شناسایی باورهای نقش جنسیتی غالب در فرهنگ کُرد

روان‌شناسی فرهنگی زن

مقاله 5، دوره 8، شماره 29، مهر 1395، صفحه 81-98   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سمیه یوسفی^{* 1}؛ ابوالفضل فرید²؛ روح اله مهدیون²

¹دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، گروه تحقیقات آموزشی، تبریز، ایران.

²دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، گروه علوم تربیتی، تبریز، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر شناسایی باورهای نقش جنسیتی غالب در فرهنگ کُرد از دیدگاه مشاورین سطح استان کردستان بود. مشارکت‌کنندگان این پژوهش کلیه‌ی مشاورین مدارس و مراکز مشاوره و کلینیک‌های تخصصی مشاوره در سطح استان کردستان می‌باشد، که برای انتخاب آنها از روش نمونه‌گیری دردسترس استفاده شد. ازآنجا که معیار نمونه‌گیری در پژوهش‌های کیفی اشباع داده‌ها می‌باشد، دراین پژوهش 28 مشاور شرکت داشتند. پژوهش حاضر کیفی از نوع تحلیل محتوا می‌باشد. داده‌ها از طریق یک پرسشنامه محقق ساخته جمع‌آوری شد و با روش کدگذاری باز و محوری تحلیل شدند. برای تعیین روایی صوری و محتوایی ابزار اندازه گیری ازنظر اساتید، برای تعیین روایی کیفی از تکنیک خودبازبینی محقق و برای بررسی پایای کیفی پژوهش ازنظر کدگذاران و میزان توافق بین آن‌ها در کدگذاری داده‌ها و تعیین مقوله‌ها، استفاده شد، روایی و پایایی آن مورد تایید قرار گرفت. نتایج منجر به شناسایی پنج طبقه اصلی(شخصیت، ارتباطات، فعالیت، کار و وظایف اجتماعی، ساختارهای اجتماعی و فرهنگی)، نوزده زیرطبقه‌ها که هریک دارای مقولات فرعی نیز بودند، شد . باورهای بیان شده در مقوله شخصیت به ویژه زیرمقوله شناختی و رفتاری و نیز مقوله کار و وظایف اجتماعی جزء باورهایی بودند که توسط بیشتر مشاورین بیان شده و به آنها اشاره شده بود. نیز باورهای بیان شده در مقوله ساختارهای اجتماعی و فرهنگی کمترین میزان تکرار را داشتند

کلیدواژه‌ها

باورهای نقش جنسیتی؛ فرهنگ کُرد؛ مشاورین

مراجع

- اعتصامی، پروین. ( 1383). مقایسه نقش های جنسیتی آندروژن، مردانه و زنانه و رابطه آنها با هوش هیجانی در دانشجویان دختر و پسر دانشگاه آزاد اسلامی استان اصفهان. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبایی.

- آژیر، لیلا. (1385). باورهای جنسیتی، ابراز وجود و سلامت اجتماعی در دانش آموزان پایه دوم دبیرستان شهرستان سنندج. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگا تهران.

- برومندی، مهدی. (1387). مقایسه خلاقیت و عزت نفس در نقش های جنسیتی آندروژن و مردانه در دانش آموزان پسر سوم دبیرستان شهر اسفراین. پایان نامه کارشناسی ارشد.  دانشگاه علامه طباطبایی.

- بستان(نجفی)،حسین.(1385). باز نگری نظریه های نقش جنسیتی. پژوهش زنان،دوره 4، شماره 1و2، 5-31.

- بهرامی، فاطمه.(1386). تعیین اثربخشی کارگاه آموزشی کلیشه های جنسیتی زنان و مردان شهر اصفهان. مطالعات زنان، سال پنج، شماره یک، 93-106.

- بیکس، شیرکو. میهمان پاییزی. ترجمه: جمال­الدین نقشبندی (1382). تهران:نشر کیانامهر.

- بیابانگرد،اسماعیل.(1384).روانشناسی تربیتی(روانشناسی آموزش ویادگیری).تهران:ویرایش.

- جوکار، فرحناز، طاهری ازبرمی، زهرا، و پورنجف، حیران.(1390). بررسی نگرش دانش آموزان دختر و پسر نسبت به نقش جنسیتی خود و جنس مخالف.پژوهش پرستاری، دوره 6،شماره23 ،6-14.

- خانی مجد، صدیقه. ( 1388). بررسی و مقایسه رابطه باورهای جنسیتی با عملکرد خانواده در دانشجویان کرد زبان دانشگاه رازی کرمانشاه  و دانشجویان فارس زبان دانشگاه شهید بهشتی تهران. پایان نامه کارشنای ارشد. دانشگاه شهید بهشتی.

- دشتی،منصوره.(1391).بررسی مقایسه ای کلیشه های جنسیتی بین زنان و مردان و رابطه آن با میزان دینداری(مطالعه زنان و مردان بالای 20 سال منطقه 6).پایان نامه دوره کارشناسی ارشد.دانشگاه تربیت مدرس.

- دولت‌آبادی، محمود (1389). کلیدر. تهران. نشر فرهنگ معاصر.

- زارعی مهرورز، عباس (1390). بررسی جایگاه سیاسی و اجتماعی زنان ایالت کردستان در آغاز سده‌ی 14 قمری. تحقیقات تاریخ اجتماعی، شماره 1، صص 63-78.

- شرفکندی، عبدالرحمن (1390). بو کوردستان(دیوان اشعار). تهران: نشر آنا.

- شیخ‌الاسلامی مکری، محمدامین (1390). دیوان اشعار. تهران: نشر آنا.

- طه زاده، مسعود. (1392). جایگاه زنان در جامعه کردزبان با تأکید بر فرهنگ کار زنان. فصلنامه موج، صص 25-36.

- فروتن، یعقوب.(1389). جامعه پذیری جنسیتی در کتاب های درسی مدارس ایران، زن در توسعه و سیاست. پژوهش زنان. دوره هشتم، شماره 30، 195-216.

- فقیهی، الهام.(1391). ارتباط باورهای جنسیتی با حمایت اجتماعی ادراک شده و ابعاد هویت. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید بهشتی.

- قدیمی قیداری، عباس (1388). تاریخ‌نگاری محلی کردستان- ظهور نخستین تاریخ‌نگار زن. پژوهش‌های تاریخی دانشگاه اصفهان، شماره 1، صص 113-128.

- گیدنز،آنتونی وبردسال.(1989). جامعه شناسی. ترجمه حسن چاوشیان (1389). ویرایش چهارم.تهران:نشرنی.

- گیرشمن، رومن. تاریخ ایران از آغاز تا اسلام. ترجمه: محمود بهفروزی(1385). تهران: نشر جامی.

- محمودی شن، غلامرضا، الحانی، فاطمه، احمدی، فضل اله، کاظم نژاد، انوشیروان. (1388). مضامین اخلاقی در سبک زندگی حرفه ای پرستاران: یه مطالعه کیفی به شیوه­ی تحلیل محتوای استقرایی. مجله اخلاق و تاریخ پزشکی، دوره دوم، شماره4، 63-78.

- معارف، منا. ( 1391). بررسی رابطه سبک های هویت زوجین و نقش های جنسیتی با رضایتمندی زناشویی. پایان نامه کارشناسی ارشد. رشته راهنمایی و مشاوره . دانشگاه تهران.

- ناری، محمد (1382). دیوان اشعار.تنظیم: حمید مستعان.

- وردی نیا، اکبرعلی، ریاحی، محمد اسماعیل، اسفندیاری، فاطمه.(1389). تبیین نگرش دانشجویان دختر نسبت به خشونت علیه زنان: آزمون تجربی دیدگاه یادگیری اجتماعی. مسادل اجتماعی ایران، سال اول، شماره یک.

 

- Barrett, M.(1980). Women Oppression Today: Problems in Marxist Feminist Analysis, London: Verso Edition.

- Bem, S. (1974). The measurement of psychological androgyny. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 42, 155-162.

- Borhart, H, Terrell, M & Heather, K.(2014). Perceptions of Aggression are Colored by Gender Roles. Psychol Rec, 64:441–445.

- Brannon, L. (2002). Gender: Psychological perspectives. Boston: Allyn and Bacon.

- Broverman, L.K, Broverman,D.M, Clarkson, F.E. Rosen pant, P.S. Vogle, S.R.(1970). Sex role sterotypes and clinical judgments of mental  health. Journal of counseling and clinical psychology, 34, 1-7.

- Calvo-Salguero, A.(2008). Differences Between and Within Genders in Gender Role Orientation According to Age and Level of Education. Sex Roles , 58:535–548.

- Fiske, S.T.(1993). "Controlling other people, the impact of power on the stereotyping.” American Psychologist 48: 621-628.

- Jahanbakhsh, S, Jomehri, F,& Kraskian Mujembari, A. (2015). The Comparison of Women’s Self Confidence in Base of Gender Role. Procedia - Social and Behavioral Sciences 191, 2285 – 2290.

- Kulik, L.(2005). Predicting Gender Role Stereotypes among Adolescents in Israel: The Impact of Background Variables, Personality Traits, and Parental Factors. Journal of Youth Studies, 8:1, 111-129.

- Lee, D & Newby, H.(1995). " The Problem of  Sociology" . London And New York: Routledge.

- Lezhnina, Iu.P.(2014). The Transformation of Gender Roles in Today’s Russia. Sociological Research, vol. 53, no. 5, pp. 13–31.

- Matud, M.P, Bethencourt, J.M. & Ibanez, I.(2014). Relevance of gender roles in life satisfaction in adult people. Personality and Individual Differences 70, 206–211.

- McConnell, J.V. & Philipchalk, R.P. (1992). " understanding Human Behavior" Orlando: HBJ Publisher.

- Morin, E. A. (2012). No Vacation For Mother”: Traditional Gender

- Oakley, A.(1976)." Woman's Work: The Housewife, Past And Present", New York: Vintage Books. Roles In Outdoor Travel Literature,1940–1965. Women’s Studies, 41:436–456.

- Topuz, C & Füsun, Y.(2014). The Examination of Graduate Students’ Gender Roles in Relation with Demographics. Social and Behavioral Sciences 159, 565 – 569.

- Tzinerr, A, Barsheshet-Picke, L.(2014). Authentic management as a moderator of the relationship between the congruence of gender role identity - gender management characteristics, and leader-member exchange (LMX). Journal of Work and Organizational Psychology 30, 49-60.

- Whitley, B.E.(2001). Gender-Role Variables and Attitude toward and Homosexual. sex role, 45, 691- 721.