ایفای تعهد توسط ثالث

فقه و مبانی حقوق اسلامی

مقاله 6، دوره 9، شماره 2 - شماره پیاپی 28، شهریور 1395، صفحه 91-106   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

چکیده

ایفای تعهد توسط ثالث*
دکتر یوسف مولائی[1]
امیر نجفی قامت[2]
چکیده
با مداخله فردی غیر از مدیون در اجرای تعهد فرآیند جدیدی شروع می‌شود که بطور کلی از سه حالت خارج نمی‌باشد. یا پرداخت طی حکم قانونی «قهری» بوده آنگونه که در برخی مقررات داخلی نیز مانند: بیمه، تجارت، ثبت، تأمین اجتماعی حتی قانون مدنی و مسئولیت مدنی جزئاً مورد پذیرش قرار گرفته است. یا اینکه حسب توافق و تراضی طلبکار و ثالث چنین رویدادی محقق میشود که در دو قسم یاد شده صورت خاصی از قائم مقامی و جانشینی برای پرداخت کننده به وجود می‌آید که در حقوق کشورهای اروپایی به نهاد «قائم مقامی با پرداخت» مشهور است که بطور کلی مورد وضع و تصویب قانونگذاران قرار گرفته است.
اما در جائی که ثالث صرفاً براساس اذن مدیون یا به حکم اخلاق و یا از سر اجبار، ضرورت، ذینفعی و یا به منظور دفع ضرر از خود به تأدیه دین مدیون می‌پردازد و تعهد اصلی ساقط می‌شود در واقع رجوع نه براساس قائم مقامی، بلکه صرفاً به منظور مطالبه‌ما به ازای مبلغ تادیه شده صورت می‌گیرد. از این رو به آن «رجوع شخصی» می‌گویند. برعکس صورتهای فوق چون دین اصلی ساقط گردیده لذا تضمینات و وثائق آن نیز ساقط شده، و منتقل نمی‌شود. آنچه که برای رجوع شخصی ضرورت دارد تبرعی نبودن عمل ثالث است.
در این تحقیق اثبات خواهد شد که اذن به رغم تاکید مؤخره ماده 267 قانون مدنی چیزی جز یک «اماره قانونی» بر تبرعی نبودن اقدامات ثالث نیست و مبانی دیگری نیز برای توجیه حق رجوع حداقل در رویه قضایی و دکترین حقوقی شکل گرفته است، تا دادگاهها را به اجتناب از نتایج غیرمنطقی ناشی از عمل به ظاهر مؤخره ماده 267 سوق دهد.
کلیدواژه ها: ایفای تعهد، شخص ثالث، قائم مقامی، تبرع، رجوع.



* تاریخ دریافت : 3/12/94 تاریخ پذیرش : 20/05/95


[1] - استادیار گروه حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه، ارومیه، ایران.


[2] - دانشجوی  دوره دکتری حقوق خصوصی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز.

مراجع

References:فهرست منابع به زبان انگلیسی

1. Imami, Hassan, Civil Code, 1374, Volume I, published fifteenth Tehran, Islamic bookstore.
2. Bahrami Ahmadi, Hamid, 1390, rights, obligations and contracts (with comparative study in Islamic schools of jurisprudence and legal systems), Imam Sadiq University Press, first edition.
3. Turabi, Ebrahim; Shoarian, Ebrahim, 1389, PECL Europe and Iranian Law (comparative study), 1th printing, Tabriz, Foruzesh publications.
4. Tavakoli, Kermani, Said, 1380, transfer the obligation, 1th printing, Daneshvar pub.
5. Faraji, H., 1389, General Principals of Osule Fiqh, printing, Behnami pub.
6. Darouyi, Abbas Ali, 1392, vice authorities pay, Jangal pub.
7. Darouyi, Abbasali, 1388, paid obligation by another, Journal of Law, Faculty of Law and Political Science, Volume 39, Issue 4.
8. Dorudian, H., Civil Code as Course notes 3, Law at Tehran University
9. Shoarian, E. 1388, transfer of contract (general theory of certain contracts), printing, Tabriz, Foruzeh Pub.
10. Shahidi, Mehdi, 1383, crash obligations, Sixth Edition, Majd Publications.
11. Shahidi, Mehdi, 1389, Civil Code 3, 14 Edition, Majd Publications.
12. Shahidi, Mehdi, 1386, the Effects of Contracts and Obligations, Sixth Edition, Majd Publications.
13. Safai, SH, 1386, the general rules (Civil Codes Foundation), Volume II, Fifth Edition, Mizan Pub.
14. Katuzian Naser, 1379, the General Rules of Contracts, vol. 4, 5^th pr.
15. Katuzian N. 1374, Civil Codes Foundation legal acts, third edition, publishing company, in collaboration with Bahman Borna.
16. Katuzian N. 1376, Civil Code, Collateral obligations and promissory contracts, publishing company, in collaboration with Bahman Borna, Modarres pub, 2^nd pr.
17. Katuzian N. 1389, Civil Code (General theory of obligations), Mizan pub, Tehran, 5^th pr.
18. Katuzian N. 1374, Civil Code, enforcement obligations out of the contract of guarantee, Publishing Tehran University, 1th printing.
19. Masjed Sarayi, H. 1391, The best translation of Sharhe Lomoah of Shahid Sani, Al Roza to Bahya fi sharhe Lomoah, Payam Avaran Pub. Addameshqia, vol. 5
20. Novin, Parviz, 1391, civil Code 3, (coagulation and dissolution of the contract), Jangal Pub. 1th pr.
21. Nouri, Mohammad Ali, 1390, general contracts and contractual obligations and requirements without a contract from the French civil code, Library of Ganje Danesh, Second Edition.