اثر خشکی بر پویایی جوامع کلزای هرز (Brassica napus L.) در شرایط تاریکی و القای خواب ثانویه

بوم شناسی علف‌های هرز

مقاله 3، دوره 1، شماره 1، شهریور 1392، صفحه 21-29   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

آسیه سیاهمرگویی^{* 1}؛ ابراهیم زینالی²؛ الهام عزیزی²؛ لیلا علیمرادی³

¹استادیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

²استادیار دانشگاه پیام نور

³استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد

چکیده

به منظور بررسی اثر خشکی بر القای خواب ثانویه کلزا در شرایط تاریکی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار روی جوانه زنی بذور کلزا انجام شد. تیمارهای مورد بررسی شامل 7 رقم کلزا (Hyola 60 ، Hyola 308، Hyola 330 ، Hyola401 ، Hyola 420 ، Sarigol و AA₁) و سه سطح خشکی(شاهد، 5/1- مگاپاسکال پتانسیل آب و بذر خشک) بود. نمونه‌های مورد بررسی درون پوشش پلاستیکی تیره، در اتاقک رشد و در دمای 20درجه سانتیگراد به مدت دو هفته قرار گرفت. نتایج نشان داد که در بین ارقام مختلف، بیشترین درصد جوانه‌زنی در رقم  Hyola 420 به میزان 75% و کمترین درصد جوانه‌زنی در رقم Hyola 60  به میزان 56% در مقایسه با شاهد مشاهده شد. درصد جوانه‌زنی ارقام مختلف کلزا تحت تیمار تنش‌های خشکی (نسبت به شاهد که جوانه‌زنی 100% داشت) به طور معنی‌داری کاهش یافت. درصد جوانه‌زنی تجمعی در کلیه ارقام مورد بررسی، در شرایط خشکی 5/1- مگاپاسکال پتانسیل آب به طور قابل ملاحظه‌ای بیشتر از تیمار بذور خشک بود. به طور کلی علاوه بر ژنوتیپ شرایط محیطی نیز می‌تواند بر پتانسیل خواب ثانویه بذور کلزا اثر بگذارد. در کلیه ارقام مورد نظر، به جز Hyola60 با کاهش رطوبت موجود در محیط، درصد و سرعت جوانه‌زنی روند نزولی داشت. 

کلیدواژه‌ها

پتانسیل آب؛ خواب ثانویه؛ درصد جوانه زنی؛ رقم؛ سرعت جوانه زنی

مراجع

- عزیزی، م.، ا. سلطانی و س. خاوری خراسانی. 1378. کلزا(فیزیولوژی، زراعت، به‌نژادی، تکنولوژی زیستی). انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.

2- Gruber, S., C.P. Pekrun and W. Claupein. 2004. Population dynamics of volunteer oilseed rape (Brassica nupus) affected by tillage. Europ. J. Agron. 20:351-361.

3- Gulden, R.H., A.G. Thomas and S.J. Shirtliffe. 2004. Secondary dormancy, temperature, and burial depth regulate seed bank dynamics in canola. Weed Sci. 52: 382–388.

4- Gulden, R.H., A.G. Thomas and S.J. Shirtliffe. 2003. Relative contribution of genotype, seed size and environment to secondary seed dormancy potential in Canadian spring oilseed rape (Brassica napus). Weed Res. 44: 97–106.

5- Gulden, R.H., S.J. Shirtliffe and A.G. Thomas. 2003. Secondary seed dormancy prolongs of volunteer canola in western Canada. Weed Sci. 51: 904-913.

6- Harker, K.N., G.W. Clayton, R.E. Blackshaw, J.T. O’Donovan, E.N. Johnson, Y. Gan, F.A. Holm, K.L. Sapsford, R.B. Irvine and R.C. Van_Acker. 2006. Persistence of Glyphosate-Resistant Canola in Western Canadian Cropping Systems. Agron. J. 98:107–119.

7- International Seed Testing Association(ISTA). 1993. International rules for seed testing. Rules 1993. Seed Sci and Technol. 21: (Suppl.).

8- Lupez-Granados, F. and P.J.W. Lutman. 1998. Effect of environmental conditions on the dormancy and germination of volunteer oilseed rape seed (Brassica nupus). Weed Sci. 46: 419-423.

9- Lutman, P.J.W. 1993. The occurrence and persistence of volunteer oilseed rape (Brassica nupus). Aspects Appl. Biol. 35: 29-36.

10- Momoh, E.J.J., W.J. Zhou and B.Kristiansson. 2002. Variation in the development of secondary seed dormancy in oilseed rape genotypes under conditions of stress. Weed Res. 42: 446–455.

11- Pekrun, C., P.J.W. Lutman and K. Baeumer. 1997. Germination behavior of dormant oilseed rape seeds in relation to temperature. Weed Res. 37: 419-431.

12- Rao, S.C. and T.H. Dao. 1987. Soil water effects on low temperature seedling emergence of five Brassica cultivars. Agron. J. 79: 517-519.

13- Schlink, S. 1998. 10 years survival of rape seed (Brassica nupus) in soil. J. Plant Dis. Prot. XVI: 169-172.