اثربخشی ترسیم‎گری گروهی بر کاهش پرخاشگری دانش‌آموزان فزون‌کنش-پرخاشگر

روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی

مقاله 6، دوره 13، شماره 49، مهر 1395، صفحه 71-77   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

خدامراد مومنی¹؛ بیتا شلانی^{* 2}

¹دانشیار

²کارشناس ارشد

چکیده

این پژوهش با هدف تعیین اثربخشی ترسیم‎‎گری گروهی بر کاهش پرخاشگری دانش­آموزان پسر دارای اختلال نارسایی توجه/ فزون‎کنشی و با طرح­ آزمایشی دوگروهی با پیش­آزمون و پس­آزمون انجام شد. 24 دانش­آموز به صورت نمونه­برداری چندمرحله­ای از بین کل ­دانش­آموزان فزون‌کنش-پرخاشگر مدارس ابتدایی ناحیه 3 شهر کرمانشاه در سال تحصیلی 94-93 به عنوان گروه نمونه انتخاب و به‎ تصادف در دو گروه آزمایش وکنترل گمارش شدند. ابزار پژوهش شامل مقیاس کانرز معلمان (کانرز، 1997) و مقیاس پرخاشگری رابطه‌ای و آشکارکودکان دبستانی (شهیم، 1385) بود. برنامه مداخله براساس پروتکل مارتین (2009) در 9 جلسه­ 60-45 دقیقه­ای و دو بار در هفته اجرا شد. نتایج آزمون تحلیل کوواریانس نشان داد ترسیم‎گری گروهی پرخاشگری جسمانی، رابطه­ای، و واکنشی کلامی-‎ فزون‌کنشی دانش‎آموزان مبتلا به اختلال فزون‌کنشی را کاهش می­دهد. بنابراین می­توان از ترسیم‎گری گروهی برای کاهش پرخاشگری دانش­آموزان فزون‎کنش- پرخاشگر در همه سطوح بهره گرفت.

کلیدواژه‌ها

نارسایی‌توجه/ فزون‌کنشی؛ پرخاشگری؛ ترسیم‌گری گروهی؛ دانش‌آموزان

مراجع

اصغری‌نکاح، س. م. و باقری‌نژاد، م. (1390). ترکیب هنردرمانی و روان‌درمانی در کاهش پرخاشگری نوجوانان با تشخیص اختلالات خلقی. مجموعه مقالات سومین کنگره سراسری هنر درمانی در ایران، 5-3 اسفندماه، دانشگاه شهیدبهشتی، پژوهشکده خانواده، مرکز مطالعات هنردرمانی،77-76.

بهبودی، ه. (1387). مهارت اجتماعی در افراد دچار اختلال نارسایی توجه/بیش‌فعالی، مجله تعلیم و تربیت استثنایی، 78، 24-16.

به‌پژوه، ا. و نوری، ف. (1381). تاثیر نقاشی درمانی در کاهش رفتارهای پرخاشگرانه دانش‌آموزان عقب‌مانده ذهنی. مجله روان‌شناسی و علوم تربیتی، 32(2)، 170-155.

رجب‌پورفرخانی، س.، جهانشاهی، ف. و رجب‌پورفرخانی، م. (1392). بررسی تأثیر نقاشی درمانی بر کاهش پرخاشگری دانش‌آموزان کم‌توان ذهنی آموزش‌پذیر مقطع ابتدایی شهر قوچان. مجموعه مقالات ششمین همایش بین المللی روان‎پزشکی کودک و نوجوان. 28-26 شهریور، تبریز، دانشگاه علوم پزشکی، دانشکده پزشکی.

شهیم،س. (1385). پرخاشگری رابطه‌ای و آشکار در کودکان دبستانی. پژوهش‌های روان‌شناختی،9(1و2)، 44-27.

شهیم، س.، یوسفی،ف. و شهائیان، آ. (1386). هنجاریابی و ویژگی‌های روان‌سنجی مقیاس درجه‌بندی کانرز- فرم معلم. مجله علوم تربیتی و روان‌شناسی، 3(1و2)، 26-1.

صادقپور، ن. و واحدی، ش. (1392). ارزیابی چند خط پایه از نقاشی درمانی بر کاهش علائم پرخاشگری کودکان پیش‎دبستانی. ششمین همایش بین‎المللی روان‎پزشکی کودک و نوجوان. 28-26 شهریور، تبریز، دانشگاه علوم پزشکی، دانشکده پزشکی.

کرمی، ج.، علیخانی، م.، زکی‌یی، ع. و خدادادی، ک. (1391). اثربخشی نقاشی درمانی بر کاهش رفتارهای پرخاشگرانه دانش‌آموزان دختر دچار نارساخوانی. مجله ناتوانی‌های یادگیری، 1(2)، 117-105.

لطفی‌عظیمی، ا. (1390). مروری بر مداخله­های رفتاری در درمان پرخاشگری افراد واجد ناتوانی‌های تحولی. روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 17(28)، 398-396.

میرزایی‌کوتنایی، ف.، حسین‌خانزاده، ع. ع.، اصغری، ف. و شاکری‌نیا، ا. (1394). نقش انسجام خانواده در تبیین رفتارهای پرخاشگرانه فرزندان. فصلنامه تحول روان‌شناختی کودک، 1(3)، 92-81.

نزادی‌کاشانی،غ.، میرزمانی، س. م.، داورمنش، ع.، صالحی، م.، مساح‌چولابی،ا.، هاشمی، م. و غلامی، آ. (1389). تأثیر نقاشی درمانی بر کاهش پرخاشگری دانش‌آموزان دختر عقب‌مانده‎ذهنی آموزش‌پذیر مقطع ابتدایی. ویژه‌نامه توان‎بخشی اعصاب کودکان، 11(5)، 87-80.

نظامی‌پور، ا.، عبدالمنافی، ع.، اعتمادی‌نیا، م. و ایزدی‌نیا، ن. (1394). اثربخشی نقاشی درمانی در کاهش رفتارهای پرخاشگرانه دانش‎آموزان دختر کم‌شنوا. تعلیم و تربیت استثنایی، 3(131)، 38-31.

وزیری، ش. و لطفی‌عظیمی، ا. (1390). تأثیر آموزش همدلی در کاهش پرخاشگری نوجوانان. روان‌شناسی تحولی: روان‎شناسان ایرانی، 3(8)، 175-167.

Alavinezhad, R., Mousavi, M., & Sohrabi, N. (2013). Effects of art therapy on anger and self-esteem in aggressive children. Social and Behavioral Sciences,113, 111–117.

Baljon, M. C. L. (2011).Wounded masculinity: Transformation of aggression for male survivors of childhood abuse. Person-Cantered & Experie-ntial Psychotherapies, 10(3), 151-164.

Burk, L. R., Armstrong, J. M., Park, J., Zahn-Waxler, C., Klein, M. H., & Essex, M. J. (2011). Stability of early identified aggressive victim status in elementary school and associations with later mental health problems and functional impairments. Abnormal Child Psychology, 39, 225-238.

Cavell, T., & Elledge, L. (2007).Working with parents of aggressive, high-risk children.In J. Briesmeister, J. M., & Schaefer, C. (Eds.) Handbook of Parent Training (pp.379-423). Hoboken, NJ: John Wiley & Sons.

Conners, C. K. (1990). Manual for Conners’ Rating Scales. Toronto: MultiHealth System, Inc.

Eaton, L. G., Doherty, K. L., & Widrick, R. M. (2007). A review of research and methods used to establish art therapy as an effective treatment method for traumatized children. The Arts in Psychotherapy, 34, 256-262.

Fletcher–Janzen E., & Rynolds, D. (2003). Childhood disorders: Diagnostic desk reference. Canada: John Wiley & Sons, Inc.

French, D. C., Janson, E. A., & Pida, S. (2002). United States and Indonesian children’s and adolescents’ reports of relational aggression by disliked peers. Child Development, 73, 1143-1150.

Hartman, C. A., Willcutt, E. G., Rhee, S. H., & Pennington, B. F. (2004).The relation between Sluggish Cognitive Tempo and DSMIV ADHD. Journal of Abnormal Child Psychology, 32, 491-503.

Halahan, D. P., & Kaffman, J. M. (2009).Exceptional learners: Introduction to special education Allyn and Bacon.

Hashemian, P., & Jarahi, L. (2014).Effect of painting therapy on aggression in educable intellectually disabled students. Psychology, 5, 2058-2063.

LeonidovnaKonovalova, N., & YurievnaMatveeva, N. (2013). Methodology of correction and develop in art therapy work with hyperactive children. World Applied Sciences Journal, 27(5), 637-642.

LiH, L. (2002). Painting therapy for a child with emotional and behavioral disorders: A single case study. Thesis for master of art in art therapy and counseling.

Malchiodi, C. A. (2011). Handbook of Art Therapy. Guilford Publications.

Martin, N. (2009). Art as an early intervention tool for children with autism (Vol. 1). London: Jessica Kingsley.

Naumberg, M. (2001). Spontaneous art in edu-cation and art psychotherapy. American Journal of Art Therapy, 40(1), 46-64.

Nissimov-Nahum, E. (2009). Use of drawing task to study art therapists' personal experiences in treating aggressive children. Arts in Psychothe-rapy, 36, 140-147.

Ohan, J. L., & Johnston, C. (2007). What is the social impact of ADHD in girls? A multi-method asse-ssment. Journal of Abnormal Child Psychology, 35, 239-250.

Rastle, M. A. (2008). Individual art therapy counseling with art risk children school setting.Thesis for master of art in art therapy and counseling. USA. Ursul in college. Abstract page.

Shechtman, Z., & Nasaraladin, D. B. (2006). Treating mothers of aggressive children: Research study, international. Journal of Group Psychotherapy, 56(1), 93-112.

Spencer, T. J., Biederman, J., & Mick, E. (2007). Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder: Diag-nosis, lifespan, comorbidities, and neurobiology. Amb-ulatory Pediatrics, 7, 73-81.

Stewart, A., & Dennison, S. E. W. (2002).Pathways form child Maltreatment to juvenile offending [Dissertation]. School of Criminology and CriminalJustices.Grtifft University.

Wolf, L. (2003).What is art therapy? Journal of Canadian art Therapy Association, 16(2), 1-2.

Young, S., & Amarasinghe, J. M. (2010). Practitioner review: Non-pharmacological treatments for ADHD: Alifespan approach. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 51(2), 116-133.