تحلیل و نقد و مقایسه دستوری دو بخش کتاب تاریخ سیستان

تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)

مقاله 2، دوره 8، شماره 29، آذر 1395، صفحه 51-85   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

لیلا جانی¹؛ علی محمد سجادی²

¹دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان.تاکستان.ایران (نویسنده مسئول)

²عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی،تهران،تهران،ایران.

چکیده

تاریخ سیستان یکی از ارزنده‌ترین کتاب های تاریخی دوره تکوین است. این کتاب شامل دو قسمت متمایز از یکدیگر است که دو سبک مختلف از دو دوره متفاوت دارد و به وسیله‌ دو تن نگارش یافته است. قسمت اول آن تا حوادث سال (445- 444 هـ) یعنی اوایل عهد تسلط سلاجقه و.... و قسمت دوم بعد از آن را تا حوادث سال (725 هـ ق) شامل می شود که در اوایل قرن هشتم نگارش یافته است.
بررسی زبانی تاریخ سیستان می تواند ویژگی های زبان نوشتار دوره‌های آن را از جهت واژگان، دستگاه فعل، نحو، ساخت جمله و ... نشان دهد. در این جستار سعی شده است با مقایسه دو بخش این اثر از جهت صرفی و نحوی و محتوایی، تفاوت ها و شباهت های آنها بیان شود.

کلیدواژه‌ها

تاریخ سیستان؛ نثر فارسی؛ سبک؛ صرفی و نحوی

مراجع

1. ابوالقاسمی، محسن، (1375) تاریخ زبان فارسی. انتشارات سمت،تهران.
2. اقبال آشتیانی، عباس، (1376) تاریخ مختصر ادبیات ایران از قدیمی‌ترین دوره‌های تاریخی تا ظهور غزنویان. به کوشش میرهاشم محدث، نشر نیما، تهران.
3. ----------، (1369) مجموعه مقالات. گردآوری و تدوین دکتر سیدمحمد دبیرسیاقی، چاپ اول ،انتشارات دنیای کتاب، تهران.
4. باثورث، ادموندکلیفورد، (1370) تاریخ سیستان از آمدن تازیان تا برآمدن دولت صفاریان. ترجمه حسن انوشه، انتشارات امیرکبیر،تهران
5. باطنی، محمدرضا،  (1382) نگاهی تازه به دستور زبان فارسی. چاپ دهم، انتشارات آگاه، تهران.            
6. بهار، محمدتقی، (1369) سبک‌شناسی نثر. انتشارات امیرکبیر، تهران
7. -----------،(1349) سبک‌شناسی نثر. 3 جلدی، انتشارات امیر کبیر، تهران.                             
8. بی نا،(1366)تاریخ سیستان. تصحیح ملک‌الشعرای بهار، انتشارات پدید (خاور)، تهران.                       
9. ----،(1381) تاریخ سیستان. تصحیح ملک‌الشعرای بهار، انتشارات معین، تهران.
10. پزشک، منوچهر،(1385) تاریخ سیستان. پزشک، مندرج در دایرۀ‌المعارف بزرگ اسلامی زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، مرکز دایرۀ‌المعارف بزرگ اسلامی، ج 14، ص 294                            
11. خانلری، پرویز، (1372) دستور تاریخی زبان فارسی. به کوشش دکتر عفت مستشارنیا، نشر توس، تهران
12. ---------،(1377) تاریخ زبان فارسی. انتشارات نشرنو، تهران                                                    
13. خطیبی، حسین، (1366) فن نثر در ادب پارسی. انتشارات زوار، تهران
14. خیام‌پور، عبدالرسول، (1384) دستور زبان فارسی. انتشارات ستوده، تهران.
15. شمیسا، سیروس، (1382) سبک‌شناسی نثر. چاپ هفتم، انتشارات میترا، تهران.
16. ---------،(1378) نقد ادبی. انتشارات فردوس، تهران.
17. ---------، (1378)کلیات سبک‌شناسی. چاپ پنجم، انتشارات فردوس، تهران.
18. شفیعی کدکنی، محمدرضا، (1366) صور خیال در شعر فارسی. چاپ سوم، انتشارات آگاه، تهران.
19. صفا، ذبیح­الله، (1369) حماسه‌سرایی در ایران. انتشارات امیرکبیر، چاپ پنجم، تهران .
20. --------- (1370)تاریخ ادبیات درایران،انتشارات ققنوس ،تهران
21. ---------، (1370)گنجینه سخن پارسی‌نویسان بزرگ و منتخب آثار آنان. انتشارات امیرکبیر، تهران.
22. ---------،(1368) مختصری در تاریخ تحول نظم و نثر پارسی. چاپ سیزدهم، انتشارات ققنوس، تهران. 
23. کشاورز، کریم، (1368) هزار سال نثر پارسی. انتشارات آموزش انقلاب اسلامی (شرکت سهامی)، تهران.
24. محجوب، محمدجعفر،(1345) سبک خراسانی در شعر فارسی. انتشارات فردوس، تهران
25. معین، محمد، (1371) فرهنگ فارسی. چاپ هشتم، انتشارات امیرکبیر، تهران. 
26. نفیسی،سعید،(1363) تاریخ نظم و نثر در ایران و در زبان فارسی. انتشارات کتابخانه سنایی،تهران.
27. ---------، (1369) حماسه‌سرایی در ایران. انتشارات امیرکبیر، تهران.
28. هاجری، ضیاء‌الدین، (1377) فرهنگ وندهای زبان فارسی. انتشارات آوای نور، تهران.