بررسی دغدغه ها و مشکلات زنان در آثار « چراغ ها را من خاموش می کنم» و « عادت می کنیم» زویا پیرزاد

مطالعات نقد ادبی

مقاله 5، دوره 10، شماره 39، شهریور 1394، صفحه 113-137   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

زهرا عظیمی^{* 1}؛ جمال الدین مرتضوی²

¹دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه شهرکرد

²استادیار دانشگاه شهرکرد

چکیده

فعالیت زنان کشورمان در عرصه داستان­نویسی حرکتی نوپاست. زنان بخوبی توانسته­اند دغدغه­های اجتماعی، فرهنگی، عاطفی و سیاسی خود را در آثارشان (رمان­ها و داستان­ها) به نمایش بگذارند. هدف پژوهش حاضر بررسی دغدغه­ها و مشکلات زنان از جمله مردسالاری، تنهایی، محصورماندن درخانه، سکوت و سازش، دچار روزمرگی شدن، هویت­یابی، محدودیت­های ازدواج و علل ایجاد این مسائل در زندگی آن­ها در دو رمان «چراغ­ها را من خاموش می­کنم» و «عادت می-کنیم» زویا پیرزاد است و روش انجام آن توصیفی- تحلیلی  است. این پژوهش به این موضوع منتهی شد که زنان آثار پیرزاد در زندگی فردی و اجتماعی خود با مسائل و مشکلات فراوانی مواجه می­شوند، برخی حالت منفعلانه در پیش گرفته و با صبر و شکیبایی در برابر مشکلات سرخم می­کنند مانند زنانی که در رمان«عادت می­کنیم» آرزو با آن­ها آشنا می شود و برخی با اراده و پشتکاری قابل ستایش درصدد رفع و حل این مسائل از زندگی فردی و اجتماعی خود هستند مانند شخصیت آرزو در «عادت می­کنیم» و خانم نوراللهی در «چراغ­ها را من خاموش می­کنم». نتیجه اصلی پژوهش حاضر این است که مسائل فرهنگی اجتماعی و نوع نگرش جامعه سنتی و مردسالار نسبت به زنان، علت عمده بروز مشکلات در زندگی زنان داستان­های پیرزاد است. این زنان اغلب موجوداتی ضعیف و وابسته به مردان هستند و گویی باور کرده­اند که فقط برای انجام امور درون خانه ساخته شده­اند. بطور­کلی تنها عکس­العمل زنان این داستان­ها (به-جز موارد معدودی) در برابر معضلات و موانع زندگی­اشان، خاموشی و سکوت است. پژوهش حاضر به این سوال پاسخ می­دهد که زویا پیرزاد چگونه توانسته است در این دو اثر، مسائل و مشکلات مربوط به زنان را به نمایش بگذارد و در این مسیر تا چه حد موفق بوده است.

کلیدواژه‌ها

رمان معاصر؛ زنان؛ زویا پیرزاد؛ چراغ ها را من خاموش می کنم؛ عادت می کنیم

مراجع

اکبری، نعمت الله.(1375). موانع و مشکلات زنان در اجتماع، مجله پیام زن، شماره58، دی ماه.

بهنویی، عباس و ابراهیمی، قربانعلی.(1387). بررسی جامعه­شناختی گونه­های هویت در بین جوانان شهر بابلسر، فصل­نامه مطالعات ملی،سال9، شماره1،پیاپی33، بهار، صص 151-127

پیرزاد، زویا.(1391). چراغ ها را من خاموش می کنم، چاپ بیست و هفتم، تهران: نشر مرکز.

همو. (1391). عادت می کنیم، چاپ چهل و چهارم، تهران: نشر مرکز.

حسین زاده،آذین.(1381). زن آرمانی، زن فتانه، چاپ چهارم، تهران: قطره.

حیدری بیگوند، داریوش.(1379). مسأله بحران هویت جوانان، نامه انجمن جامعه­شناسی ایران، شماره4

حیدری، فاطمه و بهرامیان، سهیلا.(1389). زنان سلطه و تسلیم در آثار زویا پیرزاد، فصل نامه اندیشه های ادبی، سال 2 از دوره جدید، ش6، صص145-126

خلیلی، محسن.(1383). آسیب­شناسی مشارکت زنان در جامعه معاصر ایران، پژوهش زنان، دوره5، شماره2، پائیز،صص186-165

رضایی، محمدعلی و محمدی­نیا، ندا و سمیعی­زاده، طیبه.(1389). بررسی مشکلات زنان سرپرست خانواده در استان سیستان و بلوچستان در سال1389، مجله پژوهش و سلامت،سال3، شماره3، زمستان،صص457-452

ریترز، جورج.(1380). نظریه­های جامعه­شناسی در دوران معاصر؛ ترجمه محسن ثلاثی، چاپ پنجم، تهران: نشر معاصر.

شکربیگی، عالیه.(1391). بررسی پدیده تنهایی از دو بعد عینی و ذهنی در خانواده های شهری و پیامدهای آن بر زندگی خانوادگی و اجتماعی آنان، مقاله های اولین همایش علمی و پژوهشی زنان و زندگی شهری، مکان همایش: دانشکده مدیریت دانشگاه تهران،30 آبان و 1 آذر،صص 73- 11

علی پور گسکری، بهناز.(1380). آزمونی در ادبیات زنانه، کتاب ماه ادبیات و فلسفه،شماره 48، مهرماه، صص96- 97

قائم مقامی، فرهت.(1356). آزادی یا اسارت زن،چاپ پنجم، تهران: انتشارات جاویدان.

گلی، احمد و محمدی، فرهاد و نظری، سمیرا.(1389). روایت گذر از سنت به مدرنیته در داستان «طعم گس خرمالو» ی زویا پیرزاد، بهارستان سخن (فصل نامه ی علمی – پژوهشی ادبیات فارسی،سال6، شماره 16، صص 98- 81

گودرزی­نژاد، آسیه.(1388). شخصیت­پردازی در داستان چراغ­ها را من خاموش می­کنم،فصلنامه ادبیات فارسی، سال5، شماره14،پاییز و زمستان ،صص172- 155

گیدنز، آنتونی. (1378s). تجدد وتشخص، جامعه و هویت شخصی در عصر جدید؛ ترجمه ناصر موفقیان، تهران: نشر نی.

محمدرضایی، علی و صفایی، مریم و هاشمی، فاطمه.(1392). ویژگی­های روان­سنجی مقیاس احساس تنهایی دانشجویان، مجله روان­شناسی بالینی، سال5، شماره3، پیاپی 19، پائیز، صص81- 91

منصوری، روشنک.(1386). چهره زن در جراید دوره مشروطیت، ماهنامه فرهنگی، اجتماعی هنری کلک، شماره 156، صص 9- 16

نیکوبخت، ناصر و دسپ، علی و بزرگ بیگدلی، سعید و منشی­زاده، مجتبی.(1391). روند تکوین سبک زنانه در آثار زویا پیرزاد، تحلیلی بر پایه ی سبک شناسی،فصل نامه ی علمی- پژوهشی نقد ادبی دانشگاه تربیت مدرس، سال 5، ش18، تابستان، صص152- 119