اثر سویه های میکوریز تحت تنش آبی بر عملکرد و اسانس دو توده بومی رازیانه (Foeniculum vulgare L)

اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

مقاله 10، دوره 10، 3(39) پاییز، آبان 1395، صفحه 669-682   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسنده

بهرام میرشکاری^*

دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات،واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

چکیده

به منظور مطالعه واکنش عملکرد و میزان اسانس دو توده بومی رازیانه در برابر سویه ­های میکوریز تحت تاثیر تنش آبی، پژوهشی در سال 1393 در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز به صورت اسپلیت اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوک­ های کامل تصادفی در سه تکرار روی دو توده بومی رازیانه اصفهان و ملایر به عنوان عامل اصلی، آبیاری در سه سطح 70، 100 و 130 میلی­ متر تبخیر از تشتک به­ عنوان عامل فرعی و سویه ­های قارچ میکوریز شامل Rhizophagus intraradicesو Funneliformis mosseaeو شاهد (بدون تلقیح) به ­عنوان عامل فرعی فرعی اجرا شد. بر اساس نتایج به ­دست آمده در بوته­ های حاصل از رشد بذور تلقیح شده با این سویه­ های قارچی، محتوای نسبی آب برگ افزایش یافت. شاخص کلروفیل برگ رازیانه در صورت تلقیح بذر با این سویه­ ها در مقایسه با عدم تلقیح حدود 39% افزایش یافت. در صورت آبیاری رازیانه بر اساس 100 میلی ­متر تبخیر از تشتک، اختلاف بین سویه­ ها با شاهد پدیدار شد و هر بوته 4.7 شاخه بیشتری نسبت به شاهد تولید کرد. بیشترین عملکرد اسانس در سطوح آبیاری 70 و 100 میلی ­متر تبخیر از تشتک به میزان 18.5 لیتر در هکتار و کمترین مقدار آن نیز از سطح 130 میلی­ متر تبخیر، معادل 11 لیتر در هکتار، حاصل شد. بدین ترتیب در شرایط آب و هوایی نیمه خشک تلقیح بذر با سویه ­های این قارچ می­ تواند اثر تنش آبی روی عملکرد رازیانه را تعدیل کند.

کلیدواژه‌ها

تنش آبی؛ شاخص کلروفیل؛ قارچ میکوریز؛ محتوای نسبی آب

مراجع

Abreu, I.N., and P. Mazzafera. 2005. Effect of water and temperature stress on the content of active constituents of Hypericum brasiliense. Plant Physiology and Biochemistry. 43: 241-248.

Darzi, M.T., A. Galavand, and F. Rejali. 2009a. Effect of mycorrhiza, vermicompost and phosphate biofertilizer on flowering, biologic yield and root symbiosis on fennel. Journal of Agronomy Science. 10(1): 88-109. (In Persian).

Darzi, M.T., A.Galavand, F. Rejali, and F. Sefidkon. 2009b. Effect of biofertilizers on yield and yield components of fennel (Foeniculum vulgare). Journal of Medicinal and Aromatic Plants Research. 22(4): 276-292. (In Persian).

Demir, S. 2004. Influence of arbuscular mycorrhiza on some physiological, growth parameters of pepper. Turkish Journal of Biology. 28: 85-90.

Dunford, N.T., and R.S. Vazquez. 2005. Effect of water stress on plant growth and thymol and carvacrol concentrations in Mexican oregano grown under controlled conditions. Journal of Applied Horticulture. 7(1): 20-22.

 Fatima, S., A.H.A. Farooqi, S.R. Ansari, and S. Sharma. 1999. Effect of water stress on growth and essential oil metabolism in Cymbopogon martini (Palmarosa) cultivars. Journal of Essential Oil Research. 11: 491-496.

Freitas, M.S.M., M.A. Martins, and I.J.C. Vieira. 2004. Yield and quality of essential oils of Menthaarvensisin response to inoculation with arbuscular mycorrhizal fungi. Pesquise Agropecuaria Brasileira. 39(9): 887-894.

 Giri, B., R. Kapoor, and K.G. Mukerji. 2002. VA mycorrhizal techniques/ VAM technology in establishment of plants under salinity stress condition. In: Mukerji, K.G., C. Manoracheir, and J. Singh, (eds) Techniques in mycorrhizalstueies Kluwer, Dordrecht. pp: 313-327.

Hornok, L. 1992. Cultivation and processing of medicinal plants. Academic Pub., Budapest, 221p.

Kapoor, R., B. Giri, and K.G. Mukerji. 2009. Improved growth and essential oil yield and quality in Foeniculum vulgare Mill on mycorrhizal inoculation supplemented with P-fertilizer. Bioresource Technology. 93: 307-311.

 Kazemi, S., S. Farrahi Ashtiani, and E. Sharifi Ashourabadi. 2002. Effect of water stress on seed yield of cumin. Journal of Paghouhesh and Sazandegi. 58(1): 44-52. (In Persian).

Khalid, K.A. 2006. Influence of water stress on growth, essential oil, and chemical composition of herbs (Ocimum Sp.). International Agrophysics. 20: 289-296.

Khoramdel, S., A. Koucheki, M. Nasiri Mahallati, and R. Gorbani. 2009. Effect of biofertilizers on groth parameters of Nigella sativa. Journal of Agronomy Research. 6: 285-294. (In Persian).

 Koucheki, A., M. Nasiri Mahallati, and K. Azizi. 2007. Effects of irrigation and density on yield and yield components of fennel. Journal of Agronomy Research. 1: 131-140. (In Persian).

 Koucheki, A., L. Tabrizi, and R. Gorbani. 2009. Evaluation of biofertilizers on growth, yield and quality of Hyssopus officinalis. Journal of Agronomy Research. 6(1) 127-133. (In Persian).

Lebaschi, M.H., E. Sharifi Ashourabadi, and D. Mazaheri. 2003. Fluctuation of hypericin under water deficit. Journal of Paghouhesh and Sazandegi. 16(58): 44-51. (In Persian).

 Mirshekari, B. 2012. Production of medicinal and spice crops. Islamic Azad University. Tabriz Branch, Iran. 212 pp. (In Persian).

Mohamed, M.A.H., and M. Abdu. 2004. Growth and oil production of fennel (Foeniculum vulgare Mill.): Effect of irrigation and organic fertilization. Journal of Biology Agriculture and Horticulture. 22: 31-39.

 Omidbeigi, R., A. Hassani, and F. Sefidkon. 2003. Essential oil content and composition of sweet basil (Ocimum basilicum) at different irrigation regimes. Journal of Essential Oil Bearing Plants. 6: 104-108. (In Persian).

Omidbeigi, R., and M. Mahmoudi Sourestani. 2011. Effect of water stress on morphology and essence yield of Mexican flower (Androfopapiani). Iranian Journal of Horticultural Science. 41(2): 153-161. (In Persian).

Pirzad, A., H. Aliari, M.R. Shakiba, S. Zehtab Salmasi, and S.A. Mohamadi. 2009. Effects of irrigation and density on water use efficiency of german chamomile. New Findings in Sustainable Agriculture. 2: 49-58. (In Persian).

Ritchie, S.W., and H.T. Nguyen. 1990. Leaf water content and gas exchange parameters of two wheat genotypes differing in drought resistance. Crop Science. 30: 105-111.

Said-alahl, H.A.H., E.A. Omer, and N.Y. Naguib. 2009. Effect of water stress and nitrogen fertilizer on herb and essential oil of oregano. Agrophysics. 23: 269-275.

Shubhra, K., J. Dayal, C.L. Goswami, and R. Munjal. 2004. Effects of water-deficit on oil of Calendula aerial parts. Biologia Plant. 3: 445-448.

Telci, I., I. Demirtas, and A. Sahin. 2009. Variation in plant properties and essential oil composition of sweet fennel (Foneiculum vulgare Mill.) fruits during stages of maturity. Industrial Cereal Crops Products. 30: 126-130.

Vinutha, T. 2005. Biochemical studies on Ocimum sp. inoculated with microbial inoculants. MSc. Thesis, University of Agricultural Sciences, Bangalore, India. 165 pp.