افشاری ، تهران
23. مورنو ،آنتونیو ؛(1384). یونگ ،خدایان و انسان مدرن ، داریوش مهرجویی ، تهران : مرکز
24. موحد ، ضیا؛ (1391). هزلیات سعدی ،سعدی شناسی (دفتر پانزدهم ویژه قصیده )
25. یونگ ، کارل گوستاو ؛(1368). چهار صورت مثالی ، پروین فرامرزی ،مشهد :آستان قدس
26. ____________؛(1387). انسان و سمبول‌هایش ، ترجمه محمود سلطانیه ،تهران : جامی
27. ____________؛(1371). خاطرات و رویاها ،اندیشه‌ها ،ترجمه پروین فرامرزی ،مشهد : آستان قدس رضوی 
28. ____________؛(1383). آیون ، ترجمه پروین و فریدون فرامرزی ، چاپ اول ،تهران : به نشر.                                      

منابع انگلیسی:

_ Duff, David, romance and revolution; shelley and the politics of a genre, Cambridge university press, 1994

_Goodwin, Barbara, the philosophy of utopia, 2001

_Fran 2, Marie-Louise von: Archetypal pattern sin fairy tales, Inner city books, 1997

_Rodale, JeromeIrving , Laurence-urdang,The synonym finder, revised, Rodale, 1978