عصر رضاشاه پهلوی و تجدیدِ معادلات پیشین در تاریخ روابط خارجی ایران (1320-1304)

فصلنامه تخصصی علوم سیاسی

مقاله 2، دوره 11، شماره 33، بهمن 1394، صفحه 7-32   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

طاهره ابراهیمی‌فر^{* 1}؛ سیدعلی منوّری²

¹دانشیار عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، گروه علوم سیاسی، ایران، تهران

²استادیار روابط بین‌الملل دانشگاه خوارزمی

چکیده

چهار سال پس از کودتای سوم اسفند 1299، رضاشاه پهلوی روابط خارجی ایران را در جهت پیشگیری از مداخلۀ قدرت‌‌های بزرگ تغییر داد. لازم به ذکر است که در سراسر عصر قاجار ایران در معرض نفوذ سیاسی، اقدامات نظامی و بهره‌برداری اقتصادی دو قدرت بزرگ روسیۀ تزاری (و متعاقب آن شوروی) و بریتانیا بود. رضاشاه جهت مقابله با مداخلات خارجی اصلاحاتی را در زمینه‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی به منظور بنیان گذاشتن دولت مُدرن در ایران انجام داد. با این حال و علی‌رغم سیاست‌های نوسازی و توسعۀ مورد نظر رضاشاه، معادلات روابط خارجی ایران همچنان بر اساس رقابت‌های میان بریتانیا و شوروی صورت پذیرفت. به عبارت دیگر روابط خارجی ایران در دوران رضاشاه همچون عصر قاجار در جهت موازنه در مقابل بریتانیا و شوروی احیاء شد.
 

کلیدواژه‌ها

ایران؛ روابط خارجی؛ رضاشاه پهلوی؛ شوروی؛ بریتانیا