ارزیابی میزان تغییرات کاربری اراضی در روستاهای الحاقی به مادرشهر تبریز طی دوره ی زمانی 1391-1381 (نمونه موردی: آخماقیه)

علوم جغرافیایی (جغرافیای کاربردی)

مقاله 3، دوره 12، شماره 24، خرداد 1395، صفحه 21-39   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی (نظری و تحلیلی)

نویسندگان

اکبر اصغری زمانی¹؛ پیام علی بخش زاده²؛ شاهرخ زادولی خواجه^{* 3}؛ فاطمه زادولی⁴

¹استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه زنجان، ایران

²کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری

³دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه زنجان، ایران

⁴دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تبریز، ایران

چکیده

کاربری زمین شهری جزو مفاهیم پایه و اصلی دانش شهرسازی و درواقع شالوده ی شکل گیری آن است و به اندازه ای اهمیت دارد که برخی از برنامه ریزان شهری در کشورهای پیشرفته آن را مساوی با برنامه ریزی شهری می دانند. از اینرو هدف این مطالعه بررسی روند تغییرات کاربری اراضی شهری در روستاهای الحاقی به مادر شهرها طی دوره ی زمانی 1381 – 1391 می باشد. روش اصلی پژوهش توصیفی – تحلیلی و مطالعه ی تطبیقی سرانه های شهری و مساحت کاربری اصلی محدوده ی مورد مطالعه طی این دو دوره با استفاده از روش Crosstab و GIS است. بررسی تغییرات حاصل از سرانه ها در محدوده مورد مطالعه نشان دهنده ی این است که این محدوده هرچند یک پیکره ی جدیدی بر شهر تبریز می باشد و نیازمند افزودن به برخی از سرانه هاست، اما این تغییرات در سرانه ها بسیار کم است. این در حالیست که اراضی بایر و خالی که مهمترین اراضی برای گسترش های جدید است، در این محدوده زیاد بوده و با اندکی برنامه ریزی مناسب، این اراضی با فضاهای جدید شهری قابل گسترش و بهره برداری می باشند. نتایج تحقیق نیز نشان می دهد که بیشترین میزان تغییرات در این دوره از اراضی بایر به کاربری مسکونی با حدود44274 متر مربع صورت گرفته است. با توجه به بافت حاشیه ای محدوده و موقعیت آن نسبت به کلانشهر تبریز، بیشترین فراوانی از میزان تغییرات بعد از اراضی بایر به مسکونی، اراضی بایر به کاربری فرهنگی و اراضی بایر به کارگاه می باشد که به ترتیب 32566 متر مربع و 25669 متر مربع می باشد. همچنین کمترین میزان تغییرات، به تغییر کاربری مزارع به کاربری فرهنگی می باشد.

کلیدواژه‌ها

کاربری زمین شهری؛ برنامه ریزی شهری؛ تغییرات کاربری؛ آخماقیه