اثربخشی آموزش سرمایه روانشناختی بر رفتار شهروندی سازمانی معلمان زن مدارس ابتدایی شهر بهبهان

زن و مطالعات خانواده

مقاله 8، دوره 9، شماره 31، خرداد 1395، صفحه 133-150   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسنده

نصراله قشقایی زاده^*

استادیار گروه مدیریت آموزشی،واحد بهبهان، دانشگاه آزاد اسلامی ، بهبهان، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش سرمایه روانشناختی بر رفتار شهروندی سازمانی معلمان زن مدارس ابتدایی شهر بهبهان بود. نوع تحقیق با توجه روش پژوهش، شبه آزمایشی با پیش آزمون، پس آزمون و گروه کنرل می‌باشد و از نظر هدف جز تحقیقات کاربردی می‌باشد. جامعه آماری کلیه معلمان زن مدارس ابتدایی بود، ابتدا از طریق نمونه گیری تصادفی 60 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شد، در مرحله دوم 60 نفر انتخاب شده بصورت تصادفی به دو گروه 30 نفره  تقسیم شد و بر اساس قرعه یکی از گروهها، به عنوان گروه آزمایشی و گروه دیگر به عنوان گروه گواه انتخاب شد. بعد از مشخص شدن گروه آزمایش و گروه کنترل پرسشنامه رفتار شهروندی  سازمانی در هر دو گروه اجرا شد. سپس گروه آزمایشی به مدت 11 جلسه 1 ساعتی تحت آموزش برنامه آموزشی سرمایه روانشناختی قرار گرفت. پس از آموزش گروه آزمایشی، مجدداً پس آزمون رفتار شهروندی برای دو گروه بعمل آمد. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از در بخش آمار توصیفی از دو شاخص آماری میانگین و انحراف معیار و در بخش آمار استنباطی از آزمون T مستقل، T وابسته و تحلیل کوواریانس استفاده شد.تحلیل داده‌ها نشان داد که آموزش سرمایه روانشناختی بر  رفتار شهروندی سازمانی معلمان زن مدارس ابتدایی شهر بهبهان اثربخش بوده است.

کلیدواژه‌ها

سرمایه روانشناختی؛ رفتار شهروندی سازمانی؛ معلمان زن

مراجع

توکلی، ز، عابدی، م و صالح نیا، م. (1388). بررسی تأثیر آموزش رفتار شهروندی سازمانی بر افزایش تعهد سازمانی، چشم انداز مدیریت، شماره 33، زمستان،1388، 124-105.

حسن پور، ا، عباسی، ط و نوروزی، م. (1390). بررسی نقش رهبری تحول آفرین در توانمندسازی کارکنان، مدرس علوم انسانی، پژوهش‌های مدیریت ایران، دوره 5، شماره 1، 180-159.

حضوری، م، صالحی، ع، دانایی فرد، ح، نجاری، ر. (1392). طراحی مدل ارتقاء سرمایه روانشناختی در سازمانهای دولتی ایران: تبیین نقش کارکردهای مدیریت منابع انسانی، پژوهش‌های مدیریت در ایران، دوره هفدهم، شماره 3: 27-1.

صالح نیا، م و توکلی اله، ز. (1386). اثربخشی آموزش رفتار شهروندی سازمانی و تعهد سازمانی، چشم انداز مدیریت،  شماره 26، صص 87-73.

خالصی، ن، صالحی، م،  مرادی، ف، احدی نژادی، ب، محمدی، ر و روحانی، ب. (1391). رابطه رهبری خدمتگزار  و درگیری شغلی کارکنان بیمارستانهای آموزشی و درمانی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی کردستان، مدیریتسلامت، 5(47)، صص 32-23.

زین آبادی، ح. (1388). رفتار شهروندی سازمانی، خشنودی شغلی و تعهد به مدرسه: آیا تفاوت معناداری میان معلمان زن و مرد وجود دارد؟ تحقیقات زنان، سال 3(1)، صص 4-27.

عسکری وزیری؛ علی عسکر و زارعی متین، حسن.(1390). هوش  معنویونقشآندرمحیطکار باتأکیدبرآموزه‌های دینی، اسلام و پژوهش‌های مدیریتی، سال اول، شماره سوم،90-63.

علی پور، ا؛ صفاری نیا، م؛ صرامی فروشانی، غ؛ آقاعلیخانی، علی م و آخوندی، ن. (1392). بررسی اثربخشی مداخله سرمایه روانشناختی لوتانز بر فرسودگی شغلی کارشناسان شاغل در شرکت ایران خودرو دیزل، فصلنامهعلمیتخصصیطبکار،  دوره پنجم، شماره 3، صص 41-30.

قلی پور، آ. (1389). مدیریت رفتار سازمانی، تهران، سمت.

کریمی، ف. (1390). پیش بینی رفتار شهروندی دبیران دوره متوسطه براساس هوش هیجانی آنان، فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی، سال پنجم، شماره 1، بهار 1390، صص 143-127.

کریمی، ف، حسومی، ف و لیث صفار، ز. (1391). رابطه بین مؤلفه‌های هوش هیجانی و ابعاد رفتار شهروندی سازمانی دبیران مدارس متوسطه شهر اصفهان، رهیافتینودرمدیریتآموزشی، سال سوم، شماره 1، پیاپی 9، صص  166-155.

محجوب عشرت آبادی، ح، قرونه، د و شاطری، ک. (1390) رفتار شهروندی سازمانی تاملی بر مبانی، ویژگی ها، ابعاد، عوامل تاثیر گذار و پیامدها، علوموفنونهوایی، سال سیزدهم شماره اول، صص 61-45.

نجاری، ر، دانایی فرد، ح، حضوری، م و صالحی، ع. (1392). بررسی و تبیین نقش سرمایه روانشناختی در پیامد‌های سازمانی، مدیریت سازمان های دولتی، سال اول، شماره دوم، صص 36-23.

نیک پور، ا، منظری توکلی، ع و حسینی نژاد، م. (1390). بررسی رابطه بین معنویت محیط کاری و رفتارهای شهروندی سازمانی در کارکنان سازمان بنیاد شهید شهر کرمان، فراسوی مدیریت، سال چهارم، شماره 16، صص 172-155.

نصراصفهانی، ع و مهدیه نجف آبادی، ن. (1393). تحلیل تأثیر سرمایۀ روان‌شناختی بر رفتارهای شهروندی سازمانی و مؤلفه‌های آن در قالب الگو‌سازی معادلات ساختاری، دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، شماره 56، صص 116-124.

نیک پی، ا. (1393). بررسی تاثیر ادراک رهبری اصیل بر رفتار شهروندی سازمانی از طریق سرمایه روان شناختی در میان اعضای هیات علمی دانشگاه‌های خرم آباد، پایانامه رشته مدیریت آموزشی(دکترا)، دانشگاه اصفهان.

Avey, J. B., Luthans, F., & Mhatre, K. H. (2008). A call forlongitudinal research in positive organizational behavior. Journal of Organizational Behavior, 29, 705–711.

Avey J.B . Luthans F, Mhatre K.H. (2011). Meta-Analysis of the Impact of Positive PsychologicalCapital on Employee Attitudes, Behaviors and Performance, Human Resource Development Quarterly,vol.22, no.2, pp:127-152.

Avey, J, Wernsing, T.  and  Luthans, F.(2008). Can positive employees help positive organizational change? Impact of Psychological capital and emotions on relevant attitudes and behavior, Journal of Applied Behavioral Science, 44(1), 48-70.

-Beal II, Stavros. J and Cole, M(2014). Effect of psychological capital and resistance to change on organisational citizenship behaviour, SA Journal of Industrial Psychology.  Vol 39, No 2, pp:34-45.

Golestaneh, S.M.(2014). The Relationship between Psychological Capital and Organizational Citizenship Behavior, Manag. Adm. Sci. Rev. Volume: 3, Issue: 7, Pages: 1165-1173.

Luthans F., Avolio B.J., Avey; j .(2007). Positive psychological capital: easurement and relationship with performance and satisfaction,  Personnel Psychology, No. 60(3), 541-572.

 

-Hodges, T. (2010). An Experimental study of the impact of psychological capital on performance, engagement, and the contagion effect. Dissertations and Theses from the College of BusinessAdministration. University of Nebraska-Lincoln Year 2010 School principals, PhD dissertation.

-Lifeng, Z.(2007). Effects of Psychological Capital on Employees’ job performance, Organizational Commitment, and Organizational Citizenship Behavior, Acta Psychologica Sinica, 39(02): 328-334.

Luthans F., Norman S., Avolio B., Avey, J.(2008). The mediating role of psychological capital in the supportive organizational climate-employee performance relationship, Journal of Organizational Behavior, 29(2), pp: 219-238.

- Luthans, F.,   Avey, J. B., & Patera, J. L. (2008). Experimental analysis of a Web based intervention to develop positive psychological capital, Academy Of  Management Learning and Education, 7, 209–221.

Published online before print May 18, 2010, doi: 10.1177/1548051809353764 Journal of Leadership & Organizational Studies November 2010 vol. 17 no. 4 380-391

Muefphy, Gregory, Athanasoy, james and King, Nevill.(2002). Job satisfaction and organizational citizenship behavior: a study of Australian human-service professionals. Journal of psychology, Vol. 17, No. 4, pp:287-297.

Murthy, R.K.(2014). Psychological Capital, Work Engagement and Organizational Citizenship Behaviour, NCI2TM, nci2tm.sinhgad.edu /ncit2m2014_p/data/nci2tm_72.pdf‏.

Qadeer, F. & Jaffery, H.(2014). Mediation of Psychological Capital between Organizational Climate and Organizational Citizenship Behavior, Pakistan Journal of Commerce and Social Sciences, Vol. 8 (2), 453- 470.

-Norman, S.  et al.(2010).Expand+Journal of Leadership & Organizational Studiesjlo.sagepub.com

The Interactive Effects of Psychological Capital and Organizational Identity on Employee Organizational Citizenship and Deviance Behaviors, Journal of Leadership & Organizational Studies, vol. 17 no. 4 pp: 380-391.

-Shahnawaz, M.G., & Jafri, M.H. (2009). Psychological capital as predictors of organizational commitment and organizational citizenship behaviour. Journal of the Indian Academy of Applied Psychology, 35, 78–84.

Schwarzer R., Luszczynska A.;(2005). Social cognitive theory, In M. Conner & P. Norman (Eds.), Predicting Health Behavior, 2nd edition, Buckingham, England: Open University Press.