سبک غزل اکسیر اصفهانی

پژوهش های نقد ادبی و سبک شناسی

مقاله 10، دوره 7، شماره 24، شهریور 1395، صفحه 231-253   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

مژگان محمدی؛ محمدمصطفی رسالت پناهی

چکیده

میرزا عظیما معروف به اکسیر اصفهانی (متوفّی 1169ه.ق) از شاعران توانا، نا‌شناخته و نازک‌خیال شبه قارة هند است که متأسّفانه نه تنها دیوان و دیگر آثار وی تصحیح نشده، حتّی در تذکره‌ها و تاریخ‌ها نیز مطلب چندانی از او نیامده است. مهم‌ترین اثر وی، دیوان به طور دقیق 9326 بیت در بر دارد که بخش اعظم آن را غزلیات تشکیل داده است. غزلیات اکسیر اصفهانی گنجینه‌ای سرشار از مضامین و بن‌مایه‌های غنایی است. فضای کلّی و حال و هوای غزل وی را عشق و عاشقی و عرفان تشکیل می‌دهد و گاهی رنگ عشق مذکّر در آن آشکار است. نیز مضامین دیگری چون: اخلاق، پند و اندرز و حکمت‌های عملی، طنز و طعنه، شکوه، مفاخره و... که از گونه‌های شعر غنایی هستند، در شعر او دیده می‌شود. اکسیر اصفهانی در شاعری، به‌ویژه غزل‌سرایی، توانایی بالایی داشته است. غزل‌های پخته و سنجیدة اکسیر اصفهانی با مضامین رنگارنگ و گوناگون و تصویرسازی‌های زیبا و شوق‌انگیز در هم آمیخته شده است. این پژوهش با روش تحلیلی و توصیفی، بر آن است تا شعر غنایی اکسیر اصفهانی را معرّفی کند و نشان دهد غزلیات وی از نمونه‌های برجسته‌ در حوزة ادبیات غنایی است.

کلیدواژه‌ها

اکسیر اصفهانی؛ غزل؛ شعر غنایی؛ سبک هندی

مراجع