اثر بخشی برنامه آموزش خلاقیت در قالب فعالیت های هنری بر رشد خلاقیت دانش آموزان

ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی

مقاله 6، دوره 6، شماره 1 - شماره پیاپی 21، مرداد 1395، صفحه 109-130   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

نویسندگان

افضل السادات حسینی^{* 1}؛ سیده زهره محمدزاده²

¹دانشیار دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران[e-mail]

²کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران[e-mail]

چکیده

چکیده
هدف : پژوهش حاضر به منظور تعیین اثر بخشی برنامه آموزش خلاقیت در قالب فعالیت های هنری در رشد خلاقیت دانش آموزان دختر سوم ابتدایی انجام گردیده است. روش :پژوهش حاضر از نوع طرح تحقیق شبه آزمایشی همراه با گروه گواه و دارای پیش آزمون و پس آزمون می باشد.در این پژوهش 8 10 دانش آموز دختر سوم ابتدایی (84 دانش آموز در گروه آزمایش و 24 دانش آموز در گروه گواه ) مشارکت داشتند .گروه آزمایش در 23 جلسه تحت آموزش برنامه خلاقیت در قالب درس هنر قرار گرفتند . هم چنین از پرسش نامه های خلاقیت تورنس (فرم الف و ب) و چک لیست خلاقیت جانسون در پیش آزمون و پس آزمون استفاده گردیده است. یافته ها : تحلیل داده های آزمون تورنس به روش تحلیل کوواریانس نشان داد که میزان خلاقیت گروه آزمایش به طور معناداری نسبت به گروه کنترل افزایش یافته است ؛ به علاوه در گروه آزمایش بر خلاف گروه کنترل ، تفاوت معنا داری بین وضعیت دانش آموزان در چک لیست خلاقیت جانسون در پیش آزمون و پس آزمون وجود داشته است .نتیجه گیری:با توجه به تفاوت معنادار بین دو گروه ، آموزش خلاقیت در قالب فعالیت های هنری بر رشد خلاقیت موثر است .
واژگان کلیدی: خلاقیت ، برنامه آموزشی درس هنر ، سوم ابتدایی

کلیدواژه‌ها

خلاقیت؛ برنامه آموزشی درس هنر؛ سوم ابتدایی

مراجع

افشارکهن، زهراوعصاره،علیرضا. (1390). بررسی تأثیرآموزش خلاقیت به معلمان برخلاقیت دانش آموزان پایه اول ابتدایی استان خراسان درسال تحصیلی 88-89. ابتکار وخلاقیت درعلوم انسانی، شماره 29،29-55.

جانسون، دیوید. (1979). چک لیست خلاقیت جانسون .ترجمه : کرمی، ابوالفضل .

جمالی فیروز آبادی، محمود و سپهریان حیدرزاده ، منوچهر و جلالی کشاورز، مریم. (1389). تأثیر روش های آموزش نقاشی بر افزایش خلاقیت کودکان .تحقیقات روانشناختی ،شماره 7 ، 104-111.

چراغ چشم ، عباس. (1386). بررسی تاثیر شیوه های تدریس مبتنی بر تکنیک های خلاقیت در آموزش و یادگیری دانش آموزان .دوفصلنامه تربیت اسلامی ، شماره 5 ، 7-36 .

حسینی ، افضل السادات.(1390). پرورش خلاقیت در کودکان .تهران : نشر مهاجر.

حسینی، افضل السادات. (1382). بررسی تأثیر برنامه آموزش خلاقیت بردانش،نگرش و مهارت معلمان . فصلنامه نوآوری های آموزشی. شماره 5، 53-64.

حسینی، افضل السادات. (1386). بررسی تأثیر برنامه آموزش خلاقیت معلمان برخلاقیت پیشرفت تحصیلی وخودپنداره دانش آموزان. فصلنامه نوآوری های آموزشی،شماره 23، 148-168.

حسینی، افضل السادات و کدیور ،پروین. (1379). خلاقیت و شیوه های پرورش آن . استعدادهای درخشان ،شماره 34، 117-129.

خزاعی آرام، سعید.(1391). اثربخشی روش نمایش خلاق برمهارت های اجتماعی و پرورش خلاقیت دانش­آموزان تیزهوش دوره راهنمایی. دانشگاه تهران، دانشکده روانشناسی وعلوم تربیتی،پایان نامه کارشناسی ارشد.

شریفی، علی اکبر و داوری ، رقیه. ( 1388).مقایسه تأثیر سه روش پرورش خلاقیت در افزایش خلاقیت دانش آموزان پایه دوم راهنمایی . مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، شماره 1، 57-62.

شهرآرای، مهرناز و سیدان ، ابوالقاسم و فرزاد ، ولی الله. (1381). تحلیل خلاقیت در کودکان : معرفی آزمون تفکر خلاق در عمل و حرکت . مجله روانشناسی و علوم تربیتی ، شماره 2 ، 191-213.

عابدی، جمال.(1372). خلاقیت وشیوه ای نو در اندازه گیری آن. پژوهش های روانشناختی، شماره 1و 2، 46-54.

عسگری، محمد. (1386). تاثیر روش های آموزش خلاقیت بر میزان خلاقیت دانش آموزان دختر پایه چهارم ابتدایی .پژوهش های روان شناختی، شماره 3و 4 ،82 -98.

گنجی، حمزه؛ شریفی، حسن پاشا و میرهاشمی،مالک.(1384). اثربارش مغزی در افزایش خلاقیت دانش آموزان، فصلنامه تعلیم وتربیت، شماره 21،صص:89-112.

میرقیداری، مجتبی (1382).تفکر خلاق .خلاقیت و نوآوری ،شماره 2،صص:11/1-11/11.

وکیلی، نجمه و امینی ،علی. (1389).بررسی موانع آموزشی شکوفایی خلاقیت دانش آموزان ابتدایی از دیدگاه معلمان ابتدایی آموزش و پرورش منطقه هلیلان در استان ایلام در سال تحصیلی 88-89، فصلنامه تحقیقات مدیریت آموزشی، شماره 4، 183-202.

یوسفی افراشته، مجید.(1388).بررسی موانع ومحدودیت های پرورش خلاقیت درآموزش درس هنر و رابطه بین خلاقیت معلمان هنر و نگرش آنان نسبت به استفاده از روش ها و فنون تدریس خلاقیت محور در مدارس راهنمایی تحصیلی شهرهمدان. تهران: دانشگاه تهران، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، پایان نامه کارشناسی ارشد.

 

Bryant, Molly Elizabeth, (2012). Physical Environments Conducive To Creativity and Collaboration Within the Work Environment . Thesis Presented in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree Master of Fine Artsin the Graduate School of The Ohio State University.

Danner, Sarah E, (2008). Creative Leadership in Art Education: Perspectives of an Art Educator. A thesis presented to the faculty of the College of Fine Arts of Ohio University .

Fisher, R. (2006).Expanding Minds: Developing Creative Thinking in Young Learners .CATS: The IATEFL Young Learners SIG journal, spring 2006, Pages 5-9.

Fountain, H.L.R (2007). Using art to Differentiate Instruction: An Analysis of It's Effect on Creativity and the Learning Environment. Unpublished Doctoral Dissertation: Purdue University.

Forrester, Victor &Hui, Anna, (2007). Creativity in the Hong Kong classroom: What is the contextual practice? Thinking Skills and Creativity, 2, Pages 30–38.

Gruys, Melissa L &Munshi, Natasha V &Dewett, Todd C. (2011). When antecedents diverge: Exploring novelty and value as dimensions of creativity . Thinking Skills and Creativity, Volume 6, Issue 2, August 2011, Pages 132-137.

Hosseini, Afzal S &Watt, Anthony P (2010).The effect of a teacher professional development in facilitating students’ creativity. Educational Research and Reviews Vol. 5(8), Pages 432-438.

Lassig, Carly J (2013). Approaches to creativity: How adolescents engage in the creative process. Thinking Skills and Creativity, Volume 10, Pages 3– 12.

Luftig, Richard L (2000).An Investigation of an Arts Infusion Program on creative Thinking, and Art Appreciation of children at Three GRADE levels .Studies in Art Education, 41(3), Pages 208-227.

Moraisa, Maria Fátima&Azevedo, Ivete (2011). What is a Creative Teacher and what is a Creative Pupil? Perceptions of Teachers Procedia. Social and Behavioral Sciences, 12, Pages 330–339.

Parker, Jeanie (2008).The impact of visual art instruction on student creativity.Unpublished Doctoral Dissertation: Walden University.

Starko, Alane J, (2005). Creativity in the classroom: schools of curious delight. Mahwah, New Jersey London.

Torrance, E Paul , ( 1974). Torrance test of creative thinking :directions  manual and scoring guide.princeton , N J: personnel press.

Winner, Ellen  & Goldstein, Thalia R  &  Vincent-Lancrin , Stéphan  (2013), Art for Art’s Sake?, Overview, OECD Publishing.

Yorke-Viney, Sally A (2007). An Examination of the Effectiveness of Arts Integration in Education on Student Achievement, Creativity, and Self Perception.Marywood University.