نگاهی به شاهنامه با رویکرد جهان وطنی

تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)

مقاله 5، دوره 7، شماره 26، اسفند 1394، صفحه 99-126   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

نزهت نوحی

عضو هیئت علمی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان، زنجان، ایران.

چکیده

مقاله حاضر در نگاهی  به شاهنامه با رویکرد «جهان وطنی ادبی» به بررسی ویژگی‌های این اثر سترگ و همخوانی آن با معیارهای جهان وطنانه ادبیات امروز دنیا می‌پردازد.
بسیاری از نظریات جدید ملهم از تفکرات گذشته‌اندلذا «جهان وطنی ادبی» در سیر تکوینی خود ما را به دو تئوری متقدم یعنی «ادبیات جهان» و «ادبیات تطبیقی» رهنمون می‌سازد.که به مقتضای کنونی و شرایط خاص پیش روی ادبیات در عرصه «دهکده جهانی» به شکلی نوین باز مفهوم سازی و منجر به پدیده نوین «جهان وطنی ادبی» شده‌اند. آزمونی نو برای آثار فاخر ادبیات همچون شاهنامه که بار دیگر جایگاه خود را در شاکله اساسی ادبیات جهان محکم سازند.شاهنامه حائز این توانایی است تاجایگاه خود را در معیّت شاهکارهای ماندگار ادبیات جهان حفظ کرده و درعرصه «دهکده جهانی» متناسب با معاییر جهان وطنی ادبی، مخاطبان را هوشمندانه به خویش خواند.

کلیدواژه‌ها

ادبیات تطبیقی؛ ادبیات جهان؛ جهان وطنی ادبی؛ دهکده جهانی؛ شاهنامه فردوسی

مراجع

1. انوشیروانی، علیرضا، (1390) «ادبیات جهان: از اندیشه تا نظریه»، فصلنامه ادبیات تطبیقی، سال 2 (پیاپی 3)، بهار، 23-41.
2. تبریزی‌نیا، مجتبی و کشانی، لیلا،( 1389)، «درآمدی بر نظریه‌ها و روش‌های نقد ادب»، کتاب ماه ادبیات، ش43 (پیاپی 157)، آبان، 35-41.
3. خالقی مطلق، جلال،( 1381)، «سخن‌های دیرینه»، به کوشش علی دهباشی، چ 1، تهران: افکار.
4. دریدا، ژاک،( 1387)، «جهان‌وطنی و بخشایش»، ترجمه امیرهوشنگ افتخاری‌راد، تهران: گام نو.
5. رحمان‌زاده، مهدی، «دهکده جهانی (global village)»، قابل دسترس در: www.pajoohe.com
6. سّرامی، قدمعلی،( 1368)، «از رنگ گل تا رنج خار»، چ 1، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
7. شریفی، مهدی،( 1391)، 21 دی، «نشانه‌ها و جهان‌وطنی در شعر جواد نوروزی»، قابل دسترس در: www.mehdisharifi.com
8. صدیقی، علی اصغر،( 1385)، «فانتزی در شاهنامه»، تهران: ترفند.
9. علوی مقدم، محمد،( 1371)، «اخلاق درشاهنامه»، کیهان اندیشه، ش 41.
10. فردوسی، ابوالقاسم،( 1382)، «شاهنامه (بر اساس نسخه چاپ مسکو)»، چ 3، تهران: پیمان.
11. قهرمانی، رضا،( 1392)، 9 اسفند، «مکتب‌های ادبی جهان»، قابل دسترس در: www.vestanews.ir
12. محمدی، محمد،( 1378)، «فانتزی در ادبیات کودکان»، تهران: روزگار.
13. مختاری، محمد،( 1368)، «حماسه در رمز و راز ملی»، چ1، تهران: قطره.

14. مدیری، هنگامه،( 1393)، «از مارتین تا فردوسی (جایگاه ایران در ادبیات فانتزی جهان)»، قابل دسترس در: www.winterfell.ir

15. محمدی، جواد،( 1392)، 24 اسفند، «وقتی دهکده جهانی ایده مارشال مک لوهان شد»، قابل دسترس در: http://darhoboot.persianblog.ir

1. موسوی، حافظ، (1386)6، آبان، «جستاری در نظریه‌های ادبی از یونان تا ایران»، روزنامه اعتماد.

17. موسوی، کاظم و خسروی، اشرف، (1389)، «پیوند خرد و اسطوره در شاهنامه»، چ 1، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.

1. 18_ مول، ژول،(1383)، شاهنامه فردوسی، چ7، تهران: بهزاد.

19. نامور مطلق، بهمن،( 1387)، «اسطوره متن هویت‌ساز (حضور شاهنامه در ادب و فرهنگ ایرانی)»، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.

20. --------، -----،( 1388)، «اسطوره متن بینافرهنگی (حضور شاهنامه در فرهنگ‌ها و زبان‌های جهان)»، چ1، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.

1. نصیری، مهدی، «جایگاه جهانی شاهنامه»، قابل دسترس در: www.mehremihan.ir

22. یوست، فرانسوا،( 1387)، «مفهوم ادبیات جهان»، ترجمه علیرضا انوشیروانی، فصلنامه ادبیات تطبیقی، دوره 2، شماره 5، صص 48-33.

23. -----، -----،( 1388)، «فلسفه و نظریه‌ای جدید در ادبیات»، ترجمه علیرضا انوشیروانی، فصلنامه ادبیات تطبیقی، سال 2، شماره8، صص 56-37.

منابع انگلیسی

1. Dominguez,Cezar,(2012),”World Literature and Cosmopolitanism”, The Routledge Companion to world literature, (2012): 242-52, [accessed in http://www.academia.edu /]
2. Internet Encyclopedia of philosophy, [accessed in http://www.iep.utm.edu/ ]