مطالعات رسوب شناسی و روند تغییرات اندازه ذرات به طرف پایین دست و تعیین معادله دبی- رسوب حوضه آبریز جاجرود

فصلنامه زمین شناسی محیط زیست

مقاله 1، دوره 3، شماره 1، فروردین 1388، صفحه 7-26   

نویسندگان

فرج االله فیاضی؛ نیما نظام وفا؛ خلیل رضایی؛ ندا نوروزی؛ فائزه بوربوری؛ محمد نخعی

گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه تربیت معلم تهران

چکیده

رسوبات پر کننده سدها باعث کاهش عمر مفید آنها شده و در این رابطه مطالعات رسوبشناختی بستر رودخانههای ورودی در جهت
شناسایی منابع تولید رسوب و کاهش آنها بسیار ضروری به نظر میرسد. سد لتیان و رودخانه جاجرود نیز دارای وضعیتی اینگونه میباشند.
حوضه آبریز جاجرود دارای وسعتی برابر 710کیلومتر مربع بوده و در شمال شرق تهران واقع شده است. این حوضه آبریز شامل 7زیر
حوضه فشم، آهار، میگون، لوارک، امامه، کند و افجه میباشد. شکل آن از سمت شمال غربی به جنوب شرقی شبیه بیضی میباشد. رودخانه
جاجرود که از نوع رودخانههای بریده بریده است، دارای بستر گراولی با کانال منفرد و پارامتر سدی بیشتر از یک میباشد. این رودخانه با
شیب متوسط 4درصد در مناطق بیکربناته در سازندهای سیلیکاته، بیکربناته کلسیک، بیکربناته، سولفاته و شور جریان دارد. اندازه ذرات
رسوبات بستر به دلیل ورود شاخابههای فرعی، ورود ذرات رسوبی به شکل واریزه، فعالیتهای تکتونیکی خاص منطقه و تغییرات شیب
آبراهه، دارای روند تغییرات نامنظم است. تراکم زهکشی حوضه آبریز جاجرود برابر 1.6میباشد.
سدهای غالب در رودخانه جاجرود از نوع سدهای طولی و بیانگر مناطق کم عمق و آرام میباشند. مورفوسکوپی ذرات از روند خاصی پیروی
نمیکند و نمودارهای دانهبندی همگی پلی مدال هستند. جورشدگی اغلب ذرات بد بوده و نمودارهای تغییرات میانه و میانگین دارای روند
منظمی نمیباشد. کج شدگی اغلب نمونهها به صورت منفی بوده و از نظر کشیدگی اغلب نمونهها به صورت پلتی کورتیک هستند. این
حوضه آبریز با داشتن ضریب انشعاب 3/081جزء حوضههای معمولی است و هیدروگراف سیل آن دارای حالت نرمال میباشد. مدل نهایی
دبی- رسوب حوضه آبریز جاجرود که بر پایه عوامل فیزیوگرافی حوضه بدست آمده است، با حداکثر دبی و رسوب سیلابی گزارش شده
توسط وزارت نیرو مطابقت دارد

کلیدواژه‌ها

جاجرود؛ رسوب شناسی؛ دبی؛ سیلاب