توزیع فضایی شاخص های صنعتی در استان های کشور با استفاده از مدل ضریب ویژگی

علوم جغرافیایی (جغرافیای کاربردی)

مقاله 2، دوره 10، شماره 21، آذر 1393، صفحه 16-32   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی (کاربردی)

نویسندگان

احمد تقدیسی¹؛ احمد حجاریان^{* 2}

¹استادیار گروه جغرافیای دانشگاه اصفهان، ایران

²دانشجوی کارشناسی ارشد رشته جغرافیا دانشگاه اصفهان، ایران

چکیده

بخش صنعت به دلیل توانمندی در ایجاد ارزش افزوده و اشتغال زایی از یک سو و تامین ماشین آلات، تجهیزات و نیازهای سایر بخش های تولیدی و خدماتی  از سوی دیگر، از اهمیت بسیار بالایی در رشد و شکوفایی اقتصاد ملی برخوردار است. در واقع به لحاظ چنین جایگاهی است که کشورهای صنعتی و تازه صنعتی شده به تقویت بنیان های صنعتی و اعمال سیاست های سازگار با رشد این بخش پرداخته اند. در عین حال توزیع متعادل امکانات و تجهیزات صنعتی در سطح کشور نیز از جمله مباحث مهم در جهت حرکت صحیح به سمت توسعه می باشد. هدف از تدوین این مقاله، شناسایی و سطح بندی استان های کشور از نظر برخورداری از شاخص های مختلف صنعتی می باشد. بر این اساس تعداد 16 شاخص مرتبط با بخش صنعت از سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1385 انتخاب و استخراج شدند. با توجه به شاخص های انتخابی، محاسبات مربوطه برای کشور و به تفکیک استان ها با استفاده از تکنیک های ضریب ویژگی و ضریب تغییر، صورت گرفته است. نتایج تحقیق نشان می دهد که در بین مناطق مختلف کشور به لحاظ برخورداری از شاخص های صنعتی، اختلاف بسیار بالایی مشاهده می گردد به گونه ای که پایین ترین ضریب 03/0 و بالاترین ضریب 51/55 می باشد. در این راستا استان تهران با مقدار ضریب 51/55 در ردیف استان های بسیار توسعه یافته قرار دارد. سپس استان اصفهان با ضریب 7/17 در ردیف استان های توسعه یافته و استان های ایلام، کهگیلویه و بویر احمد و سیستان و بلوچستان به ترتیب با مقادیر 03/0، 12/0 و 13/0 در ردیف استان های بسیار محروم از لحاظ سطوح توسعه یافتگی شاخص های صنعتی قرار دارند.

کلیدواژه‌ها

شاخص های صنعتی؛ اقتصاد توسعه؛ برنامه ریزی فضایی؛ ضریب ویژگی؛ استان های کشور