اصطلاحات دامداری در شهرستان سبزوار (روستای دولت-آباد)

فصلنامۀ ادبیات و زبان های محلی ایران زمین

مقاله 1، دوره 6، شماره 2، شهریور 1395، صفحه 1-23   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

نویسندگان

زهره اله دادی دستجردی¹؛ مرتضی دولت آبادی^{* 2}

¹استادیار گروه زبان و ادبیّ ات فارسی، دانشگاه علّامه طباطبائی.

²دانشجوی دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام، دانشگاه تبریز.

چکیده

اهمیّت و اعتبار دامدا­ری در درازای تاریخ ایران و نقشی که این بخش در اقتصاد و معیشت جامعۀ ایرانی داشته است، باعث فراهم آمدن دانشی غنی میان نسل­های دامداران و دامپروران به­ویژه در بخشِ مربوط به «میش و بز» شده­است. نگارندگان جستار حاضر، برای به دست دادنِ گوشه­ای از این دانش غنی، که از منطقه­ای به منطقه­ای، درجاتی از تفاوت و گوناگونی را منعکس می­سازد، نخست، با محدود کردن پژوهش در یک نقطه (روستای دولت­آباد شهرستان سبزوار) و نیز محدود کردن پژوهش دربارۀ شیوۀ تقریباً سنّتی دامداری (که کمتر دچار تغییر شده) کار را آغاز کردند. در مرحلۀ دوم، با شناسایی بومیان و ساکنانی از روستای یادشده، که سالیانی از عمر را در دامداری صرف کرده بودند و پرس­وجو و ثبت اطّلاعات آنان، به انبوهی از اصطلاحات و اطّلاعات دامداری دست یافتند. شرح و توضیح خواستن از بومیان و ساکنان نامبرده، خود باعث دست یافتن به اصطلاحات و اطّلاعاتی دیگر شد؛ بدین­سان، جستار به آرامی شکل گرفت و نتایج آن، دامنۀ گستردۀ دانش دامداری را در زمینه­های گوناگون دام­پزشکی، مردم­شناسی، اقتصادی، زبانی و... آشکار ساخت.

کلیدواژه‌ها

دامداری؛ اصطلاحات؛ سبزوار؛ روستای دولت‌آباد

مراجع

الف) کتاب­ها

1 . امان­اللهی­بهاروند، اسکندر، (1370)، کوچ­نشینی در ایران: پ‍ژوه‍ش‍ی‌ درب‍اره‌ ع‍ش‍ای‍ر و ای‍لات‌، چ7، تهران، آگه.

2 . صالح­پور، جمشید، (1385)، کیمیا؛ فرهنگ جامع ترکی (استانبولی) به فارسی، چ6، اصفهان، جنگل.

3 . لغت­نامۀ دهخدا.

4 . نفیسی، سعید، (1341)، محیط زندگی و احوال و اشعار رودکی، چ1، تهران، کتابخانۀ ابن­سینا.

5 . ودیعی، کاظم، (1354)، روستانشینی در ایران، چ2، تهران، مرکز مطالعات و هماهنگی فرهنگی.

 

ب) مجلّات

1 . سلامی، عبدالنبی، «بررسی واژگان دام­داری در گویش دوانی»، گویش­شناسی (ضمیمۀ نامه فرهنگستان)، تهران، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، سال5، ش3، اردیبهشت 1381، صص 56 – 39.

2 .  طباطبایی، سیّدحسین و سیّدحسن طباطبایی، «گردآوری و بررسی واژگان و اصطلاحات دامداری در گونۀ زبانی "سطوه"»، دوفصلنامۀ فرهنگ و ادبیّات عامه، دانشگاه تربیت مدرّس، سال2، ش4، پاییز و زمستان 1393، صص 182 – 159.

3 . ملکی، ناصر، «بررسی واژه­های دام­داری در گویش کلهری»، گویش­شناسی (ضمیمۀ نامه فرهنگستان)، تهران، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، سال5، ش3، اردیبهشت 1381، 57ـ63.

 

ج) پایگاه اینترنتی

1 . وبگاه  مرکز آمار ایران  (www.amar.org.ir)