تخمین متغیرهای هیدرولیکی آبخوان دشت بجنورد با استفاده از دادههای سونداژ الکتریکی

فصلنامه زمین شناسی محیط زیست

مقاله 7، دوره 6، شماره 20، مهر 1391، صفحه 75-85   

نویسندگان

مجید الطافی دادگر¹؛ حسین محمدزاده²؛ روح الامین بهرامی³

¹دانشجوی کارشناسی ارشد هیدروژئولوژی،دانشکده علوم پایه، دانشگاه فردوسی، مشهد

²استادیار، گروه زمینشناسی،دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد، مرکز تحقیقات آب، مشهد، ایران

³کارشناس، مجتمع عالی آموزشی و پرورشی صنعت آب و برق خراسان

چکیده

ارزیابی صحیح متغیرهای هیدرولیکی آبخوان ) (T,Kجهت مدیریت منابع آبهای زیرزمینی و ارائه راه کارهـای مـدیریتی مناسـب
امری ضروری است. رایج ترین و مفید ترین روش در تعیین پارامترهای هیدرولیکی آبخوان، انجام آزمایش پمپاژ بر روی چـاههـای
آب است. اما این روش نه تنها نیازمند شرایط لازم است بلکه دارای محدودیتهایی نظیر صرف وقت و هزینههای نسبتاً بـالا اسـت.
تلفیق نتایج حاصل از دادههای ژئوالکتریکی با نتایج حاصل از تفسیر دادههای صحرایی اندازهگیری شده، اندکی از هزینهها را کاهش
میدهد. در این تحقیق تعداد 66سونداژ قائم الکتریکی به روش مقاومت ویژه با آرایه شـلومبرژه در دشـت بجنـورد برداشـت شـده
است که از این تعداد، 26سونداژ جهت تعیین پارامترهای هیدرولیکی آبخوان انتخـاب شـده اسـت. دادههـای صـحرایی بـه کمـک
نرم افزار ،IPIپردازش و تصحیح و با در نظر گرفتن ستون چینهشناسی چاهها، مقاومت واقعی و ضـخامت لایـههـای زیـر سـطحی
تعیین گردید. با استفاده از اطلاعات سونداژهایی که در مجاورت چاههای آزمایش پمپاژ قرار داشـتند و مقاومـت آب انـدازه گیـری
شده در این چاهها، مقاومت عرضی اصلاح شد و سپس قابلیت انتقال محاسبه گردیده ) (T =0 /503 × R'T -143/6که بـا قابلیـت
انتقال حاصل از آزمایش پمپاژ انطباق قابل قبولی دارد. همچنین با محاسبه فاکتور سازند از روی کیفیت آبها، مقدار متغیـر هـدایت
هیدرولیکی ) (K=0/02×F3/292برای سایر نقاط دشت تعیین و نقشه هم هدایت هیدرولیکی و نقشه هم قابلیت انتقال دشت بجنورد
با استفاده از ArcGISترسیم شده است

کلیدواژه‌ها

متغیرهای هیدرولیکی؛ تخمین؛ سونداژ الکتریکی؛ فاکتور سازند