بررسی ظرفیّت های فیلم نامه نویسی نفثة المصدور

مطالعات نقد ادبی

مقاله 4، دوره 10، شماره 39، شهریور 1394، صفحه 89-112   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محمد علی خزانه دار لو¹؛ فخری رسولی گروی^{* 2}

¹استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گیلان

²دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گیلان

چکیده

نفثة­المصدور از جمله متونی است که به خاطر استفاده از شگردهای ادبی، علاوه بر تاریخی مستند، به متنی خلّاق بدل شده است؛ لذا می­تواند یکی از منابع مهم در مبحث اقتباس به شمار آید. این پژوهش در پی آن است که با روش توصیفی ـ تحلیلی و رویکرد میان­رشته­ای، اثبات کند متونی مانند نفثةالمصدور هم، با وجود داشتن مختصّاتی مانند پریشان بودن نوع جمله­بندی آن و تک­گو بودن متن، می­توانند خاصیّت سینمایی شدنداشته باشند؛ از ویژگی­های این کتاب، که می­توان آن را امتیازی برای یک فیلمنامة خوب به حساب آورد، همین تک­گویی­های درونی است که غالباً زیدری آن­ها را به صورت تصویری، به مخاطب عرضه داشته و همین امر، امتیازی برای فیلمنامه­نویس است که بتواند امور ذهنی را به بهترین وجهی، عینی نماید.گفت­و­گو هم عنصر مهمی در بحث فیلمنامه­ است که کتاب حاضر از آن محروم است؛ لذا این عنصر، از مواردی است که نویسندة فیلمنامه باید با تخیّل آفرینشگر خویش و با سرنخ­هایی که زیدری از نحوة رفتار شخصیّت­ها به دست داده، آن را به شکلی مطلوب تنظیم نماید.

کلیدواژه‌ها

نفثة المصدور؛ فیلمنامه؛ پیرنگ؛ گفت و گو

مراجع

انوشیروانی، علی­رضا.(1389). ضرورت ادبیات تطبیقی در ایران، نشریة ادبیات تطبیقی: ویژه­نامة نامة فرهنگستان، شمارة اوّل، 6ـ 38.

بوردول، دیوید.(1373). روایت در فیلم داستانی، جلد اوّل، ترجمة سیّد علاالدّین طباطبایی، تهران: بنیاد سینمایی فارابی.

بوردول، دیوید و کریستین تامسون.(1392). هنر سینما. ترجمه­ی فتّاح محمّدی، تهران: مرکز.

پورنامداریان، تقی و حیاتی، زهرا.(1388). نسبت بیان سینمایی با تمثیل­های ادبی در اشعار مولانا، پژوهش­های ادبی، شمارة 26، 53ـ 76.

پورشبانان، علیرضا و بزرگ بیگدلی، سعید.(1390). بررسی ظرفیّت­های نمایشی نفثة­المصدور، پژوهش­های ادبی، شمارة 33، 35ـ 56.

حاجتی، سمیّه و رضی، احمد.(1391). کارکرد کنش­های ارتباطی برون زبانی در داستان­های مصطفی مستور،کاوش­نامه، شمارة 25، 165ـ 196.

حیاتی، زهرا.(1383). تطبیق ساختار داستان شیخ صنعان با الگوی فیلمنامه، پژوهش­های ادبی، شمارة 3، 45ـ 64.

خرندزی زیدری نسوی، شهاب­الدّین محمّد.(1370). نفثة­المصدور، تصحیح امیرحسن یزدگردی، چاپ دوم، تهران: ویراستار.

رضی، احمد و حاجتی، سمیّه.(1390). تحلیل نشانه­های ارتباط غیر کلامی در داستان دو دوست، مطالعات ادبیات کودک، شمارة اوّل، 91ـ 114.

شهبازی، شاهپور.(1392). تئوری­های فیلمنامه در ادبیات داستانی، تهران: زاوش.

فیلد، سید.(1379). تلما و لوئیز، ترجمة عبّاس اکبری، تهران: فرهنگ کاوش.

همو.(1392).کتاب دستور کار فیلمنامه­نویسان، ترجمة حمیدرضا گرشاسبی، تهران: بنیاد سینمایی فارابی.

گلی­زاده، پروین و یاری، علی.(1388). بررسی قابلیّت­های نمایشی داستان حسنک وزیر در تاریخ بیهقی، جستارهای ادبی، شمارة 166، 69ـ 86.

مک­کی، رابرت.(1392). داستان، ساختار، سبک و اصول فیلمنامه­نویسی، ترجمة محمّد گذرآبادی، چاپ چهاردهم، تهران: هرمس.

میرصادقی، جمال.(1385). عناصر داستان، چاپ پنجم، تهران: سخن.

نوبل، ویلیام.(1385). راهنمای نگارش گفتگو، ترجمة عبّاس اکبری، چاپ دوم، تهران: سروش.