اثر حشره‌کشی اسانس و عصاره‌ی زنیان Carum copticum C.B. Clarke روی شپشه‌ی برنج Sitophilus oryzae L. (Col.: Curculionidae)

حشره شناسی گیاهان زراعی

مقاله 1، دوره 6، شماره (12) بهار -تابستان1395، شهریور 1395، صفحه 1-10   

چکیده

در سال­های اخیر، استفاده از مشتقات گیاهان به­عنوان جای­گزین سموم شیمیایی در کنترل آفات بسیار مورد توجه قرار گرفته است. در این تحقیق اثر حشره‌کشی اسانس و عصاره‌ی گیاه زنیانروی حشرات کامل شپشه‌ی برنج در شرایط آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. اسانس با استفاده از دستگاه کلونجر و به روش تقطیر با آب استخراج شد و نیز عصاره‌ی متانولی این گیاه تهیه گردید. این تحقیق در قالب آزمایش طرح  بلوک‌های کامل تصادفی و در شش غلظت و سه تکرار برای اسانس (سمیت تنفسی) و پنج غلظت و سه تکرار برای عصاره (سمیت تماسی)، همراه با تیمار شاهد برای هر دو در شرایط دمای 1±27 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5 ±65 درصد و تاریکی انجام شد. مقادیر LC₅₀ توسط نرم افزار SPSS.21.0 محاسبه شد. برای اسانس زنیان LC₅₀بعد از 48 ساعت 40/0±35/187 میکرولیتر بر لیتر هوا و برای عصاره بعد از هفت روز ppm 08/0±07/24 روی حشرات بالغ شپشه‌ی برنج محاسبه گردید. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت اسانس و عصاره و نیز با گذشت زمان در هر دو مورد، درصد تلفات افزایش یافت. نتایج این بررسی نشان داد که اسانس و عصاره‌ی زنیان منبع بیولژیکی مؤثری هستند که می‌توانند برای حفاظت غلات انبار شده از آلودگی توسط شپشه‌ی برنج به­کار برده شوند. البته برای کاربردی ‌سازی این ترکیبات، لازم است مطالعات بیشتری صورت بگیرد.

کلیدواژه‌ها

اسانس؛ عصاره؛ زنیان؛ شپشه‌ی برنج؛ سمیت تنفسی؛ سمیت تماسی