اهتمام به محیط زیست در فقه و فرهنگ امام خمینی (ره)

سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)

مقاله 2، دوره 2، شماره 6، دی 1394، صفحه 7-32   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

سید محمد شفیعی مازندرانی^*

عضو هیت علمی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران

چکیده

هدف از برپائی حکومت از منظردین؛ به خدمت گرفتن قدرت سیاسی برای رسیدن به مقاصد والای دین مبین، همچون عدالت و نهادینه نمودن فرهنگ ناب اسلامی در جامعه می‌‌باشد. اما در برابر این هدف مقدس، آسیب‌ها و چالش‌هایی وجود دارد که رسیدن به اهداف مورد نظر را می تواند مورد تهدید قرار داده و این مساله همواره مورد دغدغه و باعث نگرانی رهبر و بنیان‌گذار جمهوری اسلامی بوده؛ در این بین شناخت و تحلیل آسیب های فرهنگی با توجه به رویکرد حکومت دینی اهمیت مضاعفی پیدا می کند؛ لذا مروری بر مهمترین دغدغه‌ها و نگرانی‌های امام خمینی‌ (ره) در این خصوص که در زمان حیات پر برکت ایشان با نگاه آسیب‌شناسانه مطرح شده، می‌تواند ما را در حفظ حکومت دینی یاری نماید؛ چرا که ایشان با زکاوت، هوشیاری، شناخت و شجاعتی که داشت به معرفی و شناساندن آسیب‌ها و ارائه راهکارها پرداخته‌اند. در این تحقیق تلاش شده آسیب‌هایی فرهنگی که در صورت عدم توجه می تواند حکومت دینی را تهدید و از رسیدن به اهداف و آرمان‌ها دور و زمینه‌ی روی کارآ‌مدن آموزه‌های غیر دینی را فراهم کرده و به تدریج موجب تسلط آنها ‌‌‌شود، مورد بررسی قرار گیرد. از منظر دیگر بروز آسیب در زمینه‌های فرهنگی می تواند جدی ترین و مهم ترین آسیب باشد چراکه با بروز این آسیب‌ها،اساس حکومت دینی، رفته‌رفته دچار مشکل و استحاله می‌شود.

کلیدواژه‌ها

آَسیب شناسی؛ حکومت؛ حکومت دینی؛ فرهنگ

مراجع

1. قرآن کریم
2. ابن بابویه، محمد بن علی، (1362ش)، الخصال، جامعه مدرسین، قم، چاپ اول.
3. ابن بابویه، محمد بن علی، (1376ش) الأمالی، کتابچی، تهران، چاپ ششم.
4. ابن بابویه، محمد بن علی، (1385ش)، علل الشرائع، کتابفروشی داوری، قم، چاپ اول.
5. ابن بابویه، محمد بن علی، (1406ق)، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، دار الشریف الرضی للنشر، قم، چاپ دوم.
6. ابن بابویه، محمد بن علی، (1413ق)، من لایحضره الفقیه، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم، چاپ دوم.
7. ابن حیون، نعمان بن محمد مغربی، (1385ق)، دعائم الإسلام، مؤسسه آل البیت علیهم السلام، قم، چاپ دوم.
8. ابن شعبه حرانی، حسن بن علی، (1404ق)، تحف العقول، جامعه مدرسین، قم، چاپ دوم.
9. ابن شهر آشوب مازندرانی، محمد بن علی، (1379ق)، مناقب آل أبی طالب علیهم السلام، علامه، قم، چاپ اول.
10. ابن فهد حلی، احمد بن محمد، (1407ق)، عدة الداعی و نجاح الساعی، دار الکتب الإسلامی، تهران، چاپ اول.
11. امام خمینی، استفتائات، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، قم،1380.
12. امام خمینی، سید روح الله، تحریر الوسیله، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، قم، 1385.
13. امام خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، قم، 1388.
14. بحرانی، سید هاشم بن سلیمان، (1374ش)، البرهان فی تفسیر القرآن، مؤسسه بعثه، قم، چاپ اول.
15. برقی، احمد بن محمد بن خالد، (1371ق)، المحاسن، دار الکتب الإسلامیه، قم، چاپ دوم.
16. بروجردی، آقا حسین، (1386ش)، جامع أحادیث الشیعه، انتشارات فرهنگ سبز تهران، چاپ اول.
17. پاینده، ابوالقاسم، (1382 ش)، نهج الفصاحه (مجموعه کلمات قصار حضرت رسول (ص)، دنیای دانش، تهران، چاپ چهارم.
18. حکیمی، محمدرضا و محمد و علی، (1380ش)، الحیاة، مترجم: آرام، احمد، دفتر نشر فرهنگ اسلامی تهران، چاپ اول
19. حمیری، عبدالله بن جعفر، (1413ق)، قرب الإسناد (ط ـ الحدیثه)، مؤسسه آل البیت (علیهم السلام)، قم، چاپ اول.
20. دیلمی، حسن بن محمد، (1412ق)، إرشاد القلوب إلی الصواب، الشریف الرضی، قم، چاپ اول.
21. راوندی کاشانی، فضل الله بن علی النوادر ، (بی تا)، دار الکتاب، قم، چاپ اول.
22. شعیری، محمد بن محمد، (بی­تا)، جامع الأخبار، مطبعة حیدریة، نجف، چاپ اول.
23. شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، (1380ش)، الجواهر السنیة فی الأحادیث القدسیة (کلیات حدیث قدسی)، انتشارات دهقان، تهران، چاپ سوم.
24. شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، (1409ق)، وسائل الشیعه، مؤسسه آل البیت علیهم السلام، قم، چاپ اول.
25. صبحی صالح، (1414 ق)، نهج البلاغه، هجرت، قم، چاپ اول.
26. طبرسی، علی بن حسن، (1385ق)، مشکاه الأنوار فی غر الأخبار، المکتبة الحیدریة، نجف، چاپ دوم.
27. طوسی، محمد بن الحسن، (1414ق)، الأمالی، دار الثقافه، قم، چاپ اول.
28. عریضی، علی بن جعفر، (1409ق)، مسائل علیّ بن جعفر و مستدرکاتها، مؤسسه آل البیت علیهم السلام، قم، چاپ اول.
29. عیّاشی، محمد بن مسعود، (1380ق)، تفسیر العیّاشی، المطبعة العلمیة، تهران، چاپ اول.
30. قطب الدین راوندی، سعید بن هبه الله، (1409ق)، الخرائج و الجرائح، مؤسسه امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف، قم، چاپ اول.
31. کلینی، محمد بن یعقوب، (1407ق)، الکافی، دار الکتب الإسلامیه، تهران، چاپ چهارم.
32. کوفی اهوازی، حسین بن سعید، (1404ق)، المؤمن، مؤسسه الإمام المهدی علیه السلام، قم.
33. لیثی واسطی، علی بن محمد، (1376ش)، عیون الحکم و المواعظ، دار الحدیث، قم، چاپ اول.
34. مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، (1403ق)، بحار الأنوار، دار إحیاء التراث العربی بیروت، چاپ دوم.
35. محمّدی ری شهری، محمد، (1416ق)، میزان الحکمه، دار الحدیث، قم، چاپ اول.
36. مفید، محمد بن محمد، (1413ق)، الإختصاص، المؤتمر العالمی لالفیة الشیخ المفید، قم، چاپ اول.
37. مفید، محمد بن محمد، (1413ق)، الإرشاد فی معرفه حجج الله علی العباد، کنگره شیخ مفید، قم، چاپ اول.
38. نوری، حسین بن محمد تقی، (1408ق)، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، مؤسسه آل البیت علیهم السلام، قم، چاپ اول.
39. ورام بن أبی فراس، مسعود بن عیسی، (1410ق)، مجموعه ورّام، مکتبه فقیه، قم، چاپ اول.