نقد ساختار گرایانه و تحلیل محتوایی اشعار ولی دشت بیاضی

مطالعات نقد ادبی

مقاله 4، دوره 10، شماره 41، اسفند 1394، صفحه 85-104   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

لطیفه سلامت باویل^*

استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی

چکیده

امروزه ساختار گرایی از شیوه های رایج در بررسی متون ادبی به شمار می آید ومنتقدین با استفاده از این شیوه متون را به عناصر سازنده آن تجزیه کرده و مورد نقد قرار می دهند.  نقد ساختارگرایانه در حوزه ادبیات و زبانشناسی  است. شیوه ای که در آن پدیده های جزیی در ارتباط با یک کل بررسی می شوند. در این نوع نقد، بر ساخت اثر تاکید می شود وزندگی شاعر و مولف در حاشیه قرار می گیرد.دربخش اول این مقاله، اشعار ولی دشت بیاضی، یکی از شعرای مکتب وقوع در قرن ده، مورد نقد ساختارگرایانه قرار گرفته است و از آنجا که این نوع نقد رابطه تنگاتنگی با زبانشناسی ساختاری دارد عناصر ساختاری اشعار در سه سطح آوایی ، واژگانی و نحوی بررسی شده است . با نگاهی جامع می توان نتیجه گرفت که وسعت عملکرد شاعر در حوزه توازن آوایی بیش از توازن  واژگانی و نحوی بوده  است .در بخش دوم مقاله برای  شناخت اندیشه های شاعر درون مایه های شعر به روش تحلیلی مورد بررسی  قرار است. نگاهی به نتایج تحقیق در این قسمت مبین آن است که  دشت بیاضی در اشعارش از مدایح مذهبی ، مفاهیم قرآنی و مفاخره  بیش از سایر مفاهیم بهره جسته است و از آنجا که شاعر مکتب وقوع محسوب می شود درغزلیاتش درونمایه عشق  را بیش ازدیگر موضوعات می بینیم.

کلیدواژه‌ها

نقد؛ ساختار گرایی؛ درون مایه؛ ولی دشت بیاضی

مراجع

احمدی، بابک .(1382). ساختار و هرمنوتیک ، چاپ دوم، تهران: گام نو.

امامی، نصرالله .(1382). ساخت گرایی و نقد ساختاری ، چاپ اول، تهران: رسش.

بالایی ،کریستف ؛ کویی پرس ، میشل .(1378 ). سرچشمه های داستان کوتاه ، ترجمه احمد کریمی حکاک ، چاپ اول، تهران : پاپیروس.

چرمگی عمرانی ، مرتضی .(1388). سبک شناسی اشعار مولانا محمد ولی دشت بیاضی ،بهار ادب ، سال دوم ، شماره سوم ، صص 113-97

دشت بیاضی، محمد ولی .(1389). دیوان مولانا محمد ولی دشت بیاضی، تصحیح مرتضی چرمگی عمرانی ، چاپ اول، تهران: اساطیر.

سلدن، رامان و ویدوسون، پیتر .(1384). راهنمای نظریه ادبی معاصر، ترجمه عباس مخبر ، چاپ دوم، تهران: طرح نو.

شمیسا، سیروس .(1386). انواع ادبی ، چاپ دوم، تهران : میترا.

همو .(1388). نقد ادبی ، چاپ سوم، تهران : میترا،

صفا، ذبیح اله .(1373). تاریخ ادبیات در ایران، جلد پنجم ، چاپ دوم، تهران: طوس.

صفوی، کوروش .(1390). از زبان شناسی به ادبیات ، چاپ سوم، تهران: سوره مهر.

علوی مقدم، مهیار .(1381). نظریه های نقد ادبی معاصر، جلد دوم ، چاپ پنجم، تهران: سمت.  

فرزام پور، علی اکبر .(1354). خودستایی شاعران، مجله یغما، سال 8 ،شماره 28

کالر ، جاناتان .(1379). فردینان دوسوسور ، ترجمه کوروش صفوی ، چاپ اول، تهران : هرمس.

گلدمن ، لوسین .(1369). نقد تکوینی ، ترجمه محمد تقی غیاثی ، چاپ اول، تهران : بزرگمهر.

گلچین معانی، احمد .(1374). مکتب وقوع  در شعر فارسی ، چاپ سوم، مشهد: فردوسی.

مطربی سمرقندی، سلطان محمد .(1382). تذکره الشعرا، با مقدمه علی رفیعی، چاپ اول، تهران: میراث مکتوب.

موتمن، زین العابدین .(1332). شعر و ادب فارسی، جلد اول ، چاپ اول، تهران: بنگاه مطبوعاتی افشار.