بازنمایی آراء برخی شرق شناسان از سنت

مطالعات جامعه شناختی ایران

مقاله 5، دوره 4، شماره 15، اسفند 1393، صفحه 75-87   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

حسین دبیریان تهرانی^* ؛ مریم نوتاش

چکیده

از دیرباز آثار شرق شناسان همچون سفرنامه ها یکی از مهمترین منابع بررسی تاریخ اجتماعی و مناسبات سیاسی، فرهنگی و اقتصادی مشرق زمین بشمار می­روند. بطور کلی در متون شرق ­شناسی برای ارزیابی از عوامل تأخر توسعه­یافتگی شرق نسبت به غرب، عامل استبداد درونی با خاستگاهی فرهنگی و به­ویژه مذهبی (اسلامی) برجسته شده در حالیکه سیطره پدیده­ای همچون استعمار غرب مورد غفلت قرار گرفته است. با توجه به اینکه نهضت شرق­شناسی یکی از جریان­های تاثیرگذار در روند تجدد و جهانی شدن در کشورهای مشرق زمین محسوب می­شود، این پژوهش درصدد بررسی تفسیر و نحوه بازنمایی آراء برخی از مستشرقان از سنت در فرایند مدرنیته و جهانی شدن است. در این راستا درصدد پاسخ به این پرسش­هایی از این قبیل هستیم، آیا تجربه غرب قابل تعمیم به همه تمدن­ها به­ویژه تاریخ ایران است؟ سنت در آرای شرق­ شناسان عامل پیشرفت به شمار می­آید یا مانع از آن؟ در این پژوهش با بازخوانی آراء برخی از مستشرقان همچون کنت دوگوبینو، ماکس وبر،کارل مارکس و ... در پی پاسخگویی به سؤالات فوق برآمده و در بخش مبانی نظری از     نظریه­های ادوارد سعید، برایان ترنر، میشل فوکو و ... بهره گرفته شده است. روش تحقیق مورد استفاده در این بررسی، تحلیل گفتمان است.

کلیدواژه‌ها

شرق شناسان؛ جهانی شدن؛ استعمار؛ سنت