بررسی رژیم غذایی ماهی کپور معمولی دریایی(Cyprinus Carpio)در سواحل استان گلستان، دریای خزر (سواحل منطقه گمیشان)

پژوهش های علوم و فنون دریایی

مقاله 4، دوره 5، شماره 2، شهریور 1390، صفحه 45-56   

نوع مقاله: تحقیقی

نویسندگان

عبدالرحیم وثوقی¹؛ رضوان موسوی ندوشن¹؛ الناز عباسی^{* 1}؛ ابراهیم زارعی²؛ فرهاد علاسوندی طغیان²

¹دانشکده علوم و فنون دریایی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال

²شرکت مهندسین مشاور آمایش مکران

چکیده

این پژوهش بر اساس فصل صید از مهر ماه 1388 لغایت اسفند ماه 1388 در طی فصل های پاییز و زمستان روی تعداد 180 نمونه کپور معمولی دریایی (Cyprinus carpio) صید شده از سواحل منطقه گمیشان در استان گلستان انجام پذیرفت. نمونه برداری بصورت ماهانه (حداقل 6 بار درهر ماه) طی6 ماه انجام شد . همه نمونه ها با حضور در محل از پره های صیادی تهیه گردید. نمونه های تهیه شده در ساحل مورد بیومتری (طول کل با دقت 1 میلی متر و وزن بدن با دقت 01/0 گرم) قرار گرفتند ، اطلاعات مزبور در فرم بیومتری ثبت و نمونه ها کالبد شکافی شد . سپس دستگاه گوارش (روده) را در فرمالین 4 درصد قرار داده و به آزمایشگاه دانشکده علوم و فنون دریایی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال منتقل گردید .
در آزمایشگاه نسبت به اندازه گیری طول روده با دقت 1 میلی متر و وزن روده با دقت 01/0 گرم ، خالی بودن روده ، شدت تغذیه ، فراوانی وقوع انواع مواد غذایی مورد مصرف و فاکتور وضعیت اقدام گردید . محتویات دستگاه گوارش تخلیه و مورد شناسایی قرار گرفت . سپس نسبت به تعیین شاخص طول نسبی روده ،شاخص خالی بودن روده ، شاخص شدت تغذیه ، شاخص فراوانی وقوع غذاهای مورد مصرف و شاخص فاکتور وضعیت اقدام گردید .در جهت بررسی آماری از آنالیز واریانس یک طرفه و T-test استفاده شد و نمودارها با استفاده از نرم افزار Excel رسم گردید .
میانگین شاخص طول نسبی روده در گروههای سنی (⁺2 تا 10) ساله برابر 11/0±67/1 سانتی متر بود ، مقادیر این شاخص در فصل های مختلف دارای تفاوت معناداری نبود (05/0> P) . میانگین شدت تغذیه 99/9 ±63/22 بدست آمد . مقادیر این شاخص در فصل های مختلف دارای تفاوت معناداری بود (05/0P<).
شاخص خالی بودن دستگاه گوارش کل برابر 11/71 درصد بدست آمد . که نشان دهنده کم خور بودن این گونه می باشد .
محتویات دستگاه گوارش نیز شامل Polychaeta ،Oligochaeta ، Bivalvia  ،  Gastropoda،  Ostrocoda،  Foraminifera ، بقایای بدن ماهیGobiidae ، Termatoda ، تخم آبزیان ، خرچنگ و قطعات گیاهی بود. بیشترین مقدار شاخص فراوانی وقوع مواد غذایی (FP) در کل دوره مربوط به کرم های پرتار به میزان 89/63  درصد تعیین شد میزان این شاخص در طول فصل های مختلف ، اختلاف معنی داری نداشت (05/0> P) .
در مجموع دوره ، کرم های پرتار(89/63  درصد) با فراوانی بیش از 50 درصد غذای اصلی ، دو کفه ای(00/35 درصد)  ، الیاف گیاهی(11/36 درصد)  ، بالانوس(11/16 درصد)  ، خرچنگ (22/32  درصد)  ، ماهی(22/44 درصد) ، الیگوکیت (67/11درصد)  ، تخم آبزی(78/42 درصد)  ، گاستروپود(67/36 درصد)  ، ترماتد(54/25 درصد) و استراکودا (78/12درصد) با فراوانی بیش از 10 درصد و کمتر از 50 درصد ، غذای فرعی و کوماسه آ(67/6 درصد) ، آمفی پودا (78/2 درصد) و فرامینی فرا (33/3 درصد)  با فراوانی کمتر از 10 درصد بعنوان غذای تصادفی تعیین شدند .
میانگین شاخص فاکتور وضعیت (K) ، در طول دوره برابر 39/1 بود که نشان از وضعیت خوب تغذیه در این ماهی دارد .

کلیدواژه‌ها

ماهی کپور دریایی (Cyprinus carpio)؛ شاخص تغذیه؛ گمیشان؛ استان گلستان؛ دریای خزر