بررسی سیاست خارجی روسیه در مورد جمهوری اسلامی ایران (با تأکید بر برنامه هسته ای ایران)

سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)

مقاله 7، دوره 3، شماره 8، تیر 1395، صفحه 113-132   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مجتبی محمدی نودهکی¹؛ محمدرضا اصغری²؛ مهدی جاودانی مقدم^{* 3}

¹کارشناس ارشد مطالعات اروپا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

²کارشناسی ارشد، پژوهشگاه امام صادق علیه السلام، قم، ایران

³استادیار، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران

چکیده

روسیه و ایران روابط پرفراز و نشیبی را طی قرن ها سپری کرده اند. مهمترین این روابط در دوران تزاری و حکومت کمونیستی سابق و روسیه جدید پس از 1991 رقم خورده است. سیاست روسیه در قبال ایران قبل از فروپاشی شوروی منفی و همواره با دخالت های نظامی و سیاسی همراه بوده است اما پس از فروپاشی شوروی و در دوران ریاست جمهوری پوتین سیاست همکاری همراه با واگرایی را ادامه داده است. سیاست روسیه در این سالها در زمینه های مختلف دارای نقاط عطفی بوده است. سیاست متناقض روسیه بویژه در مورد برنامه هسته ای ایران خود را نمایان کرده است. با وجود اینکه روسیه تنها کشوری بود که پس از کناره گیری کشورهای غربی در مورد ادامه همکاری با ایران در زمینه هسته ای، به همکاری خود با ایران ادامه داد، اما از ابتدای بحران هسته ای ایران سعی کرده روابط خود را با غرب و ایران حفظ کند و منافع خود را از این دعوا تامین کند. سیاست های متناقض روسیه که متاثر از متغیرهای داخلی و خارجی می باشد، باعث شده تا در این پژوهش سعی شود علل تناقض رفتاری این قدرت مورد بررسی قرار گرفته تا فهم روشن تری از این سیاست ها بعمل آید. زیرا اشتباه محاسباتی باعث می شود تا با اتکا و خوش بینی بیش از انتظار به روسیه و ظرفیت های واقعی سیاست خارجی روسیه به نتیجه مطلوب نرسیم.

کلیدواژه‌ها

سیاست خارجی روسیه؛ سیاست متناقض روسیه؛ متغیرهای داخلی؛ مخالفت آمریکا و حمایت روسیه؛ نقاط عطف روابط روسیه و ایران

مراجع

1. امیدی، علی، (بهار و تابستان 1390)، چالش های ساختاری روابط راهبردی ایران و روسیه: سلطه ستیزی ایرانی و عمل گرایی روسی، مجله اورسیای مرکزی، سال چهارم، شماره 8.
2. جعفری، علی اکبر و رویا میرجلالی، (پاییز1381)، مولفه های سیاست خارجی روسیه در همکاری های هسته ای با ایران، فصلنامه علوم سیاسی، شماره 51.
3. حاجی یوسفی، امیر محمد؛ سیاست خارجی جمهوری اسلامی در پرتو تحولات منطقه ای؛ تهران: وزارت امور خارجه، 1384.
4. سنایی، مهدی و جهانگیر کرمی؛ روابط ایران و روسیه؛ تهران: ایراس، 1387.
5. عطایی، فرهاد و اعظم شیبانی، (بهار و تابستان 1390)، زمینه های همکاری و رقابت ایران و روسیه در آسیای مرکزی در چارچوب ژئوپلیتیک، مجله اوراسیای مرکزی، سال چهارم، شماره 8.
6. کتاب کشورهای مستقل مشترک المنافع (CLS)، (1389)، تهران: ابرار معاصر.
7. کرمی، جهانگیر، (1384)، تحولات سیاست خارجی روسیه، هویت دولت و مساله غرب؛ تهران: انتشارات وزارت امور خارجه.
8. کرمی، جهانگیر، (1388)، روابط جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه: عصر نوین همکاری ها؛ تهران: وزارت امور خارجه..
9. کولایی، الهه، (1385)، سیاست و حکومت در فدراسیون روسیه؛ تهران: وزارت امور خارجه.
10. کولایی، الهه و دیگران؛ بررسی روابط ایران با اتحاد شوروی و ایالات متحده آمریکا؛ تهران: نشر میزان، 1386
11. موسی زاده، رضا، (1387)، سازمان های بین المللی؛ تهران: نشر میزان.
12. ولادیمیر اورلف و آلکساندر ونییکوف، (1387)، انرژی هسته ای در روابط ایران و روسیه؛ مترجم بهناز اسدی کیا، ایراس.
    1. Elaheh,Koolaee ; { Iran-Russia Relation’s Under Khatami}, Discours :An Iran Quarterly, Summer 2009, Http://En.Merc.Ir/Default.Aspx?Fabid=988 Articled=267, 1391/9/1, P 6 .
    2. Mark,Katz; {Putin, Ahmedinejad And The Iranian Nuclear Crisis}; Middle East Policy Council, March 2006, Http://Diglib.Gmu.Edu/Dspacc/Bitstream/1920/3020/4/Putin%20 Ahnadinejad%20 And %20 Iranian%20 Nuclear %20 Criss . pdf, Pp. 1-7.
    3. Robert , Freedman; { Russia , Iran And The Nuclear Question: The Putin Record}; Strategic Studies Institute, November 2006. Http://Www.Strategic Studies Institute Army .Mil/Pdf Files/Pub 737.Pdf, 1391,4,10, Pp. 42-50.
    4. Thomas Kunze & Lars Peterschmidt; {Russia,s Iran Policy Against The Background Of Tehrans,s Nuclear Programme} ; Auslands Information , March 2009, Http://Www.KAS.De/WF/Doc/Kas11144-544-2-30.Pdf ?090721135328, 1391,4,10, Pp. 153-156.