قومیت و دیپلماسی؛ لزوم تداوم و گسترش جایگاه اقوام در دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران در عصر جهانی شدن

فصلنامه علمی مطالعات میان فرهنگی

مقاله 5، دوره 10، شماره 27، اسفند 1394، صفحه 141-167   

نوع مقاله: علمی_ پژوهشی

نویسندگان

اعظم ملایی¹؛ رضا شفیعی اردستانی^{* 2}

¹استادیار روابط بین‌الملل، پژوهشگاه شاخص‌پژوه اصفهان

²کارشناس ارشد علوم سیاسی/ دانشگاه مفید قم

چکیده

تغییرات حاصل در محتوای روابط بین‌الملل و تحولات منطقه‌ای، ناشی از جهانی شدن، سبب‌ساز اهمیت یافتن اقوام و اقلیت‌های قومی-مذهبی در مناسبات امروزی جهان سیاست شده است. به‌ویژه در منطقه خاورمیانه تحولات و تنش‌های منطقه‌ای حاصل از تنوع اقوام و مذاهب و درگیری آنها با یکدیگر، افزون بر ریشه‌های تاریخی، به سبب تأثیرات جهانی شدن رو به افزایش است، چراکه آگاهی از خود و توانایی برای ایجاد هویت بر اساس آن افزایش یافته است. آنچه در این میان اهمیت دارد دو مطلب است: نخست درک حقیقت مسائل امنیتی خاورمیانه تحت تأثیر مشکلات و تنوع اقوام و دیگری لزوم نگرشی جدید به محتوا و ابزار در فرآیندهای دیپلماتیک. مقاله حاضر با استناد به دیدگاه‌های مکتب سازه‌انگاری که معتقد است آنچه اشخاص می‌خواهند وابسته به این است که با «که» تعامل دارند و تا چه حد به گروه‌ آنان وابستگی دارد، استفاده از اقلیت‌های قومی و مذهبی در دستگاه دیپلماسی کشور را راهکاری مفید برای حل مسائل و مشکلات منطقه‌ای ایران می‌داند. بدین صورت که استفاده از ابزارهای قومیتی و مذهبی ضمن ایجاد باوری سازنده در یک فرآیند دیپلماتیک که منجر به یک سیاست خارجی و دیپلماسی پویا می‌گردد؛ باعث ایجاد و توسعه همبستگی ملی و کمک به فراید دولت ملت‌سازی می‌شود. آنچه متناسب وضعیت ملی ایران است و هیچ‌گونه تضادی با هویت اصیل ایرانی- اسلامی نیز ندارد.

کلیدواژه‌ها

دیپلماسی؛ جهانی شدن؛ اقوام؛ ایران و خاورمیانه؛  

مراجع

 

آزاد ارمکی، تقی (1386). فرهنگ، هویت ایرانی و جهانی شدن، تهران: تمدن اسلامی.

آشوری، داریوش (1354). فرهنگ سیاسی، تهران: مروارید.

ابراهیمی، ن. (1392). نوسلفی‌گری و جهانی شدن در خاورمیانه، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.

احمدی، حمید (1376). «قوم وقومیت‌گرایی در ایران، افسانه یا واقعیت»، اطلاعات سیاسی اقتصادی، 65: 115-116.

احمدی، حمید (1382). «هویت ایرانی: بنیادها، چالش‌ها و ریشه‌ها»، نامه پژوهش فرهنگی، 6 (7): 5-52.

امیرکافی، مهدی و ابراهیم حاجیانی (1392). «نسبت هویت ملی و قومی در جامعه چند قومی ایران»، راهبرد، 66 (22): 137.

امین، س. (1382). سرمایه داری در عصر جهانی شدن، ترجمه زرافشان، تهران: نشر آگه.

بارنت، م. و ش. بنتهامی، (1383). سیاست و هویت در خاورمیانه، ترجمه م. بحرانی، تهران: مطالعات راهبردی.

برانکاتی، د. (1381). آیا فدرالیسم به ایجاد ثبات در عراق می‌انجامد؟، ترجمه ا. موحدیان، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.

بوزان، باری و ا. ویور (1388). مناطق و قدرت‌ها، ساختار امنیت بین‌الملل، ترجمه ر. قهرمان‌پور، تهران: مطالعات استراتژیک.

جعفری، ا. (1389). «جهانی شدن و وستفالی زدایی از متغیرهای دولت»، علوم سیاسی دانشگاه آزاد کرج، 13: 83-114.

جمالی‌نژاد، مهدی (1392). دیپلماسی شهری. اصفهان: آرما.

چگنی، غلامعلی (1388). «آثار تمر، محمد: تحرکات قومی کردها و امنیت ملی ترکیه»، فصلنامه بین‌المللی روابط خارجی، سال1، شماره2.

حق‌پناه، جعفر (1390). «هویت، قومیت و سیاست خارجی در خاورمیانه». فصلنامه سیاست، دوره 41، شماره 1، بهار.

حکیمیان، ح. و ز. مشاور (1383). دولت و جهانی شدن، ترجمه ع. حاتمی‌زاده، تهران: نشر کویر.

رفیعی فنود، محمدحسین (1381). آن سوی جهانی سازی، تهران: صمدیه.

سلیمی، ح. (1392). نظریه‌های گوناگون درباره جهانی شدن، تهران: سمت.

شعبانی، ا. (1390). ضرورت استفاده از دیپلمات‌های کرد در خاورمیانه، مصاحبه ص. شفیعی مقدم، هفته نامه سوران، شماره 33.

شولت، ج. (1383). جهانی شدن سیاست: روابط بین‌الملل در عصر نوین، ترجمه ا. راه چمنی، تهران: ابرار معاصر.

فکوهی، ناصر (1389). همسازی و تعارض در هویت و قومیت، تهران: گل آذین.

فولر، گ. (1384). شیعیان عرب؛ مسلمانان فراموش شده، ترجمه ق. تبریزی، قم: مؤسسه شیع‌شناسی.

قوام، عبدالعلی (1383). جهانی شدن و جهان سوم. تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت خارجه.

قوام، عبدالعلی (1384). «سازه‌انگاری: سنتز پوزیتیویزم و پست پوزیتیویزم یا پلی میان نئورئالیزم و نئولیبرالیزم»، دانشنامه حقوق و سیاست، سال اول، شماره2، بهار.

کاستلز، مانوئل (1385). عصر اطلاعات: اقتصاد، جامعه و فرهنگ: قدرت هویت-جلد 2، ترجمه ا. علیقلیان، تهران: نشر نو.

کر، پ.، و ج. وایزمن (1392). دیپلماسی در عصر جهانی شدن، تهران: ابرار معاصر.

کرمی، جهانگیر (1385). «سیاست خارجی از منظر تکوین‌گرایی اجتماعی»: http://www.did.ir

گل محمدی، ا. (1386). جهانی شدن، فرهنگ، هویت، تهران: نشر نی.

گیدنز، آ. (1384). جشم‌اندازهای جهانی شدن، ترجمه م. جلایی پور، تهران: طرح نو.

مشیرزاده، ح. (1392). تحول در نظریه‌های بین‌المللی، تهران: سمت.

مورگنتا، ه. (1374). سیاست میان ملت‌ها، ترجمه ح. مشیرزاده، تهران: انتشارات وزارت خارجه.

میلر، د. (1383). ملیت، ترجمه د. غریاق زندی، تهران: انتشارات تمدن ایرانی.

میلیسن، ژ. (1388). دیپلماسی عمومی نوین، ترجمه ر. کلهر، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).

ونت، ا. (1384). نظریه اجتماعی سیاست بین‌الملل، ترجمه ح. مشیرزاده، تهران: انتشارات وزارت خارجه.

هلد، د. و مک گرو، ا. (1382). جهانی شدن و مخالفان آن، ترجمه م. کرباسیان، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

 

Biersteker, Thomas J. and  Weber Cynthia  (1996). “State Sovereignty as Social Construct”. Cambridge University Press.

Black, J. (2010). A History of Diplomacy, London: Reaktion book.

Bremmer, I. (2003)."Nation-and State-Building in Eurasia", Georgetown Journal of International Affairs, Winter/Spring, 32.

Broth, G. (1979). Guide to Diplomatic Practice. London: Longman.

Danielle, M. (2010). "Culture, Global and International Relations", international symposium (3).

Fox, J. (2001). "Civilizational,  Religious and National Explanations for Ethnic Rebellion in the Pos Cold War Midle East", Jewish political rewview, 13 (1-2).

Genna, Georghita (1997). "Ethnicity and Globalization, Outline of a Complementary Conceptualization",social anthropology, 5(2): 197-209.

Harries, Mylonas (2012). The Politics of Nation-Building. New York: Cambridge university.

Hopf, Ted (1998). "The Promise of Constructivism in International Relations Theory", international security, 23(1): 177-200.

Hosseinpour, Mohammad Hassan (1984). Iran and its Natioanlities, the Cased of Balluch-phd thesis, American University.

Junbo, M. (2007). "Turkey and Its Identity Challenges", international organization, 46 (2).

Kylmcka, will (2002). "Multiculturalism and Minority Right", Queen university, 78(4).

Nigro, Loise (2008). Theory of War and Strategy Carlisle: US Army War College.

Ninkovich, Frank (1996). U. S. Information Policy and Cultural Diplomacy.

Nye, J. &  Keohan, R. (1998). "Power and Interdependence In The Information Age", Foreign Affairs, 77 (5), 81.

Nye, J. (2008). Public Diplomacy and Soft Power (Vol. 96). New York: American acadey of politic and social science.

Nye, Joseph (2012). "China's Soft Power Deficit to catch up، its politics must unleash the many talents of its civil society": http://online. wsj.com/news/articles/SB10001 424052702304451104577389923098678842

Peter, Ronald (2006). Modern Diplomacy, London: Pearson Education.

Robertson, Ronald (1992). Globalization, Social Theory and Global Culture, aberdeen: university of aberdeen.

UNESCO (1982). world conference on culture policies. Paris.

Wendt, Alexander(1992)."Anarchy is what States Make of it", International Organization, 46(2): 391-425.

Zeev, M. (2004). Building Regional Security in Middle East. London: Frank Cass.