پیش‌بینی شاخص‌های دلبستگی فرزندان براساس شاخص‌های دلبستگی والدین: مطالعه بین نسلی

روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی

مقاله 1، دوره 13، شماره 49، مهر 1395، صفحه 3-12   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

محمدعلی بشارت^{* 1}؛ آرزو جباری²؛ مهسا سعادتی³

¹استاد

²کارشناس ارشد

³استادیار

چکیده

هدف این پژوهش پیش­بینی شاخص­های دلبستگی فرزندان براساس شاخص­های دلبستگی والدین بود. بدین منظور 207 نفر از دانشجویان دانشگاه­های شهر تهران (146 دختر، 56 پسر، 5 نامشخص) و والدین (207 پدر، 207 مادر) با استفاد از روش نمونه­برداری دردسترس به عنوان گروه نمونه پژوهش انتخاب شدند. شرکت‌کنندگان درپژوهش مقیاس دلبستگی بزرگسال (AAI؛ بشارت، 1392، 2011) را تکمیل کردند. نتایج همبستگی نشان داد که بین شاخص­های دلبستگی والدین و فرزندان رابطه معنادار وجود دارد. نتایج مدل تحلیل آمیخته نیز نشان داد که شاخص­های دلبستگی والدین توان پیش­بینی شاخص­های دلبستگی فرزندان را دارد و سبک­های دلبستگی به صورت بین نسلی از والدین به فرزندان منتقل می­شود. دراین پژوهش هرسه سبک دلبستگی مادر (ایمن، اجتنابی، دوسوگرا) توان پیش‌بینی سبک‌های دلبستگی فرزند (ایمن، اجتنابی، دوسوگرا) را داشت اما نتایج درخصوص سبک‎های دلبستگی پدر نشان دادکه سبک­دلبستگی اجتنابی پدران توان پیش‎بینی سبک دلبستگی فرزندان را ندارد. براساس یافته‌های این پژوهش می‌توان نتیجه گرفت که ویژگی‌های دلبستگی قابلیت انتقال از نسلی به نسل دیگر را دارد. با شناخت مکانیزم‌های انتقال بین‌نسلی علاوه بر پیش‎بینی ویژگی‌های دلبستگی نسل بعد، می‌توان در چهارچوب برنامه‌های آموزشی- ‌مداخله‌ای از انتقال ویژگی‌های آسیب‌زا پیشگیری و ویژگی‌های مفید و سالم را تقویت کرد.

کلیدواژه‌ها

دلبستگی؛ انتقال بین نسلی؛ مدل تحلیل آمیخته

مراجع

بشارت، م. ع. (1384). هنجاریابی مقیاس دلبستگی بزرگسال. گزارش‎ پژوهشی، دانشگاه تهران.

بشارت، م. ع. (۱۳۸۸). سبک‌های دلبستگی و نارسایی هیجانی. پژوهش‌های روان‌شناختی، ۲۴، 80-63.

بشارت، م. ع. (۱۳۹۱). نقش واسطه‌ای مکانیزم‌های دفاعی در رابطه بین سبک‎های دلبستگی و ناگویی هیجانی. روان‎شناسی کاربردی، 6، 22-7.

بشارت، م. ع. (1392). مقیاس دلبستگی بزرگسال: پرسشنامه، شیوه اجرا و کلید نمره‎گذاری. روان‌شناسی تحولی: روان‎شناسان ایرانی، 9(35)، 320-317.

Anderson, I. M., Shippen, C., Juhasz, G., Chase, D., Thomas, E., Downey, D., & et al. (2011). State-dependent alteration in face emotion recognition in depression. British Journal of Psychiatry, 198, 302-308.

Arnone, D., McKie, S., Elliott, R., Thomas, E. J., Downey, D., Juhasz, G., & et al. (2012). Increased amygdala responses to sad but not fearful faces in major depression: Relation to mood state and pharmacological treatment. American Journal of Psychiatry, 169, 841-850.

Atkinson, L., Leung, E., Goldberg, S., Benoit, D., Poulton, L., Myhal, N., & et al. (2009). Attachment and selective attention: Disorganization and emotional Stroop reaction time. Developmental Psychopathology, 21, 99-126.

Battaglia, M., Touchette, E., Carrier-Garon, G., Dionne, G., Coˆ te´, S. M., Tremblay, R. E., & et al. (2016). Distinct trajectories of separation anxiety in the preschool years: Persistence at school entry and early-life associated factors. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 57, 39-46.

Belsky, J., Jaffee, S., Sligo, J., Woodward, L., & Silva, P. (2005). Intergenerational transmission of warm–sensitive–stimulating parenting: A prospective study of mothers and fathers of 3-years olds. Child Development, 76, 384-396.

Benoit, D., & Parker, K. C. (1994). Stability and transmission of attachment across three generations. Child Development, 65, 1444-1456.

Bernier, A., & Dozier, M. (2003). Bridging the attachment transmission gap: The role of maternal mind-mindedness. International Journal of Beha-vioral Development, 27, 355-365.

Besharat, M. A. (2011). Development and validation of Adult Attachment Inventory. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 30, 475-479.

Botbol, M. (2010). Towards an integrative neuro-scientific and psychodynamic approach to the transmission of attachment. Journal of Phy-siology-Paris, 104, 263-271.

Bowlby, J. (1969). Attachment and Loss: Attachment. New York: Basic Books.

Bowlby, J. (1973). Attachment and loss: Vol 2. Separation. New York: Basic Books.

Bowlby, J. (1980). Attachment and Loss: Sadness and depression. New York: Basic Books.

Bowlby, J. (1982). Attachment and Loss. Vol. 2. Separation anxiety and anger. New York: Basic Books.

Bowlby, J. (1988). A Secure Base: Parent-Child Attachment and Healthy Human Development. New York: Basic Books.

Cassidy, J., & Shaver, P. R. (2008). Handbook of attachment: Theory, research, and clinical applications. Guilford Press.

Chen, Z., & Kaplan, H. (2001). The intergenerational transmission of constructive parenting. Journal of Marriage and the Family, 63, 17-31.

Coopersmith, S. (1990). Manual of SEI. Conrulhing Psychologist Press, Inc.

Coˆ te´, S. M., Boivin, M., Liu, X., Nagin, D. S., Zoccolillo, M., & Tremblay, R. E. (2009). Depression and anxiety symptoms: onset, developmental course and risk factors during early childhood. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 50, 1201-1208.

Coˆ te´, S. M., Boivin, M., Nagin, D. S., Japel, C., Xu, Q., Zoccolillo, M., et al., (2007). The role of maternal education and nonmaternal care services in the prevention of children’s physical aggression problems. Archives of General Psychiatry, 64, 1305-1312.

Field, T. (2010). Postpartum depression effects on early interactions, parenting, and safety practices: A review. Infant Behavior Development, 33, 1-6.

Fonagy, P., Steele, H., & Steele, M. (1991). Maternal representations of attachment during pregnancy predict the organization of infant-mother atta-chment at one year of age. Child Development, 62, 891-905.

Garber, J., & Cole, D. A. (2010). Intergenerational transmission of depression: A launch and grow model of change across adolescence. Development and Psychopathology, 22, 819-830.

Gonzalez, A., Jenkins, J. M., Steiner, M., & Fleming, A. S., (2012). Maternal early life experiences and parenting: the mediating role of cortisol and executive function. Journal of American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 51, 673-682.

Hammen, C., Shih, J. H., & Brennan, P. A. (2004). Intergenerational transmission of depression: test of an interpersonal stress model in a community sample. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 72, 511-522.

Hautamäki, A., Hautamäki, L., Neuvonen, L., & Maliniemi-Piispanen, S. (2010). Transmission of attachment across three generations: Continuity and reversal. Clinical Child Psychology and Psychiatry, 15, 347-354.

Hazan, C., & Shaver, P. R. (1987). Romantic love conceptualized as an attachment process. Journal of Personality and Social Psychology, 52, 511-524.

Horowitz, L. M., Rosenberg, S. E., Baer, B. A., Ureno, G., & Villasenor, V. S. (1988). Inventory of Interpersonal Problems: psycho-metric properties and clinical applications. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 56, 885-892.

Joosen, K. J., Mesman, J., Bakermans-Kranenburg, M. J., Van IJzendoorn, M. H. (2012). Maternal sensitivity to infants in various settings predicts harsh discipline in toddlerhood. Attachment and Human Development, 14, 101-117.

Kober, H., Barrett, L.F., Joseph, J., Bliss-Moreau, E., Lindquist, K., & Wager, T. D. (2008). Functional grouping and cortical-subcortical interactions in emotion: A meta-analysis of neuroimaging studies. Neuroimage, 42, 998-1031.

Lacourse, E., Boivin, M., Brendgen, M., Petitclerc, A., Girard, A., Vitaro, F., & et al. (2014). A longitudinal twin study of physical aggression during early childhood: evidence for a develop-mentally dynamic genome. Psychological Medi-cine, 44, 2617-2627.

Leerkes, E. M. (2011). Maternal sensitivity during distressing tasks: a unique predictor of attachment security. Infant Behavior Development, 34, 443-446.

Main, M., Kaplan, N., & Cassidy, J. (1985). Security in infancy, childhood, and adulthood: A move to the level of representation. Monographs of the Society for Researchin Child Development, 50, 66-104.

Murray, L., & Cooper, P. (2003). Intergenerational transmission of affective and cognitive processes associated with depression: Infancy and the preschool years. In I. M. Goodyer (Ed.), Unipolar depression: A lifespan perspective. Oxford: Oxford University Press.

Pears, K. C., & Capaldi, D. M. (2001). Inter-generational transmission of abuse: A two-generational prospective study of an at-risk sample. Child Abuse & Neglect, 25, 1439-1461.

Pearson, R. M., Lightman, S. L., & Evans, J. (2012). Symptoms of depression during pregnancy are associated with increased systolic blood pressure responses towards infant distress. Archives of Womens Mental Health, 15, 95-105.

Plant, D. T., Barker, E. D., Waters, C. S., Pawlby, S., & Pariante, C. M. (2013). Intergenerational trans-mission of maltreatment and psychopathology: the role of antenatal depression. Psychological Medicine, 43, 519-528.

Serbin, L., & Karp, J. (2003). Intergenerational studies of parenting and the transfer of risk from parent to child. Current Directions in Psycho-logical Science, 12, 138-142.

Serbin, L., & Karp, J. (2004). The intergenerational transfer of psychosocialrisk: Mediators of vulner-ability and resilience. Annual Review of Psycho-logy, 55, 333-363.

Shah, P. E., Fonagy, P., & Strathearn, L. (2010). Is Attachment Transmitted Across Generations? The Plot Thickens. Clinical Child Psychology and Psychiatry, 15, 329-345.

Slade, A., Grienenberger, J., Bernbach, E., Levy, D., & Locker, A. (2005). Maternal reflective func-tioning, attachment, and the transmission gap: A preliminary study. Attachment & Human Deve-lopment, 7, 283-298.

Soenens, B., Elliot, A. J., Goossens, L., Vansteenkiste, M., Luyten, P., & Duriez, B. (2005). The inter-generational transmission of perfectionism: parents’ psychological control as an intervening variable. Journal of Family Psychology, 19, 358-366.

Swain, J. E., & Lorberbaum, J. P. (2008). Imaging the
human parental brain. Neurobiology of the Parental Brain, 6, 83-100.

Thompson, R. A. (1999). Early attachment and later development. In J. Cassidy & P.R. Shaver (Eds.), Handbook of attachment: Theory, research and clinicalapplications (pp. 265-286). New York: Guilford Press.

Van IJzendoorn, M. H. (1995). Adult attachment representations, parental responsiveness, and infant attachment: A meta-analysis on the predictive-validity of the Adult Attachment Interview. Psychological Bulletin, 117, 1-17.

Waters, E., Merrick, S., Treboux, D., Crowell, J., & Albersheim, L. (2000). Attachment security in infancy and early adulthood: a twenty-year longitudinal study. Child Development, 71, 684-689.