ماهیت محاربه

فقه و مبانی حقوق اسلامی

مقاله 1، دوره 9، شماره 2 - شماره پیاپی 28، شهریور 1395، صفحه 11-22   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

چکیده

ماهیت محاربه*
مهدی اسماعیلی[1]
 
چکیده
آیه 33 سوره مائده به جرم انگاری محاربه و افساد فی الارض پرداخته اما تعریفی از این عناوین بعمل نیاورده است، دسته ای از فقها محاربه و افساد فی الارض را یک عنوان دانسته اند و دسته ای دیگر قائل به دو عنوان مستقل از هم هستند، روایات مرتبط با اعتیاد به قتل ذمی ، آتش کشیدن منازل، سحر و ...همگی ناظر به اینست که افساد فی الارض معنای گسترده تری دارد و محاربه یکی از مصادیق آن می باشد، همچنین در اجزای تعریفی که مشهور فقها از محاربه دارند نیز اختلاف نظر دیده می شود، برخی از فقها مذکر بودن را در تحقق محاربه شرط می دانند و دسته ای دیگر قائل به عدم اشتراط آن هستند. دسته ای از فقها وجود اهل ریبه را شرط می دانند و دسته ای دیگر آن را شرط نمی دانند و همچنین در مورد سلاح، نحوه به صلیب کشیدن، نفی فی الارض و ... نیز اختلاف نظر دیده می شود. در این مقاله سعی شده است به تحلیل ماهیت محاربه پرداخته شود، به دلیل جرم انگاری محاربه در ماده 183 قانون مجازات اسلامی دست یابی به مفاهیم و مصادیق مرتبط با آن از نظر عملی بسیار مفید است.همچنین سعی شده مقارنه ای بین نظرات فقهای امامیه و عامه صورت پذیرد.
کلیدواژه ها: محاربه، افساد فی الارض، اهل ریبه، سلاح، نفی فی الارض.



* تاریخ دریافت : 20/9/94 تاریخ پذیرش: 20/05/95


[1]. عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قائمشهر، گروه حقوق، قائمشهر، ایران.

کلیدواژه‌ها

واژگان کلیدی: محاربه؛ افساد فی الارض؛ اهل ریبه؛ سلاح؛ نفی فی الارض

مراجع

References:فهرست منابع به زبان انگلیسی

1. Ibne Edris Helli, Mohammad ibne Mansur ibne Ahmad ibne Ahmad, 1410h.g, Alsarayer Alhavi letahrirelfatavi, Islamic publishing center, Qum, vol.3
2. Ibne Borraj, Abdolaziz, 1406, Al Mohazzab, Islamic Institute of teachers of Qum Howzeh, Qum, vol. 2.
3. Ibne Hamzeh, Mohammad Ali, 1408, Al Vasile, Marashi Najafi school, Qum.
4. Ibne Zohre, Hamze bin Ali, 1417, Al Ghani Nozul ela elmol osul va forou, Imam Sadeq institute, Qum.
5. Ibn Qudama, al-Abdullah bin Ahmad, 1405, Almoghny fi Imam Ahmad ibn Hanbal Fiqh, Beirut, Dar ol Fekr.
6. Behjat, Sheikh Mohammad Taghi, Jameol Masayel, Qum, vol. 5.
7. Hasin Al Shafei, Taqi al-Din Abi Bakr, 1994, Kafaya al akhbar fi hall ghayat al ekhtesar, vol. 1, Daral-kheyr.
8. Halabi, Taghiaddin abu Salah, 1403, Al Kafi fi fiqh, Imam Khomeini institute for study and codification of his works, Theran.
9. Khomeini, Rouhollah Mosavi, 1409, Tahrirol Vasile, Darol elm inst. Qum, vol 2.
10. Khoyee, seyed Abulghasem Mosavi, 1407, Mabani Tkmaleh al Menhaj, nash Hadi, Qum, vol. 41
11. Ragheb, Hosein bin Mohammad, 1412, al Mofradat, Damascus, darol galam.
12. Ravandi, Saeed bin Heba allah, 1405, The fiqh of Quran, school of marashi najafi, Qum, 2nd print, vol. 3
13. Zilami Hanafi, Fakhraddin Othman, 1313, explaining al Hagayeg sharh kanz dagayeg, Cairo, darol kotob eslami, vol. 3
14. Selar, Abi Ali Hamzeh Abdol Aziz, 1400, Al marasem, Haramain pub.
15. Sivasi, Kamaladdin Mohammad, the description on Ghadir win, Beirut, darol fekr pub. Vol. 4
16. Sanayi, Ahmad bin Shuaib, 1411, Alsonan Kubra, Vol. 4, Beirut, Dar Almiayh books.
17. Alsoghdi, Abulhasan, 1404, Altanaf fi fatavi, vol. 2, Beirut, Al-Risala Institute.
18. Shafi'i, Muhammad bin Idris, 1393, Alam, vol. 4, Beirut, Dar Al marefah.
19. Shafi'i, Muhammad bin Idris, (without date) Musnad Al Shafei, Beirut, Daralketab Ellmiyah
20. Shashi Alqefal, Saif addin, 1980, Helye Ulema fi Marefat Mazahebel Fogaha, vol. 8, Beirut, Al-Risala Institute.
21. Sherbini, Muhammad ibn al-Khatib, (without date) Moghnny Almohtaj ela maani Minhaj, vol. 4, Beirut, Dar Alfekr.
22. Shokany, Muhammad ibn Ali, (without to) neil ovtar men ahadith al akhbar sharhe montafi al akhbar, vol. 7, Almoniriah Altbah office.
23. Shahid al-Awal, Mohammad Makki, 1417, al-Durus sharia fi Al-Imamiya jurisprudence, vol. 2, Qom, al Altabh Lejmah moddresin.
24. Shahid al-Awal, Mohammad Makki, 1410, Almaah Al damshqiyah fi fiqhe Imamia, Beirut, Dar al Altras.
25. Shahid al-Awal, Mohammad Makki, 1414, Ghayat almorad fi sharhe nkat al ershad, Qom, Almaktabah Ulum al eslamie.
26. Shahid al-Thani, Zine el Abidine Ben Ali, 1413, Al masalek ol afham, vol. 4, Qom, Islamic Encyclopedia Institute.
27. Shahid al-Thani, Zine el Abidine Ben Ali, 1410, Alrovzah Albahyah fi Almaah as Aldamshqyh, vol. 2 and 9, Qom, al Maktabe ddavari.
28. Al-Shaeikh al-Tusi, Muhammad ibn al-Hassan, 1407, Altahziybel Ahkam, vol. 10, Tehran, books of al-Rabaa Altbh.
29. Shaykh al-Tusi, Muhammad ibn al-Hassan, 1400, Alnahayah fi Almojarad of fiqh and Fatawa, vol. 3, Beirut, Daralketab Arabi, 2nd edit.
30. Tusi Sheikh, Mohammad ibne hasan, 1387, Almabsut fi fiqhe Imamiah, Tehran, Mortazavi School, vol. 8, 2^nd pr.
31. Tusi Sheikh, Mohammad ibne hasan, 1407, Al Khelaf, Islamic Pub. Institute of teachers of Howzeh, Qum, vol. 5.
32. Sadoog, Mohammad ibne Ali ibne Baboye, 1415, Al Moghna, Imamol Hadi inst. Qum.
33. Sadoog, m. 1413, Man la Yahzarohol Fagih, Islamic Pub. Institute of teachers of Howzeh, Qum, vol. 4
34. Tabatabae, Seyed Ali, 1409, Sharhe saghir fi shaehe mokhtasar aj Nafhe, School of Marashi Najafi, Qum, vol. 3
35. Tabatabae, A. 1418, al Riadolmasayel fi tahgigel Ayyam bel dalil, A`abayt pub, Inst. Qum, vol. 10
36. Tabarsi, Fazlibne Hasan, 1412, Majmaolbayan, Scientific Inst. Beirut, vol. 3
37. Tahavi, Ahmad ibne Mohammad, 1399, Sharhe maani Asar, darolkotob elmiah, Beirut.
38. Toreihi, Fakhraddin, 1375, Majmaol Bahrain, Mortazavi school, 2^nd pr. Vol 3
39. Ameli, Mohammad bin Hasan, 1409, Tafsil vasayeloshia…, Qum, A`abayt pub, Inst.
40. Allameh Helli, Hasan ibne Yusof, 1413, (1410, 1411, 1420) Mokhtalefol Shia, Islamic Pub. Institute of teachers of Howzeh, Qum, vol. 2, 9.
41. Al eyni Hanafi, Badraddin, 1427, Omde Gari sharhe sahih e Bokhari, vol. 23
42. Fazel, Megdad, Jamaladdin, 1403, Kanzol Erfan fi fiqhel Quran, Darol Kotob, Qum, vol. 2
43. Fazel Lankarani, Sheikh Mohammad, 1422, Tafdile Sharia fi sharhe Tahrire Vasile, Fiqh inst. Of Imams, Qum.
44. Fazel Hendi, Mohammad Hasan, 1416, Kashfe Lesam val Abham an Gavaedel Ahkam, Institute of teachers of Howzeh, Qum, vol. 2
45. Gartabi, Abulvalid, 1395, Al Bedayatel Mojtahed va Nahayatel Mogtased, Publications of Mostafa Albabi Al halabi, Egypt, forth pr.
46. Qomi, Ali ibne Ebrahim, 1404, Tafsire Qumi, Darol Ketab, Qum, 3^rd pr.
47. Kasani, Alaaddin, 1982, Badayeol Sanaye fi Tartibel Sharaya, Darol Kotob Arabi, Beirut, vol. 7
48. Kolaini, Mohammad ibne Yagoob, 1388, Al Kafi, Darol Kotob, Tehran, 3^rd pr. vol, 7
49. Kidari, Mohammad Hosein, 1416, Asbahol Shia, Imam Sadiq Inst. Qum
50. Golpayegani, Seyed Mohammad Reza Moasavi. 1412, Al dar al manzud fi ahkam el hodud, Darol Quran, Qum, vol. 3
51. Mohaggeg Ardabili, Ahmad ibne Mohammad, 1416, Majmaol fayede va al Borhan, Institute of teachers of Howzeh, Qum, vol. 14
52. Mohaggege Helli, Najmaddin Jafar ibne Hasan, 1408, Sharayeol eslam fi masayelol haram va halal, Is,ayilian inst. 3^rd pr. Qum, vol. 4
53. Mohaggege Helli, N. 1418, Mokhtasar nafea fi fiqhel emamiya, Inst. for religious press, 6^th pr.
54. Mofid, mohammad bin Mohammad, 1413, Al Moghnae, Sheilh Mofid inst. press.
55. Momen, Mohammad, 1415, Kalemate Sadideye Qum, Institute of teachers of Howzeh.
56. Najafi, M. 1404, Javaherol Kalam, Darol Kotob Arabi, Beirut, 7^th pr.
57. Hashemi Shahroudi, seyed Mahmood, 1417, Fiqh Articles, Beirut, Al Ghadir.
58. Hazli, Yahya ibne Saeed, 1405, Lel Jameol Sharayea, Institute for seyedoshohada, Qum.