حضور زنان در اسکندرنامه با روایتگری حکیم فردوسی

تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)

مقاله 8، دوره 8، شماره 29، آذر 1395، صفحه 193-218   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

معصومه شاهسواری¹؛ فاطمه حیدری^{* 2}

¹دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج، کرج، ایران

²دانشیار گروه زبان و ادبایت فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج، کرج، ایران.

چکیده

بزرگترین منظومه­ی حماسی قوم ایرانی مجموعه­ای از داستان، اسطوره و تاریخ است که در آن همه­ی اجزا به هم پیوند خورده­اند، به گونه­ای که نادیده گرفتن یک جزء به دیگر اجزا آسیب می­رساند و فردوسی سراینده­ی حکیمی است که با شکوه تمام آفریدگار این پیوستگی و زیبایی است.
یکی از بخش­های این اثر عظیم، داستان اسکندر است که از نگاه تاریخی با حمله به ایران، امپراتوری بزرگ هخامنشیان را در هم شکست و بزرگ­ترین گناه تاریخ حکومت خود را مرتکب شد، اما در شاهنامه­ی فردوسی جلوه­های دیگرگونه­ای از کردار او نموده شده است که از برجسته­ترین آنها می­توان به منش او در برابر زنان اشاره کرد.
این نوشته بر آن است تا با خوانشی زنانه ،اسکندر تاریخ را در کنار اسکندر شاهنامه بنشاند و به تحلیل چنین رفتارهایی از یک جنگجوی بزرگ ،به روایت یک اثر حماسی بزرگتر ، بپردازد.

کلیدواژه‌ها

شاهنامه؛ روایت؛ اسکندر؛ زنان؛ سیاستمداری

مراجع

1. اسلامی ندوشن ،محمد علی.(1372).فردوسی،زن ،تراژدی. به کوشش ناصر حریری. بابل.کتاب سرا.
2. اسلامی ندوشن،محمد علی.(2536).نوشته های بی سرنوشت.تهران.جاویدان.
3. امامی، نصراله. بالگرد. نوشین. (1391). زنان شهر هروم و حماسه ­ی ملی ایران، مجله­ ی مطالعات ایرانی دانشکده­ی ادبیات و علوم انسانی مشهد، سال یازدهم، شماره 22.
4. بریان، پی­یر. (1377). تاریخ امپراطوری هخامنشیان، ج2. ترجمه­ی دکتر مهدی سمساری. تهران. زریاب.
5. خالقی مطلق، جلال. (1393). یادداشت­های شاهنامه: ج1. تهران. مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی.
6. خالقی مطلق، جلال. (1393). یادداشت های شاهنامه، ج5. تهران. مرکز دایره ­المعارف بزرگ اسلامی.
7. دهباشی، علی. (1370). فردوسی و شاهنامه. تهران. مدبّر.
8. دورانت، ویل. (1385). تاریخ تمدن. مشرق زمین گاهواره­ی تمدن. ج1. تهران. علمی و فرهنگی.
9. زرین کوب،عبدالحسین.(1369).با کاروان اندیشه.تهران .امیر کبیر.
10. ژیران، ف. (1375). فرهنگ اساطیر یونان. ترجمه  ابوالقاسم اسماعیل­پور. تهران: فکر روز.
11. سرامی، قدمعلی. (1388). از رنگ گل تا رنج خار.تهران. علمی، فرهنگی.
12. صفا، ذبیح اله. (1392). حماسه­ سرایی در ایران. تهران. امیرکبیر.
13. علیقلی، امیرحسین. (1388)، شاهنامه به نثر. تهران. بهزاد.
14. لمب، هارولد.  (1389). اسکندر مقدونی. ترجمه صادق رضازاده شفق. تهران. نیک فرجام.
15. محجوب، محمدجعفر. (1371). آفرین فردوسی. تهران. مروارید.
16. معین، محمد. (1377). فرهنگ معین. ج5. تهران. امیرکبیر.
17. ویکی پدیا ،دانشنامه ی آزاد.سپتامبر 2013.
18. یوسفی،فریده.(1382).جایگاه سیاسی اجتماعی زنان در شاهنامه.ساری.شلفین.