روابط منبع و مخزن در گندم تحت تاریخ های کاشت در خوزستان

اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

مقاله 1، دوره 10، 3(39) پاییز، آبان 1395، صفحه 541-554   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

شورانگیز توانایی¹؛ شهرام لک^{* 2}

¹گروه زراعت، پردیس علوم و تحقیقات خوزستان، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

²استاد گروه زراعت، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

چکیده

به ­منظور بررسی تاثیر روابط فیزیولوژیکی و مواد فتوسنتزی در شرایط تنش گرمای انتهای فصل بر عملکرد و اجزای عملکرد رقم چمـران 2 گندم، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز در سال زراعی 94-1393به­ صورت کرت­ های خرد شده بر پایه طرح بلوک­ های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. کرت ­های اصلی شامل: دست­ کاری اجزای منبع و مخزن در چهار سطح (حذف دو برگ بالایی، حذف برگ پرچم، حذف کامل سنبلچه­ های یک طرف سنبله و شاهد بدون حذف برگ) و کرت­ های فرعی شامل زمان­ های مختلف کاشت در سه سطح (اول آذر ماه، 15 آذر ماه و اول دی ماه سال 1393) بودند. نتایج نشان داد که حذف برگ بر تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت اثر معنی ­داری داشت. تاریخ کاشت نیز بر تعداد سنبله در مترمربع، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت تاثیر معنی ­داری داشت. اثر متقابل حذف برگ و تاریخ کاشت بر تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت تاثیر معنی­ داری نشان داد. بیشترین عملکرد دانه (میانگین 5691 کیلوگرم در هکتار) در شرایط عدم محدودیت منبع و مخزن (تیمار شاهد) در تاریخ کاشت اول و در شرایط کاشت به هنگام رخ داد چراکه دوره پر شدن دانه با تنش گرمای انتهای فصل مواجه نشده و حداکثر بهره ­برداری از منابع فتوسنتزی صورت گرفته است. کمترین عملکرد دانه (2123 کیلوگرم در هکتار) در کاشت سوم و دیر هنگام و نیز تیمار حذف سنبلچه­ های یک طرف سنبله در شرایط محدودیت منبع مواد فتوسنتزی و برخورد مرحله رسیدگی با گرما حاصل شد.

کلیدواژه‌ها

تاریخ کاشت؛ گندم؛ منبع و مخزن

مراجع

Abdoli, M., and M. Saeidi. 2013. Evaluation of water deficiency at the post anthesis and source limitation during grain filling on grain yield, yield formation, some morphological and phonological traits and gas exchange bread wheat cultivar. Albanian Journal of Agricultural Sciences. 12(2): 255-265. 

Abdoli, M., M. Saeidi, S. Jalali-Honarmand, S. Mansourifar, M.E. Ghobadi, and K. Cheghamirza. 2013. Effect of source and sink limitation on yield and some agronomic characteristics in modern bread wheat cultivars under post anthesis water deficiency. Acta Agriculture Slovenica. 101: 173-182. 

 Ahmadamini, T., B. Kamkar, and A. Soltani. 2011. The effect of planting date on partitoning coefficient in some species of wheat. Electronic Journal Crop Production. 4(1): 131-150. (In Persian). 

Ahmadi, A., A. Siosemordeh, and A. Zali. 2004. Compare saving ability and remobilization of assimilate matter and share of them at four genotypes yield under optimum irrigation condition and drought stress. Iranian Journal of Agriculture Science. 35: 82-93. 

Alam, M., A. Rahman, M. Nesa, S. Khan, and N. Siddquie. 2008. Effect of source and/or sink restriction on the grain yield in wheat. Journal of applied sciences research. 4: 258-261. 

Alizadeh, O., K. Farsinejad, S. Korani, and A. Azarpanah. 2014. A study on source-sink relationship, photosynthetic ratio of different organs on yield and yield components in bread wheat (Triticum aestivum L). International Journal of Agriculture and Crop Sciences. 5(1): 69-79. 

Bijanzadeh, E., and Y. Emam. 2010. Effect of defoliation and drought stress on yield components and chlorophyll content of wheat. Pakistan Journal of Biological Sciences. 13: 699-705. 

Birsin, M. A. 2005. Effects of removal of some photosynthetic structures on some yield components in wheat. Tarim Bilimleri Dergisi. 11: 364-367. 

Felekari, H., M. Eghbal Ghobadi, M. Ghobadi, S. Jalali Honarmand, and M. Saeidi. 2014. The effect of post anthesis source and sink limitation in wheat cultivars under moderate condition. International Journal of Biosciences. 5(5): 52-59. 

Mahfoozi, S., and S. Jasemi. 2010. Study of the possibility of increasing grain yield by increasing grain weight in winter and facultative wheat genotypes with manipulating sink capacity. Iranian Journal of Crop Sciences. 12: 76-84. (In Persian). 

Maydup, M. L., M. Antonietta, J. J. Guiamet, C. Graciano, J. R. Lopez, and E. A. Tambussi. 2013. The contribution of ear photosynthesis to grain filling in bread wheat (Triticum aestivum L.). Field Crops Research. 119: 48-58. 

Modhej, A. 2011. Evaluation physiological relation source and sink at wheat genotypes (Triticum aestivum and T. durum) and Triticale (Triticale hexaploid Lart) under Ahvaz condition. Iranian Journal of Field Crops Research. 9(2): 258-264.

Najafian, G., and A. Shabani. 2010. The effects of terminal water stress on physiological cahractersitics and sink-source relations in two bread wheat (Triticum aestivum L.) cultivars. Iranian Journal of Crop Sciences. 12: 392-408. (In Persian).

 Nouriyani, H. 2015. Effect of paclobutrazol on the amount of redistribution of assimilates to the grain of three cultivars of wheat (Triticum aestivum L.) under heat tension conditions. Crop Physiology Journal. 7(25): 89-104. (In Persian). 

Papakosta, D. K., and A. A. Gayianas. 2014. Nitrogen and dry matter accumulation, remobilization and losses for Mediterranean wheat during grain filling. Agronomy Journal. 83: 804-807. 

Radmehr, M., and A. Naderi. 2005. A study on source-sink relationship of wheat genotypes under favorable and terminal heat stress conditions in Khuzestan. Iranian Journal of Crop Sciences. 7: 112-120. (In Persian). 

Radmehr, M., Gh. A. Ayneh, and A. Naderi. 2004. A study on source-sink relationship of wheat genotypes under favorable and terminal heat stress condition in Khuzestan. Iranian Journal of Crop Sciences. 6(2): 101-113. (In Persian). 

Reynolds, M., M. J. Foulkes, G. A. Slafer, P. Berry, M. A. J. Parry, J. W. Snape, and W. J. Angus. 2013. Raising yield potential in wheat. Journal of Experimental Botany. 60: 1899-1918. 

Rosati, A., and T. M. Djong. 2003. Estimating photosynthetic radiation use efficiency using incident light and photosynthesis of individual leaves. Annals of Botany. 91: 869-877. 

Rosati, A., S. G. Metcalf, and B. D. Lampinen. 2012. A simple method to estimate photosynthetic radiation use efficiency of canopies. Annals of Botany. 101: 567- 574. 

Saeidi, M., and F. Moradi. 2011. Effect of post-anthesis water stress on remobilization of soluble carbohydrates from peduncle and penultimate internodes to the developing grains of two bread wheat cultivars. Iranian Journal of Crop Science. 13(3): 548-564. (In Persian).

Saeidi, M., F. Moradi, A. Ahmadi, R. Spehri, G. Najafian, and A. Shabani. 2010. The effects of terminal water stress on physiological characteristics and sink-source relations in two bread wheat (Triticum aestivum L.) cultivars. Iranian Journal of Crop Science. 12(4): 392-408. (In Persian).

Saeidi, M., F. Moradi, and S. J. Honarmand. 2011. Contribution of spike and leaves photosynthesis and soluble stem carbohydrates remobilization in grain yield formation in two bread wheat cultivars under post-anthesis stress conditions. Seed and Plant Production Journal. 27: 1-19. (In Persian).

Savin, R., and G.A. Slafer. 1991. Shading effects on the yield of an Argentinean wheat cultivar. Journal of Agricultural Science116: 1-7.

Scott, R.K., and K. W. Jaggard. 2013. Impact of weather, agronomy and breeding on yields of sugar beet grown in UK since 1970. Journal of Agricultural Science Cambridge. 134:341-352.

Shahryari, R., E. Gurbanov, A. Gadimov, and D. Hassanpanah. 2014. Tolerance of 42 bread wheat genotypes to drought stress after anthesis. Pakistan Journal of Biological Sciences. 11(10): 1330-1335.

Tavakoli, A., A. Ahmadi, and H. Alizade. 2009. Some aspects of physiological performance of sensitive and tolerant cultivars of wheat under drought stress conditions after pollination. Iranian Journal of Crop Science. 40(1): 197-211. (In Persian).