بازخوانی منظومة ثئوگونی هسیودس در پرتو قاعدة«الواحد»

ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی

مقاله 6، دوره 12، شماره 43، شهریور 1395، صفحه 185-210   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

مهتاب مبینی^{* 1}؛ امین شاهوردی²

¹استادیارگروه هنر، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

²دانشجوی کارشناسی ارشد پژوهش هنر، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

در این پژوهش به بررسی بنیاد یکی از قواعد مشهور فلسفة اسلامی در منظومةثئوگونی هسیودس پرداخته شده است؛ برای پیگیری این امر، نخست چارچوب‌های ممکنی که به بررسی چنین امری اختصاص دارند، مورد پژوهش قرار گرفته‌اند و از میان آنها دیدگاهی که نه بر انفکاک قطعی و تاریخی اندیشة اسطوره‌ای از اندیشة فلسفی، بلکه بر تداوم و تطور آنها رأی داده است، به عنوان منظری متناسب‌تر انتخاب شده است. در بخش دوم این پژوهش بر اساس چنین رویکردی به توضیح اجمالی قاعدة «الواحد» پرداخته شده و با استفاده از این قاعده به بررسی منظومةثئوگونی اقدام شده است. درک ابتدایی قاعدة علیت، سنخیت میان علت و معلول، فروکاهش کثرت به وحدت در این منظومه را می‌توان در تبارشناسی خدایان، رابطه والد و فرزند و شباهت‌های آنها و بکرزایی بازشناخت. از این منظر مفاهیم فلسفی مذکور و مشابه‌های آنها در اسطوره ثئوگونی را می‌توان در پرتو قاعدة الواحد چونان غایتی متحد کننده، مورد بازخوانی قرار داد و بساطت و نامتعین بودن علت نخستین را به خوبی مشاهده کرد.

کلیدواژه‌ها

اسطوره؛ فلسفه؛ هسیودس؛ ثئوگونی؛ قاعدة الواحد

مراجع

آزادگان، جمشید.1390. تاریخ ادیان ابتدایی و قدیم. چ پنجم. تهران: سمت.

ابن سینا. 1385. اشارات و تنبیهات. ترجمة حسن ملکشاهی. ج1. چ پنجم. تهران: سروش.

برلین، آیزایا. 1388. ریشه‌های رومانتیسم.ترجمة عبدالله کوثری. چ سوم. تهران: ماهی.

ـــــــــــ . 1389. مجوس شمال. چ2. ترجمه رضا رضایی. تهران: ماهی.

خراسانی، شرف‌الدین. 1387. نخستین فیلسوفان یونان. چ چهارم. تهران: علمی و فرهنگی.

ابراهیمی دینانی، غلامحسین. 1380. قواعد کلی فلسفی در فلسفه اسلامی. ج1. چ سوم. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

فاطمی، سعید. 1387. مبانی فلسفی اساطیر یونان و روم. ج1. چ دوم. تهران: دانشگاه تهران.

فریزر، جیمز جرج. 1388. شاخة‌ زرین. ترجمة کاظم فیروزمند. چ ششم. تهران: آگاه،

کاپلستون، فردریک. 1385. تاریخ فلسفه.ج1. ترجمة سید جلال الدین مجتبوی. چ پنجم. تهران: علمی و فرهنگی.

ــــــــــــــــ .1382.  تاریخ فلسفه. ترجمة بهاءالدین خرمشاهی. ج8. چ سوم. تهران: علمی و فرهنگی.

ــــــــــــــــ . 1386. تاریخ فسلفه. ترجمة عبدالحسین آذرنگ و سید محمود یوسف ثانی. ج9. چ دوم. تهران: علمی و فرهنگی.

کاسیرر، ارنست. 1385. افسانه دولت. ترجمة نجف دریابندری. چ دوم. تهران: خورازمی.

گمپرتس، تئودور. 1375. متفکران یونانی ترجمة محمدحسن لطفی. ج1. تهران: خوارزمی.

مظفری، علیرضا و محمدنبی تولایی .1390. «زایشاسطورهاینودراودیسۀهومرازاسطورهایکهن»، فصلنامۀعلمی ـ پژوهشی ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختیداﻧﺸﮕﺎهآزاداﺳﻼﻣﯽواﺣﺪﺗﻬﺮانﺟﻨﻮب، س7، ش24.

هسیودس. 1387.ترجمة و شرح تئوگونی هسیودس. ترجمه فریده فرنودفر. تهران: دانشگاه تهران.

همیلتون، ادیت. 1387الف. سیری در اساطیر یونان و رم. ترجمة عبدالحسین شریفیان. چ سوم. تهران: اساطیر.

همیلتون، مالکوم. 1387ب. جامعه‌شناسی دین. ترجمۀ محسن ثلاثی. تهران: ثالث.

یگر، ورنر. 1376.پایدیا. ترجمة محمدحسن لطفی. ج1 تهران: خوارزمی.

 

English Sources

Caldwell, Richard. 1989. The Origin of The Gods. New York: Oxford University press.

Coleman, J, A. 2007.The Dictionary of Mythology. Singapore: Arcturus.

Hesiod, Theogony. 2006. Works and Days, Testimonia. Volume 1. edited and trabslated by Glenn W Most. London: Harvard University Press.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

References

Āzādegān, Jamshid. (2011/1390SH). Tārikh-e adyān-e ebtedāei va ghadim. 5^th ed. Tehrān: SAMT.

Berlin, Isaiah Sir (2009/1388SH). Risheh-hā-ye romāntism (The roots pf romanticism). Tr. by 'Abdollāh Kosari. 3^rd ed. Tehrān: Mvhi.

Berlin, Isaiah Sir. (2010/1389SH). Majous-e shomāl (The Magus of the North). 2nd ed. tr. by Rezā Rezāei. Tehrān: Māhi.

Cassirer, Ernst. (2006/1385SH).  Afsāneh-ye dowlat (The myth of the state). Tr. by Najaf Daryā-bandari. 2nd ed. Tehrān: Khārazmi.

Copleston, Fredric. (2003/1382SH). Tārikh-e Falsafeh (A history of philosophy). Tr. by Bahā'-eddin Khorram-shāhi. Vol. 8. 3^rd ed. Tehrān: 'Elmi o Farhangi.

Copleston, Fredric. (2006/1385SH). Tārikh-e Falsafeh (A history of philosophy). Tr. by S. Jalāl-oddin Mojtabavi. Tehrān: 'Elmi o Farhangi.

Copleston, Fredric. (2007/1386SH). Tārikh-e Falsafeh (A history of philosophy). Tr.by 'Abdol-hossein Āzarang and Seyyed Mahmoud Yousef Sā'ni. Vol. 9. 2^nd ed. Tehrān: 'Elmi o Farhangi.

Ebrāhimi Dināni, Gholām-hossein. (2001/1380SH). Ghavā'ed-e kolli falsafi dar falsafeh eslāmi. Vol 1. 3^rd ed. Tehrān: Pazhouheshgāh-e 'Oloum-e Ensāni o Motāle'āt-e Farhangi.

Fātemi, Sa'eid. (2008/1387SH). Mabāni-e falsafi-e asātir-e Younān va Roum. Vol. 1. 2^nd ed. Tehrān: Tehrān University.

Frazer, James George. (2009/1388SH). Shakheh-ye zarrin (The golden bough: a study in religion and magic). Tr. by Kāzem Firouzmand. 6^th ed. Tehrān: Āgah.

Gomperz, Theodor. (1996/1375SH). Motaffakerān-e Younāni (Greek thinkers: A History of Ancient Philosophy). Tr. by Mohammad Hasan Lotfi. 1^st ed. Tehrān: Khārazmi.  

Hamilton, Edit. (2008/1387SH)a. Seiri dar Asātir-e Younān o Rum (Mythology: Timeless tales of Gods and Heroes). Tr. by 'Abd-ol-hossein Sharifiyān. 3^rd ed. Tehrān: Asātir.

Hamilton, Malcolm. (2008/1387SH)b. Jāme'eh-shenāsi-ye din (The Sociology of religion). Tr. by Mohsen Salāsi. Tehrān: Sāles.

Hesiod. (2008.1387SH). Tarjomeh va sharh-e te'ogoni Hesiod (Hesiod's Theogony). Tr. by Farideh Farnoud-far. Tehrān: Tehrān University.

Ibn Sinā. (2006/1385SH). Eshārāt o tanbihāt. Tr. by Hasan Malek-shāhi. Vol. 1. 5^th ed. Tehrān: Soroush.

Jaeger, Werner. (1997/1376SH). Paidiyā (Paideia). Tr. by Mohammad Hasan Lotfi. Vol. 1. Tehrān: Khārazmi.

Khorāsāni, Sharaf-oddin. (2008/1387SH). Nakhostin filsoufān-e Younān. 4^th ed. Tehrān: 'Elmi o Farhangi.

Mozaffari, 'Ali Rezā and Mohammad Nabi Tavallā'ei. (2011/1390SH). "Zāyesh-e ostoureh-ei now dar Odiseh va Homer az ostoureh-hā-ye kohan. Āzad University Quarterly Journal of Mytho-mystic Literature. Year 7. No. 24.