بررسی نوستالژی عشق، هجران و حرمان در چهارپارۀ "قفل طلا"ی حمیدی شیرازی با تکیه بر عنصر تمثیل و شواهد تمثیلی

فصل نامه تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی

مقاله 6، دوره 8، شماره 30، دی 1395، صفحه 113-132   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

غلامرضا حیاتی¹؛ علی دهقان^{* 2}؛ سید احمد حسینی کازرونی³

¹دانشجوی دکترای گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

²دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

³استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران

چکیده

در بررسی‌‌های ادبی، نوستالژی به شیوه‌‌ای از نگارش گفته می‌‌شود که بر پایۀ آن، شاعر یا نویسنده در سروده‌‌ها یا نوشته‌‌های خویش، گذشته‌‌ای را که در نظر دارد یا سرزمینی که یاد‌‌هایش را در دل دارد، حسرت­آمیزانه و درد آلود ترسیم می‌‌کند و به قلم می‌‌کشد. حسرت، یاد گذشته، دل تنگی، غم غربت، درد جدایی و هجران و... از شاخصه‌‌های نوستالژی است. یکی از شاعران بزرگ معاصر که در اشعار رمانتیک و نوستالژیک خویش، نمونه‌‌های قابل توجهی از نوستالژی عشق، هجران و حرمان دارد، مهدی حمیدی شیرازی (1365-1293 خورشیدی) است. در این مقاله تلاش شده است با تکیه بر عنصر تمثیل و شواهد تمثیلی، نوستالژی عشق و هجران معشوق در یکی از اشعار زیبای حمیدی شیرازی مورد بررسی و تحلیل قرارگیرد.

کلیدواژه‌ها

نوستالژی؛ تمثیل؛ عشق؛ حسرت؛ حمیدی شیرازی

مراجع

1. آریان‌‌پور کاشانی، منوچهر، (1378)، فرهنگ پیش رو آریان‌‌پور (انگلیسی- فارسی)، تهران: جهان رایانه، چ سیزدهم.
2. آذرلی، غلامرضا، (1375)، ضرب­المثل­های مشهور ایران، تهران: ارغوان، چ ششم.
3. آشوری، داریوش، (1374)، فرهنگ علوم انسانی (انگلیسی- فارسی)، تهران: مرکز.
4. اعتصامی، پروین، (1355)، دیوان اشعار، تهران: چاپخانه محمد علی فردین، چ هفتم.
5. انوری، حسن، (1381)، فرهنگ بزرگ سخن (8 جلدی)، تهران: سخن.
6. ــــــــــــ، (1382)، فرهنگ فشردۀ سخن (دوجلدی)، ج 1، تهران: سخن.
7. ــــــــــــ، (1383)، فرهنگ کنایات سخن (دوجلدی)، ج 1 و 2، تهران: سخن.
8. ــــــــــــ، (1384)، فرهنگ امثال سخن (دوجلدی)، ج 1، تهران: سخن.
9. انوشه، حسن، (1376)، فرهنگنامه ادبی فارسی، ج 2، تهران: سازمان چاپ و انتشارات.
10. پورافکاری، نصرت الله، (1373) فرهنگ جامع روان شناسی- روان پزشکی (انگلیسی- فارسی)، تهران: فرهنگ معاصر.
11. پورنامداریان، تقی، (1389)، رمز و داستان‌‌های رمزی در ادب فارسی، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چ هفتم.
12. جعفری، محمدرضا، (1383)، فرهنگ کاربردی نشر نو، تهران: دانش یار.
13. حق شناس، علی محمد و همکاران، (1381)، فرهنگ معاصر هزاره، ج 3، تهران: فرهنگ معاصر، چ سوم.
14. حمیدی شیرازی، مهدی، (1320)، عشق در به در، ج 3، شیراز: چاپخانه موسوی.
15. ــــــــــــــــــــــ، (1363)، فنون شعر و کالبدهای پولادین آن، تهران: گلشایی.
16. ــــــــــــــــــــــ، (1387)، اشک معشوق، شیراز: نوید.
17. خرّمی، حسین، (1376)، ضرب­المثل­های منظوم، قم: نشر خرّم.
18. خلیلی، محمد، (1387)، شبی هم در آغوش دریا، تهران: سخن.
19. دهخدا، علی اکبر، (1361)، مثال و حکم (چهار جلدی)، ج 1 و 2 و 4، تهران: امیرکبیر، چ پنجم.
20. ــــــــــــــــ، (1365)، لغت نامۀ دهخدا، ج 24، چاپ؟، تهران: مؤسسۀ لغت نامۀ دهخدا.
21. زرقانی، سید مهدی، (1383)، چشم‌‌انداز شعر معاصر ایران، تهران: ثالث.
22. یوسفی، غلامحسین، (1371)، چشمۀ روشن، تهران: علمی، چ چهارم.
23. حجازی، بهجت السادات و کریمی، اکبر، (1390)، «گونه‌ای از نوستالژی عارفانه در مثنوی مرداب‌‌ها و آب‌‌ها» (فصل‌‌نامه ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی)، سال هفتم، ش 22، صص 55-31.
24. حسینی کازرونی، سید احمد، (1394)، فصل­نامۀ تحقیقات تعلیمی و غنایی زبان و ادب فارسی، شماره پیاپی 23، بوشهر: دانشگاه آزاد اسلامی، صص 24-13.
25. شریفیان، مهدی و تیموری، شریف، (1385)، «بررسی فرآیند نوستالژی در اشعار نیما یوشیج و مهدی اخوان ثالث»، کاوش‌‌نامه، دانشگاه یزد، سال هفتم، ش 12، صص 62-33