تحلیل هزینه – سودمندی منابع اطلاعاتی الکترونیکی کتابخانه مرکزی دانشگاه بوعلی سینا همدان

دانش شناسی

مقاله 5، دوره 9، شماره 32، خرداد 1395، صفحه 69-80   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

اعظم صائب نجار^{* 1}؛ شکوه تفرشی²

¹دانشجوی کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان

²عضو هیأت علمی گروه کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال

چکیده

هدف: این پژوهش، با هدف بررسی هزینه– سودمندی منابع اطلاعاتی الکترونیکی کتابخانه مرکزی دانشگاه بوعلی سینا همدان در سال 2011 به انجام رسیده است.
 روش پژوهش: این پژوهش از نوع کاربردی است و از روش پیمایشی بهره گرفته است. برای گردآوری اطلاعات از دو شیوه بسامد استفاده و تحلیل هزینه–سودمندی که دو شیوه علمی در ارزیابی منابع می‌باشند استفاده ‌شده است. جامعه آماری پژوهش، منابع اطلاعاتی الکترونیکی اشتراکی کتابخانه مرکزی دانشگاه بوعلی سینا همدان، شامل مجلات الکترونیکی و پایگاه‌های اطلاعاتی دسترس‌پذیر از طریق سرورهای مرکزی دوازده پایگاه اطلاعاتی اسپورت دیسکاس^[1]، انجمن مکانیک آمریکا^[2]، انجمن عمران آمریکا^[3]، انجمن شیمی آمریکا^[4]، پروکوئست^[5]، ساینس دایرکت^[6]، اکنلیت^[7]، امرالد^[8]، اسکوپوس^[9]، انجمن ریاضی آمریکا^[10]، مؤسسه فیزیک^[11]، آکسفورد ژورنال^[12] در سال 2011 می‌باشد.
 یافته‌ها: این تحقیق نشان داد که فراوانی میزان استفاده بر اساس شاخص‌های سما^[13](تعداد دانلود مقاله با فرمت پی دی اف و اچ تی ام آل و تعداد دانلود چکیده) در پایگاه‌های مختلف اختلاف معناداری دارند.
 نتیجه گیری: نتایج نشان داد که در بین دوازده پایگاه موردمطالعه پایگاه ساینس دایرکت با 91 درصد دارای بالاترین میزان استفاده و پایگاه اکُنلیت با 0008/0 درصد دارای پایین‌ترین میزان استفاده بود. هزینه–سودمندی پایگاه‌های مورد مطالعه نیز با یکدیگر تفاوت داشتند و مشخص شد که هزینه–سودمندی پایگاه آکسفورد ژورنال با 2201 ریال از همه بالاتر هست و هزینه–سودمندی پایگاه اکُنلیت با 24795147 ریال از همه پایین‌تر است.




[1]. Sport Discus


[2]. ASME


[3]. ASCE


[4]. ACS


[5]. ProQuest


[6]. Science Direct


[7]. Econlit


[8]. Emerald


[9]. Scopus


[10]. MathSciNet


[11]. IOP


[12]. OUP


[13]. سنجش منابع الکترونیکی

کلیدواژه‌ها

منابع اطلاعاتی؛ هزینه – سودمندی؛ پایگاه‌های اطلاعاتی؛ کتابخانه؛ دانشگاه بوعلی سینا همدان

مراجع

احمدزاده، س. (1386). میزان استفاده از مجلات لاتین کتابخانه هنر و تعیین مجلات هسته لاتین. فصلنامه علوم و فناوری اطلاعات، 22 (4)، 19-36

حریری، م.؛ اسلامی، آ. (1373). استراتژی ارزیابی مجموعه نشریات ادواری به‌منظور ادامه یا لغو اشتراک مجله دانشگاه علوم پزشکی ایران. فصلنامه علوم و فناوری اطلاعت، 1(2)، 22-29

حیاتی، ز.؛ حمیدی، ع. (1385). معیارهای انتخاب و ارزیابی نشریات الکترونیک در کتابخانه‌های دولتی و مؤسسات پژوهشی ایران. فصلنامه کتاب، 68، 159-172

داورپناه، م.ر.؛ دادخواه، ن. (1389). سنجش الگوی استفاده و تحلیل هزینه - سودمندی منابع اطلاعاتی الکترونیکی کتابخانه مرکزی دانشگاه فردوسی مشهد بر اساس ای متریک. پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد.

سلیمی جهرمی، م. (1366). کاربرد قانون برادفورد در بررسی استفاده از نشریات ادواری علوم پزشکی در ایران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران.

 شهرزادی، ل. (1385). بررسی هزینه–سودمندی مجموعه‌های نشریات الکترونیکی موجود در دانشگاه‌های دولتی شهر تهران در سال 2003. فصلنامه کتاب، 17 (2)، 129-140

صوراسرافیل، ب. (1373). بررسی نشریات ادواری کتابخانه مرکزی علوم پزشکی شهید بهشتی با استفاده از روش تحلیل هزینه – سودمندی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران.

فروزی، س. (1374). تعیین ضریب همبستگی بین قیمت و میزان استفاده از نشریات ادواری لاتین 1993 در دانشگاه‌های تهران، امیرکبیر و علم و صنعت. پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران.

محمدی، س. (1376). میزان استفاده از کتب و نشریات ادواری لاتین در مرکز تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان بین سال‌های 71-74. پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی، دانشگاه تهران.

 معتمدی، ف.؛ آریایی، م. (1385). بررسی میزان استفاده از نشریات غیرفارسی موجود در دانشگاه علوم پزشکی کرمان با توجه به عامل دسترس‌پذیری. فصلنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی، 46 (2)، 175-196

وایت، ا.؛ اریک ج. ک.(1388). سنجش منابع و نظام‌های الکترونیکی برای متخصصان کتابداری و اطلاع‌رسانی: چگونه از داده‌ها برای مدیریت و ارزیابی مجموعه منابع الکترونیکی استفاده نمائیم. (ترجمه علی‌اکبر خاصه و رضا رجبعلی به گلو). تهران: انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران و چاپار

هاشم زاده، م.ج. (1375). تحلیل سیاست‌های گزینشی نشریات ادواری لاتین در کتابخانه‌های مرکزی دانشگاهی ایران. فصلنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی، 11 (4)، 46-52.

Baker, G. and Read, (2007). Vender-supplied usage data for electronic resources: a survey of academic libraries. Learned Publishing,21, 48-57. http://www.electroniclibrarian. Org(3 January, 2012)

Boukacem-Zeghmouri, Ch.; and Schopfel, J. (2008). On the usage of e-journals in French universities. Serials, 21, 121-126.

Covey, D. T. (2005). Using data to persuade: State your case and prove it. Library Administration & Management, 19 (2), 82-89.

Duy, J. & Vaughan, L. (2003). Usage data for electronic resources: A comparison between locally collected and vender- provided statistics. Journal of Academic Librarianship, 29(1), 16-22.

Holmquist, J. E. (1998). Survey on the use of electronic journals at Princeton. Library & information service in Astronomy, ASP conference series.

Majid, Sh, Ai T. (2002). Usage of information resources by computer engineering student: A case study of Nanyang technology university Singapore. Online Information Review, 26(5), 318-325.

White, Andrew C., and Eric Djira Kamal. (2006). E-metrics for library and information professionals: How to use data for managing and evaluating electroic resource. Information Services. (Washington, DC: Association of Research Libraries, 2002).