کنش‎ های اجرایی و خودکارآمدی در افراد مبتلا به ام‎اس (مولتیپل اسکلروزیس یا فلج چندگانه)

روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی

مقاله 5، دوره 12، شماره 48، تیر 1395، صفحه 395-387   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

راضیه جعفری جوزانی¹؛ سید علی محمد موسوی²؛ عبدالجواد احمدی³؛ نصراله عسگری³

¹کارشناس ارشد روان شناس عمومی دانشگاه بین المللی امام خمینی

²دانشیار دانشگاه بین المللی امام خمینی

³استادیار دانشگاه بین المللی امام خمینی

چکیده

هدف پژوهش حاضر مقایسه کنش‎های اجرایی و خودکارآمدی در افراد مبتلا به ام‎اس یا مولتیپل اسکلروزیس و افراد سالم بود. به این منظور از بین افراد مراجعه‌کننده به انجمن مولتیپل اسکلروزیس ایران، 100 فرد مبتلا به مواتیپل اسکلروزیس که حداقل 5 سال از بیماری آنها می‌گذشت، به روش نمونه‌برداری تصادفی انتخاب شدند. به‌منظور تشکیل گروه مقایسه، از بین همراهان افراد مبتلا به مواتیپل اسکلروزیس و کارکنان انجمن، 100 نفر از افراد از لحاظ سن، جنس، تحصیلات، شغل و وضعیت تأهل همتا شدند. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه‌ کنش‎های اجرایی (نجاتی، 1392) و مقیاس خودکارآمدی عمومی (شرر و دیگران، 1982) جمع‌آوری و با استفاده از تحلیل واریانس چندمتغیری و آزمون t تحلیل شد. یافته‌ها نشان داد که نمره افراد مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس در پرسشنامه‌کنش‎های اجرایی و  مقیاس خودکارآمدی کمتر است. بنابراین، می‌توان نتیجه گرفت که به ‌دنبال ابتلا به مولتیپل اسکلروزیس، افراد دچار نارسایی در کنش‎های اجرایی و خودکارآمدی می‌شوند و این موضوع، نیاز به توجه جدی متخصصان را در زمینه مداخله در حل مشکلات این گروه  نشان می‌دهد.
کنش‎های اجرایی، خودکارآمدی، مولتیپل اسکلروزیس (ام‎اس)

کلیدواژه‌ها

کنش‎های اجرایی؛ خودکارآمدی؛ مولتیپل اسکلروزیس (ام‎اس)

مراجع

آقایوسفی، ع.، شقاقی، ف.، دهستانی، م. و برقی‎ایرانی، ز. (1391). ارتباط کیفیت زندگی و سرمایه روان‌شناختی با ادراک بیماری در میان مبتلایان به بیماری ام‎اس. فصلنامه روان‌شناسی سلامت، 1 (1)، 15-1.

احمدزاده‎راجی، م.، خسروی، ع.، صنعتی، م.، حاجی‌حسینی، ر.، ابراهیمی، ا. و نبوی، م. (1390). بررسی پلی‌مورفیسم ژن رسپتور اینترلوکین VII در بیماران مبتلا به ام‎اس. مجله دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، 19 (4)،510-501.

اختیاری، ح.، جنگوک، پ.، جنتی، ع.، صحرائیان، ع.، مکری، آ. و لطفی، ج. (1386). ارزیابی عصب‌روان‌شناختی شاخص‌های عملکرد نواحی پره‌فرونتال مغز در بیماران مبتلا به اسکلروز متعدد در مقایسه با گروه کنترل. فصلنامه تازه‌های علوم شناختی، 9 (2)، 25-12.

اصغرنژاد، ط.، احمدی ده‎قطب‌الدینی، م.، فرزاد، و. و خداپناهی، م. (1385). مطالعه ویژگی‌های روان‌سنجی مقیاس خودکارآمدی عمومی شرر. مجله روان‌شناسی، 10 (3)، 274-262.

حسین‌زاده، ع.، عزیزی، م. و توکلی، ح. (1393). حمایت اجتماعی و رضایت از زندگی در نوجوانان: نقش واسطه‌ای خودکارآمدی و حرمت خود. فصلنامه روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 11 (41)، 114-103.

دهقانی، ع.، محمدخان‌کرمانشاهی، س. و معماریان، ر. (1392). بررسی شیوع فراوانی استرس، اضطراب و افسردگی در بیماران مبتلا به بیماری مولتیپل اسکلروزیس. مجله دانشگاه علوم پزشکی البرز، 2 (2)، 88-82.

دهقانی، ع.، محمدخان‌کرمانشاهی، س. و معماریان، ر. (1389). نیازهای آموزشی بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس انجمن MS شهر تهران در سال 1389. مجله تحقیقات علوم پزشکی زاهدان، 14 (1)، 51-47.

مشهدی، ع.، حسنی، ج.، برعرفان، ز.، نجفی‌گل، پ. و دانشور، ش. (1392). ویژگی‌های روان‌سنجی نسخه پیش‌دبستانی سیاهه درجه‌بندی رفتاری کنش‌وری اجرایی (فرم معلم). فصلنامه روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 10(38)، 137-123.

نجاتی، و. (1392). پرسشنامه توانایی‌های شناختی: طراحی و بررسی خصوصیات روان‌سنجی. فصلنامه تازه‌های علوم شناختی، 15 (2)، 19-11.

Artacho, M. Á. R., Milán, E. G., Pérez, M., & Pereda, A. (2006). Executive dysfunction syndrome in multiple sclerosis. Retrievd 20 January 2015 from www.ugr.es/nsetshift/docs/.

Cortez, V. R., Duriez-Sotelo, E., Carrillo-Mora, P., & Pérez-Zuno, J. A. (2012). Correlation between demyelinating lesions and executive function decline in a sample of Mexican patients with multiple sclerosis. Journal of  Neurologia, 28 (7), 394-399.

Etemadifar, M., & Abtahi, H. (2012). Multiple Sclerosis in Isfahan, Iran: Past, present and future. International Journal of Preventive Medicine, 3 (5), 301-302.

Iaffaldano, P., Viterbo, R. G., Goretti, B., Portaccio, E., Amato, M. P., & Trojano, M. (2014). Emotional and neutral verbal memory impairment in Multiple Sclerosis. Journal of the Neurological Sciences, 341, 28-31.

Jongen, P. J., Wesnes, K., Geel, B., Pop, P., Schrijver, H., Visser, L. H., JacobusGilhuis, H.,Sinnige, L. G., & Brands, A. M. (2015). Does self-efficacy affect cognitive performance in persons with clinically isolated syndrome and early relapsing remitting multiple sclerosis? Journal ofMultiple Sclerosis International, 960282, 1-8.

Julian, L. J. (2011). Cognitive functioning in multiple sclerosis. JournalofNeurologic Clinics, 29, 507-525.

Kollndorfer, K., Krajnik, J., Woitek, R., Freiherr, J., Prayer, D., &Schöpf, V. (2013). Altered likelihood of brain activation in attention and working memory networks in patients with multiple sclerosis: An ALE meta-analysis. Journal ofNeuroscience and Biobehavioral Reviews, 37, 2699-2708.

Motl, R. W., McAuley, E., Wynn, D., Sandroff, B., &Suh, Y. (2012). Physical activity, self-efficacy, and health-related quality of life in persons with multiple sclerosis: analysis of associations between individual-level changes over one year. Journal ofQuality of Life Research, 22 (2), 253-261.

Paul, R., Grieve, S. M.,Chaudary, B.,Gordon, N.,Lawrence, J.,Cooper, N., Clark, C. R., Kukla, M., Mulligan, R., &Gordon, E. (2009). Relative contributions of the cerebellar vermis and pre-frontal lobe volumes on cognitive function across the adult lifespan. Journal of Neurobiology of Aging, 30, 457-465.

Prakash, R .E., Kirk I., Snook, E. M., Colcombe, S. J., Motl, R. W., & Kramer, A. F. (2008). Cortical recruitment during selective attention in multiple sclerosis: An fMRI investigation of individual differences. Journal of NeuroPsychologia, 46, 2888-2895.

Santiago, O., Guardia, J., Casado, V., Carmona, O., & Arbizu, Tx. (2007).Specificity of frontal dysfunc-tion in relapsing-remitting multiple sclerosis. Archives of Clinical Neuropsychology, 22, 623-629.

Sherer, M., & Maffux, J. E. (1982). The self- Efficacy Scale: Construction and validation. Journal of Psychological Report, 51, 663-671.

Steckova, T., Hlustik, P., Sladkova, V., Odstrcil, F., Mares, J., &Kanovsky, P. (2014).Thalamic atrophy and cognitive impairment in clinically isolated syndrome and multiple sclerosis. Journal of the Neurological Science, 342, 62-68.

Sutton, A. M. (2007). Executive function in presence of sleep disordered breathing. Georgia State University.Retrieved from 20 December 2014 http:// scholarworks.gsu.edu/ cps_diss.