تبیین و ارزیابی توسعه آموزشی در شهرستان های استان کرمان

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 6، دوره 11، شماره 35، شهریور 1395، صفحه 83-99   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

امین کاکادزفولی^{* 1}؛ انیس کاکادزفولی²؛ علی اصغر عبداللهی³

¹دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامهریزیشهری، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

²دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامهریزیروستایی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

³استاد‌یار جغرافیا و برنامه‌ریزی‌شهری، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

چکیده

تمرکز نامعقول و نا متناسب امکانات در عرصه های زیستی، توسعه ی اقتصادی – اجتماعی نابرابر نواحی جغرافیایی را در پی خواهد داشت. موضوعی که بازتاب آن را در چشم انداز جغرافیایی شهرها و رشد ناهمگون آنها نیز می توان یافت. فرآیند چنین روندی شبکه شهری را در عملکرد خود نامتعادل ساخته است. برای ایجاد تعادل و به منظور شکل دادن فضاهای مناسب و همگون بحث برنامه‌ریزی منطقه ای، شناخت نابرابری های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نواحی مختلف می باشد. هدف این تحقیق نیز شناسایی الگوی فعلی توزیع فضایی توسعه آموزشی در شهرستان های استان کرمان می باشد. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و از لحاظ روش بررسی، توصیفی- تحلیلی می باشد. داده ها ی تحقیق از سالنامه آماری استان کرمان در سال 1390 گرداوری شده و به وسیله نرم افزارهای EXCEL، GIS، و همچنین روش ها ی TOPSIS، VIKOR، SAW و با استفاده از روش کپ لند نتایج سه مدل با هم ترکیب شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد، که توزیع فضایی توسعه آموزشی در سطح شهرستان‌های استان کرمان بسیار نابرابر بوده و در تضاد کامل با عدالت فضایی می باشد. این نابرابری در دو سطح جغرافیایی و جمعیتی روی داده است. در بعد جغرافیایی اغلب شهرستان های توسعه یافته از نظر آموزشی در شمال استان واقع شده اند. در سطح جمعیتی نیز شهرستان ها‌یی به توسعه آموزشی بیشتری رسیده اند که از جمعیت بیشتر‌ی برخوردارند.

کلیدواژه‌ها

نابرابری فضایی؛ توسعه؛ برنامه ریزی آموزشی؛ SAW؛ VIKOR؛ TOPSIS؛ استان کرمان

مراجع

1. اسماعیلی، محمد. ) 1377(. مقایسهشاخصهایآموزشیوتربیتیمدارسراهنماییشبانه روزیوعادیاستاناردبیل، شورای تحقیقات آموزش، اداره کل آموزش و پرورش استان اردبیل.

2. اعتماد، گیتی. (1363). شهرنشینیدرایران. چاپ اول، تهران: آگاه.

3. امکچی، حمیده. (1383). شهرهای میانی و نقش آن­ها در چارچوب توسعه ملی، چاپ اول، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران.

4. بهرامی، رحمت‌اله و عطار، خلیل. (1390). تحلیلی بر درجه توسعه یافتگی شهرستانهای استان آذربایجان غربی، چشم انداز جغرافیایی (مطالعات انسانی)، دوره 6، شماره 16. 1-14

5. پاپلی یزدی، محمدحسین و ابراهیمی، محمدامیر. (1381). نظریه­های توسعه روستایی. تهران: سمت.

6. پورفتحی جواد و عاشری، امام علی. (1389). تحلیل نابرابری فضایی سکونتگاه­های روستایی شهرستان اهر. فضای جغرافیایی، دوره 10، شماره 32، 95-116.  

7. تقوایی، مسعود و کیومرثی، حسین. (1390). سطح‌ بندی محلات شهری بر اساس میزان بهرمندی از امکانات و خدمات شهری با بهره­گیری از تکنیک Topsis مطالعه موردی محلات شهر آباده، پژوهش و برنامه­ریزی شهری، دوره  2، شماره 5، 23-42.

8. خاکپور، براتعلی و باوان پوری، علیرضا. (1388). بررسی و تحلیل نابرابری در سطوح توسعه یافتگی مناطق شهر مشهد.دانشوتوسعه،دوره 16،شماره 27، 182-202.  

9. خاکپور، براتعلی و باوان پوری، علیرضا. (1388). بررسی و تحلیل نابرابری در سطوح توسعه یافتگی مناطق شهر مشهد. دانش و توسعه، شماره 27، 182-202.  

10. دراکاکیس اسمیت، دیوید. (1377). شهر جهان سومی. ترجمه فیروز جمالی، چاپ اول، تهران:  توسعه.

11. دهقان، حسین. (1386). فرصت­ها و تهدیدها برای آموزش و پرورش در مواجهه با نابرابری فضایی در فن­آوری اطلاعات و ارتباطات، تعلیم و تربیت، شماره 23، تهران، 125-163.  

12. زالی، نادر. (1389).  رویکرد آمایشی در تحلیل نظام شهری با تاکید بر مفهوم مناطق همگن و اداری، مطالعاتوپژوهش­هایشهریومنطقه­ای، دوره 1، شماره 4، 77-94.  

13. زنگی‌آبادی، علی؛ علی­زاده، جابر و احمدیان، مهدی. (1390).  تحلیلی بر درجه توسعه یافتگی شهرستان­های استان آذربایجان شرقی با استفاده از مدل TOPSIS و AHP. نگرش­های نو در جغرافیای انسانی، دوره 4، شماره  1،  69-84.

14. زیاری، کرامت­الله؛ زنجیرچی، سیدمحمود و سرخ کمال، کبری. (1390). بررسی و رتبه­بندی درجه توسعه­یافتگی شهرستان­های استان خراسان رضوی با استفاده از تکنیک تاپسی. پژوهش­هایجغرافیایانسانی، دوره 42، شماره 72، تهران، 17- 30.  

15. زیاری،کرامت الله. ( 1379). اصول و روش برنامه‌ریزی منطقه­ای. یزد: دانشگاه یزد.

16. سرور، رحیم و موسوی، میرنجف. (1390). ارزیابی توسعه پایدار شهری استان آذربایجان غربی. جغرافیا (انجمن جغرافیای ایران)، دوره 9، شماره 28، 7-28.  

17. شهبازی، اسماعیل. (1372). توسعه و ترویج روستایی. تهران: دانشگاه تهران.

18. فرید، یدالله. (1388). جغرافیاوشهرشناسی. چاپ هفتم، تبریز: دانشگاه تبریز.

19. ملانوری شمسی، هادی. (1382). درآمدی بر توسعه اقتصادی. کرمان: صنم.

20. مولایی هشجین، نصراله. (1382). الگوی بهینه برای برنامه­ریزی توسعه خدمات روستایی در ایران (مطالعه موردی: جنوب استان اردبیل)،تحقیقاتجغرافیایی، شماره 70، 47-70.  

21. مومنی، منصور؛ جعفرنژاد، احمد و صادقی، شکوفه. (1390). جایابی بهینه مراکز توزیع درفرآیند بازاریابی با استفاده ازروش­های ریاضی،مدیریتصنعتی، دوره 3، شماره 6، 129-148.  

22. هنری پاول، مارک. (1374). فقر پیشرفت توسعه. ترجمه مسعود محمدی، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی.

23. Ascione، M. Luigi C. Francesco C,. & Sergio U. (2009). Environmental driving forces of Urban growth and development An emergy-based assessment of the city ofrome. Italy, landscape and urban planning. 93. 238-249.

24. Bhatia, V. K & S.C. RAI. (2004). Evaluation of socio-economic development in small. Areas. New Dehli.

25. Deng، k. W. Yong H,. & Jia G. Q .(2009). Spatio- temporal Dynamics and evolution of land use change and land scape pattern in response to rapid Urbanization. Land scape and Urban planning, 92. 187-198.

26. Siciliano، G. (2012). Urbanization strategies, rural development & land use changes in china:Multiple-level integrated assessment. land use policy. 105. 105-178.

27. Soubbotina p.، & Sheram, A. (2001). Beyond economic growth، The world Bank، Washington D. C.

28. Hadder, R. (2000). Development Geography,  London. New York: Routledge.

29. United Nations. (2006). Social justice in an open world, The Role of the united nations.