بررسی اقوال اصولیین در«تمسک به عام قبل از فحص از مخصص» با تاکید بر دیدگاه امام خمینی (ره)

فقه و تاریخ تمدّن

مقاله 5، دوره 2، شماره 1، فروردین 1395، صفحه 115-131   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

ابراهیم یاقوتی^{* 1}؛ علی واعظ طبسی²

¹استادیار، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران

²استادیار، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد

چکیده

در این مقاله یکی از مباحث مهم موضوع عام، تحت عنوان تمسک به عام قبل از فحص از مخصص و حاصل آن که بحث تمسک یا عدم تمسک به عام قبل از جستجوی مخصص از دیدگاه اصولیین مورد بررسی قرار گرفت. هدف اصلی از انجام این تحقیق علاوه بر بیان حکم تمسک عام قبل از فحص از مخصص، بیان وتحلیل دلایل جواز یا عدم جواز تمسک به عام قبل از فحص است. بنابراین روش تحقیق تحلیلی توصیفی می باشد.
نتایج پ‍‍ژوهش حاضر نشان می دهد که اصولاً تمسک به عام قبل از فحص از مخصص از نظر مشهور اصولیین جایز نیست و در این خصوص ادعای اجماع نیز شده است. اصولیین فقط در خصوص دلیل وجوب فحص از مخصص با یکدیگر اختلاف نظر دارند ودر این خصوص هر یک از اصولیین به نحوی استدلال نموده اند واز این دلایل دلیل مرحوم آخوند خراسانی که امام (ره) نیز همین عقیده را دارند از بقیه دلایل قوی تر است اایشان قائل به تفصیل شده اند به این صورت که اگر عام از عموماتی باشد که در معرض تخصیص قرار ندارد در این صورت فحص از مخصص لازم نیست اما در غیر این صورت فحص از مخصص لازم است.
در مقاله حاضر کوشش به عمل آمده تا با بررسی و مقایسه آراء بزرگان علم اصول فقه ابهام های موجود از این مساله رفع شود.

کلیدواژه‌ها

کلیدواژگان: عام؛ مخصص؛ خاص؛ فحص؛ مشافهین