بررسی میزان جهت گیر‌ی‌های عقلائی در زندگی روزمره و عوامل مؤثر بر آن در بین معلمان در مقایسه با دانشجویان شهر زنجان

تغییرات اجتماعی - فرهنگی

مقاله 1، دوره 10، شماره 2 - شماره پیاپی 37، تیر 1392   

نویسندگان

محبوبه بابائی؛ بهروز حیدری

دکترای جامعه شتاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد زنجان، گروه پژوهشگری اجتماعی، زنجان، ایران

چکیده

این پژوهش به منظور بررسی میزان جهت گیری‌های عقلائی در زندگی روزمره و عوامل مؤثر بر آن در بین فرهنگیان در مقایسه با دانشجویان شهر زنجان انجام شده است. چارچوب نظری، تلفیقی از تئوری‌ -های ماکس‌ وبر، جان‌ هرسانی‌، جیمز کلمن‌، ریمون‌ بودون‌، جان‌ الستر، یورگن هابرماس و تئوری انتخاب عقلانی است‌، جامعه آماری شامل فرهنگیان آموزش و پرورش و دانشجویان شهر زنجان و حجم نمونه به ترتیب شامل تعداد 260 نفر و 353 نفر که به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شده، این تحقیق از نوع پیمایش تحلیلی است که با استفاده از پرسشنامه محقق ساخت،و 78 سئوال در جامعه نمونه اجرا شده است.
یافته‌ها نشان می‌دهد که، در جامعه نمونه مورد مطالعه تفاوت میانگین بین دو گروه از نظر میزان جهت گیری عقلائی برحسب مؤلفه‌های پایگاه اجتماعی (جنسیت، تحصیلات، شغل، درآمد، دارایی) تنها مؤلفه جنسیت تفاوت معنی‌داری داشته که آماره‌ها نشانگر تفاوت میانگین بالای جهت‌گیری‌های عقلائی مردان نسبت به زنان است و سایر مؤلفه‌ها با میانگین یکسان می‌باشند. در خصوص متغیرهای مستقل (میزان گرایش به دینداری، تقدیر گرایی، قانون گریزی، گرایش به مدرنیسم، احساس محرومیت نسبی) نتایج نشانگر اثبات رابطه معنادار این متغیرها با متغیر وابسته می‌باشد که ضریب تعیین (R2)متغیرهای مستقل اثر گذار 93/0 می‌باشد به عبارت دیگر متغیرهای مستقل 93 درصد واریانس متغیر وابسته را تبیین می کند و در مورد فرضیه اصلی تحقیق، مقایسه میانگین جهت‌گیری‌های عقلائی فرهنگیان با دانشجویان، نتایج بدست آمده نشانگر اثبات این فرضیه است، یعنی دانشجویان در مقایسه با فرهنگیان از جهت گیری‌های عقلائی بالاتری برخوردار می‌باشند.

کلیدواژه‌ها

عقلانیت؛ جهت گیری عقلانی؛ زندگی روزمره؛ انتخاب عقلانی؛ عقلانیت اجتماعی